Aldığı yüzde 13.1 oy ve çıkardığı 80 milletvekili ile 7 Haziran Genel seçimlerinin en büyük sürprizini gerçekleştiren Halkların Demokratik Partisi(HDP) gündemde en çok tartışılan parti oldu. Doğu ve Güneydoğu illerine hapsolacağı düşünülen HDP İstanbul’dan 11, İzmir’den 2, Mersin’den 2, Adana’dan 2, Ankara, Bursa, Antalya ve Erzurum’dan 1’er vekil çıkararak bu düşünceyi boşa çıkardı. Özellikle Ak Parti’nin kalesi sayılan Erzurum ve Adıyaman’dan 1’er Şanlıurfa’dan 5 vekil çıkararak büyük bir sürpriz yapan parti için çok fazla iddia ortaya atıldı. Kimileri PKK ile özdeşleştirip özellikle doğu ve güneydoğu illerinden partiye oy akıtıldığını iddia ederken kimileri ise AK Parti’nin tek başına iktidar olmaması için CHP’lilerin hatta ve hatta MHP’lilerin de oy verdiğini iddia etti.
Peki en fazla oyu 1 Milyon 30 bin 761 seçmenin destek vermesi ile İstanbul’dan alan HDP nasıl bir yapılanmadır? Nedir, ne değildir, içinde hangi bileşenler var? İşte HDP gerçeği;
Türkiye’nin SYRİZA(Yunanistan’da iktidarı ele geçiren birleşik sol hareket)’sı ve PODEMOS(İspanyol Sol Hareket. İsminin anlamı ise “Evet Yapabiliriz” olan ve kurulduktan 4 ay sonra girdiği seçimlerde beklenenin çok üstünde oy alan parti)’u olarak nitelendirilen HDP aynen bu partiler gibi çok bileşenli bir yapı. Demokratik Bölgeler Partisi, Emek Partisi, Emekçi Hareket Partisi, Devrimci Sosyalist İşçi Partisi, Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi,Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Ezilenlerin Sosyalist Partisi, Toplumsal Özgürlük Partisi, Demokrasi ve Özgürlük Hareketi, Sosyalist Demokrasi Partisi, Sosyalist Dayanışma Platformu, Hak, Adalet ve Hürriyet İçin Kürdistan İslami/AZADÎ İnisiyatifi ve bağımsız birkaç ismin bir araya gelmesiyle oluşan bir çatı partisidir.
Halkların Demokratik Kongresi'nin (HDK) partileşmiş oluşumu olan HDP 15 Ekim 2012 tarihinde kuruldu. Gezi Direnişi ve Kobani Eylemleri’nin perspektifinde büyüyen HDP girdiği ilk genel seçim olan 7 Haziran seçimlerinde listeleri ile dikkat çekti. 550 milletvekili adayının 268’i (yüzde 48) kadın olan parti aralarında LGBT aktivisti olan eşcinsel aday başta olmak üzere farklı bir aday profili ile seçime girdi. Adaylarının 243’ü Sünni 150’si Alevi olan parti özellikle etnik köken olarak ta geniş bir yelpaze sundu. Adaylarının 100’ü Kürt, 50’si Ermeni, 15’i Süryani, 5’i Çerkez ve 2’si Ezidi olan parti TBMM’ye Avrupa Parlamentosu eski Üyesi Ezidi kökenli Feleknaz Uca, Süryani kökenli Erol Dora ve Mahallemi (Mardin’in yerli Arap Halkı) kökenli olan aynı zamanda Anadolu Arap Birliği Başkanlığı’nı yürüten Mehmet Ali Arslan ve Ermeni Kökenli Garo Paylan(HDP parti politikalarını belirleyen isimlerden)’ı milletvekili olarak soktu.
ÇOK SAYIDA GENEL BAŞKAN MİLLETVEKİLİ OLDU
HDP’nin oluşumunda yer alan bileşenlerin bir çoğunun Genel Başkanları ve Genel Sekreterleri’de Meclise taşındı. Bu isimler BDP Genel Başkanlığı’nı da yapan Parti’nin eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Ezilenlerin Sosyalist Partisi Kurucu Genel Başkanı olan diğer eş başkan Figen Yüksekdağ, Emek Partisi eski Genel Başkanı Levent Tüzel, Sosyalist Demokrasi Partisi eski Genel Başkanı Rıdvan Turan, Hak, Adalet ve Hürriyet İçin Kürdistan İslami/AZADÎ İnisiyatifi Genel Sekreteri Adem Özcaner, Pir Sultan Abdal Derneği Genel Başkanı Müslüm Doğan.
Bunların dışında Ak Parti’de bir dönem 2 numaralı isim olan ve uzun yıllar Genel Başkan Yardımcılığı yapan Mir Dengir Mehmet Fırat, CHP’nin Köklü isimlerinden olan ve uzun yıllar Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini yürüten Celal Doğan, 68lilerin önemli isimlerinden Ertuğrul Kürkçü, 28 Şubat sürecinin mağdurlarından olan ve o dönemin önde gelen aktivistlerinden olan Seher Akçınar Bayar ve Hüda Kaya, Diyarbakır Müftülüğü görevinden emekliye ayrılıp aday olan Nimetullah Erdoğmuş’da dikkat çeken isimlerden.
BATI’DA KÜRT ADAY DEĞİL DOĞU’DA TÜRK ADAY GÖSTERDİLER
Özellikle Türkiye’nin batısında yer alan illerde Kürt kökenli aday göstermesi beklenen HDP beklentileri boşa çıkararak tam tersi bir uygulamaya imza attı. 2004-2009 yılları arasında Diyarbakır’ın merkez ilçelerinden Bağlar Belediye Başkanlığı görevini yürüten Çanakkaleli Yurdusev Özsökmenler’i Van’dan, Bursalı Nursel Aydoğan’ı da Diyarbakır’dan aday gösterdi.
Sünni Kürtlerin partisi yakıştırması yapılan parti bu kavramı da listelerinde aralarında Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Başkanlığı görevini sürdüren Turgut Öker, Pir Sultan Abdal Genel Başkanı Müslüm Doğan’ında yer aldığı 150 Alevi adaya yer vererek yıktı ve başta yurtdışı olmak üzere Alevi kesiminden ciddi bir oy aldı.
HDP’NİN HEDEFİ NEDİR?
Kısa dönemde “Demokratik Türkiye” hedefi koyan ve bunu milletvekili listelerine yansıtarak yüzde 10 baraj riskine rağmen parti olarak seçime giren HDP’nin uzun vadedeki hedefi ise Sosyal devlet anlayışı ile yönetilen sosyal demokrat bir Türkiye.
SEÇİM BİLDİRGESİ DİKKAT ÇEKMİŞTİ
Partinin 7 Haziran seçim bildirgesinde öne çıkan iki unsur, “ortak vatan” vurgusu ile “demokratik özerklik” talebi olmuştu. İşte partiye ciddi anlamda oy kattığına inanılan o bildirgeden bazı satırbaşları;
*”Koşullar ne olursa olsun, silahsız çözüm ve demokratik siyaseti savunacağız”
*”Partimiz, çözümü Türkiye sınırları çerçevesinde sağlamayı esas alır” denildi. Bildirgede “ortak vatan” vurgusu ayrıca, bütün halkların birarada yaşama koşullarını, gönüllü birlikteliğini, eşitliğe ve adalete dayalı yaşamını ortak vatanımızda sağlayacağız”
*”Türkiye'nin tamamını kapsayacak şekilde sosyal, siyasal, kültürel, ekolojik, doğal, ekonomik ve coğrafi nitelikler göz önüne alınarak bölgeler ve bölge meclisleri oluşturulacak. Yeni oluşturulacak bölge meclislerinde adem-i merkezi yönetim sistemine geçilecek.”(Bildirgede, vali dahil yerel yöneticilerin tümünün seçimle işbaşına gelmesi için gerekli yasal ve yapısal düzenlemeler yapılacağı da belirtildi)
*”HDP, açık bir biçimde karşı olduğu “Başkanlık Sistemi”nin anayasa değişikliklerinin temel koşulu haline getirilmesini kabul etmeyecek, Başkanlık sistemine geçit vermeyecek”
*”Seçim barajını kaldıracağız, Meclis'te bütün partilerin aldıkları oy oranında temsil edilmesinin yolunu açacağız”
*”Türkiye, bütün ezilen halkları, sınıfları, cinsleri, inançları, dilleri yok sayan ve doğanın yağmasına izin veren askeri darbe anayasasına mahkûm değildir”
*”Milletvekili maaşlarına 4 yıl boyunca zam yapılmayacak, otomatik artışa yol açan düzenlemeler iptal edilecek”
*”Başta cemevleri olmak üzere, Aleviler’in bütün ibadet mekânlarının “ibadethane” olarak tanınacak”
*”Tüm gençlere ücretsiz pasaport verilecek, vize masraflarının da devlet tarafından karşılanacak”
*”Oy kullanma yaşının 16’ya; seçilme yaşının 18’e indirilecek.15-25 yaş arası istisnasız tüm gençlere, her ay 200 TL iletişim ve ulaşım desteği sağlanacak”
*”Borçlarını esnaflarımız lehine yapılandıracağız. Şehir merkezlerine yeni AVM ruhsatı verilmeyecek”
*”Sermaye birikimi için yapılan HES, termik, nükleer vb. enerji projelerine, ekolojik yıkıma yol açan maden işletmeciliğine, endüstriyel atık ve kirlilik sonucunda yaşam alanlarının tahribine yol açan uygulamalara son verilecek”
*”Kamu hastanelerinde toplumsal yarar esaslı çalışma ilke edinilecek. Döner sermaye, performansa dayalı ücretlendirme, yalın üretim gibi kâr odaklı uygulamalara son verilecek. İlave ücret, katkı-katılım ve her türlü cepten ödemeler kaldırılacak”
*”Asgari ücret insan onuruna uygun bir düzeye, 1800 TL’ye çıkarılacak ve asgari ücretten vergi alınmayacak. Emekli maaşı da asgari ücretle eşit olacak, en düşük emekli maaşı 1800 TL olarak belirlenecek”
*”Temel Güvence Paketi ile; her eve ayda 10 m3su, ayda 180kW/h elektrik ücretsiz verilecek, ısınma desteği sağlanacak. Mülkü olmayan kiracılara 250 TL kira desteği verilecek. 18 yaşına kadar çocuk ve gençlere, engellilere ve emeklilere toplu taşıma ücretsiz olacak. Kamusal toplu taşıma, ülke genelinde kâr amacı gütmeyecek şekilde yaygın bir hizmet olarak sağlanacak. Büyüme oranları refah payı olarak ücret artışlarına yansıtılacak. Kredi kartı borçları, borçlular lehine yapılandırılacak. Kredi kartı faiz oranları düşürülecek. Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alınacak. Dolaylı vergilerin (ÖTV, KDV, ÖİV) vergi gelirleri içindeki payı düşürülerek emekçilerin üzerindeki vergi yükü azaltılacak.”