CHP'de tüzük değişikliği için hangi öneriler tartışılıyor, Genel Merkez Kurultay sürecini nasıl yorumluyor?

Seçim yenilgisi sonrası değişim tartışmalarının yaşandığı CHP'de 38. Olağan Kurultay için hazırlıklar sürüyor. İlçe kongreleri bu hafta tamamlanacak. İl kongrelerinin en geç 15 Ekim'de tamamlanması planlanıyor.

BBC Türkçe'den Ayşe Sayın'ın haberine göre CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun yeniden aday olacağı Kurultay’da Grup Başkanı Özgür Özel’in de yarışması kuvvetle muhtemel. Kurultay’ın bir başka önemli gündem maddesi ise kapsamlı tüzük değişikliği olacak, partinin yeni yönetim organları yeni tüzüğe göre belirlenecek.

Kılıçdaroğlu, seçimler sonrası parti tüzüğünde kapsamlı değişiklik yapma sözü vermişti.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan Ekrem İmamoğlu’nun başını çektiği “değişimciler“, ”genel başkanı da kapsayan” değişim taleplerini dile getirmiş, Genel Merkez yönetimi ise Genel Başkan değişimi için kurultayı adres göstermişti.

CHP'de değişim isteyenler, tüzük ve Merkez Yürütme Kurulu (MYK) değişikliğini, “genel başkanı tartıştırmama” hamlesi olarak görüyor.

Partide olumlu bulunan tüzük değişikliği için oluşturulan komisyonun başkanı, CHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Zeynel Emre.

BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Zeynel Emre, tüzük değişikliğinin en geç 5 Kasım’da yapılması planlanan Kurultay'ın onayına sunulacağını ve parti organlarının yeni tüzüğe göre belirleneceğini söyledi.

Partisindeki değişim tartışmalarını da değerlendiren Emre'ye göre siyasi partilerin günün koşullarına göre politikalarını, tüzüğünü güncellemesinin doğal ancak değişim tartışmalarının sadece genel başkanlık üzerinden yürütülmesi doğru değil.

'Yüzde 90’ın üstünde süreci Genel Başkan yönetsin ağırlıklı görüş oluştu'

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na yönelik eleştirilerden biri de, seçim yenilgisi sonrası MYK’da kapsamlı değişikliğe gitmesi ve hatta tüzük değişikliği kararı almasına karşın, istifa etmemesi.

Zeynel Emre, bu eleştirilere şu yanıtı verdi:

“CHP'de genel başkanlık koltuğunda oturuyorsanız, ciddi sorumluluğumuz vardır. Partinin sadece dününü, bugününü değil geleceğini de düşünmeniz lazım. Olağanüstü kararlar verdiğinizde partide kaosa, kargaşaya, parçalanmaya girme ihtimalini görüyorsanız, burada tehlike hissediyorsanız; çok daha sağduyulu, birleştirici bir tavır sergilememiz lazım. Genel Başkanın, seçimin ertesi günü "Ben gidiyorum" demesi, “Biz” kültürün zarar verir. Ona tek başına karar veremezsiniz. Partinin yetkili kurullarını dinleyerek, il başkanlarını, belediye başkanlarını, milletvekillerini dinleyerek karar verirsiniz."

"Parti Meclisi, il başkanları, belediye başkanları toplantısı yapıldığında, farklı fikirler sunanlar da oldu ama yüzde 90’ın üzerinde bir oranda, yerel seçim sürecindeki o ittifak siyasetini ören kimse olarak Genel Başkanımızın kurultay sürecini yürütmesinin sağlıklı olduğuna yönelik görüş belirtildi."

'Tartışmaları bastıralım diye tüzük değişikliği planlıyor değiliz'

Zeynel Emre, tüzük değişikliğinin parti içindeki genel başkan değişimi tartışmalarını bastırmak için gündeme getirildiği iddialarının gerçeği yansıtmadığı görüşünde.

CHP yönetiminin nasıl oluşacağına kurultay delegelerinin karar vereceğine işaret eden Emre, tüzük değişikliğinin partililerin talepleri doğrultusunda gündeme geldiğine işaret etti:

“En son 2008’de parti programı yazılmış. Bunu güncellemeniz gerekmez mi? Gerekir. Parti tüzüğüyle ilgili 2018’de değişiklik yapılmış. Ama partinin yönetim anlayışı ve kendi içerisindeki işleyişi ile ilgili şikayetler, talepler, istekler geliyorsa ve koşullara göre değişen yasalara göre sizin bunu değiştirme ihtiyacınız ortaya çıkıyorsa, bunu tartışmamız lazım.”

Zeynel Emre'nin verdiği bilgiye göre, CHP'de tüzük değişikliği için 8 kişilik bir ekiple yaklaşık 3 aydır çalışma yürütülüyor. Parti üyelerinin de internet üzerinden görüş ve önerileri alındı. 10 binden fazla önerinin özeti çıkarıldı; tüm il başkanlarına, eski milletvekili ve parti yöneticilerine görüşleri soruldu. Taslak haline getirilecek olan öneriler, kurultay delegelerinin onayına sunulacak.

'Önseçimi zorlayıcı olarak uygulama yöntemini tartışıyoruz'

Zeynel Emre, tüzük değişikliği denilince ilk akla gelenin ön seçim olduğunu söylüyor. Emre'ye göre mevcut CHP tüzüğünde de ön seçim düzenlemesi var ancak bunun pratikte “zorunlu” olarak uygulanması önemli.

Bu konuda kararı kurultay delegelerinin vereceğini belirten Emre, yapılması planlanan değişiklikleri şöyle anlattı:

“Tüzükte yazıyor ama ön seçimi pratikte zorlayıcı olarak uygulamanın yöntemi ne olabilir, bunu tartışıyoruz. Bu konuda, partililerimizin talebini karşılayacağız

"Bizim parti içi seçimlerde mesela ilçe başkanlıkları seçiminde delege sistemi çok tartışılıyor. Acaba delege sistemini kaldırıp da üyeler tarafından bir seçim yapılsa nasıl olur? Cinsiyet kotaları, mesela 'Kadın ve erkek eşit temsil edilse nasıl olur?" diye konuşmak lazım. Cinsiyet kotası yüzde 50 olsa nasıl olur diye bakıyoruz.

"Özellikle depremden sonra ele almamız gereken bir konuda da engelli kotası. Sonuçta depremden sonra çok sayıda ampüte vatandaşımız oldu. Şu anda 60 olan Parti Meclisi (PM) üyelerinin sayısını nasıl artırabiliriz, PM'yi nasıl işlevsel hale getiririz? Bu konularda talepler var.”

CHP’de tartışılan bir diğer konu ise genel başkana, milletvekillerine, parti yöneticilerine, parti organlarında görev yapanlara, belediye başkanlarına “dönem sınırlaması” getirilmesi.

Parti üyelerinden bu yönde yaygın talep geldiğini belirten Emre, bu konuda dünyadaki örneklerini incelediklerini ve dönem sınırlamasının daha çok “cumhurbaşkanlığı, devlet başkanlığı, valilik gibi yürütme görevini üstlenenler için” uygulandığına dikkat çekti.

Ancak partiden gelen talepleri dikkate alarak bunu da şeffaf şekilde tartışacaklarını belirten Emre, “Buna yönelik eleştiriler de var. 'Özellikle otoriter yönetimlerde, güçlü siyasetçilerin devamını önleyen bir mekanizma haline gelebilir' diyenler var. Ama biz bu talepleri yokmuş gibi davranmayacağız. Partililere, 'İstiyorsanız getirelim ama artısı, eksisi de bu diyeceğiz” dedi.

CHP'de tüzük değişikliği kapsamında tartışılan konulardan birisi de MYK ve PM’nin yetkilerinin artırılması.

Emre, "güçlü genel sekreterlik" sistemine dönülmesini de tartıştıklarını, başarılı yöneticiler için “performans sisteminin” de düşünüldüğünü söyledi:

“Mesela 81 il başkanı var değil mi? Bunlardan başarılı il başkanlarını ödüllendireceğimiz. Gerekirse, seçim başarısıyla Parti Meclisi’ne girmeye hak kazanacağı bir sistem olacak. Bunları tartışacağız. “

Delege sistemi değişikliğinin en önemli gündem maddelerinden biri olduğuna işaret eden Emre, Siyasi Partiler Yasası hükümlerine karşın, parti organlarının üyeler tarafından belirlenmesi yönteminin, Danışma Kurulu gibi bir yapı oluşturularak fiilen uygulanabileceği görüşünde.

'Parti organları yeni tüzüğe göre belirlenecek'

CHP kulislerinde Kurultay tarihi olarak 5 Kasım konuşuluyor.

Zeynel Emre de henüz PM’de karar almamakla birlikte Kurultay'ın “Ekim’in son haftası veya Kasım’ın ilk haftası” yapılmasının planlandığını söyledi, Kurultay'ın 5 Kasım’da yapılmasının "güçlü olasılık" olduğunu söyledi.

Tüzük değişikliğinin Kurultay'da yürürlüğe girmesinin planlandığını anlatan Emre, şu bilgileri verdi:

“Kurultay'da önce tüzük değişikliğini, ona göre de yeni organların seçimini yaparız. Yani gerekirse 2 değil 4 gün yaparız kurultayı. Tüzüğü değiştirir, sonra yeni tüzüğe göre organların seçimini yaparız. Tabii önce Parti Meclisi’ne sunacağız tüzük değişikliği taslağını. Oradan kabul çıkarsa da Kurultay'a sunacağız.”

'Genel Başkan açısından hiçbir problem görmüyorum'

CHP kulislerinde, özellikle İstanbul’da “değişimcilerin” sürpriz yerlerde bazı ilçe kongrelerini kazandığı konuşuluyor. Bu durum, CHP Genel Merkezi'ni endişelendiriyor mu? “Değişimciler”, Kurultay"da sürpriz yapabilir mi?”

Zeynel Emre’ye göre İstanbul’da 39 ilçenin en az 30’u Kılıçdaroğlu’nun yanında:

“Seçilen delegeler, ilçe başkanları var. Birlikte mücadele ettiğimiz arkadaşlarımız var, konuşuyoruz. Genel Başkan açısından hiçbir problem görmüyorum. Göreceğiz hep birlikte zaten.”