ESHOT'un 5 milyar 321 milyonluk dev bütçesine meclisten onay!

ESHOT'un 2023 yılı için belirlenen 5 milyar 321 milyon bütçesi, İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi'nde oy çokluğu ile kabul edildi.

Sıla ARABACIOĞLU-GERÇEK HABERCİ-İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Kasım ayı Olağan Meclis Toplantısı 6’ncı birleşimi İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanvekili Mustafa Özuslu tarafından yönetildi. ESHOT’un 2023 yılı için belirlenen 5 milyar 321 milyon bütçesi CHP, DEVA Partisi ve İYİ Parti’nin ‘evet’ AK Parti ve MHP’nin ‘hayır’ oylarıyla oy çokluğu ile kabul edildi.

Dirim, “Ekonomik kriz, kurumu sıkıntı ile karşı karşıya bıraktı”

CHP Grubu adına konuşan Ulaşım Komisyonu Başkanı Raşit Dirim, enflasyonla birlikte artan maliyetlere işaret ederek, “Bu mali tablo pandemi sırasında yansıyan tablo kurumun mücadele etmek zorunda olduğu konuları şiddetini arttırdı. Mesela; benzin, elektrik, yedek parça… İzmir’de toplu taşıma tercih eden vatandaşların yüzde 48’ini taşıyan önemli bir kurumunun biniş ve hasılat verilerini örneklerle kıyaslarsa; 2019 yılında kurumun ortalama 100 TL gelirine karşılık 186 TL, 2022 de ise 100 TL karşılığında 408 TL gider var. Yani ülkenin içine girdiği kriz kurumu böyle bir sıkıntı ile karşı karşıya bıraktı. Bu sert ekonomik kriz sadece akaryakıt ve personel giderlinde hissedilmemektedir. Bakım onarım gibi birçok hizmete de yansıdı. Bu şartlar altında kurumumuz hizmetlerini aksatmadan yürütmek için ciddi çaba sarf ediyor” dedi.

“Bu hem hukuka hem de ahlaka uygun değil”

İzmir’de toplu ulaşımın düzenlenmesi büyükşehir belediyesi yasasına yerleştirildiğini hatırlatan Dirim, “Bu yasa ile UKOME diye bir yapı oluşturuluyor. UKOME vasıtası ile bütün düzenlemeler yapılıyor; ama yetki İBB’de olması gerekiyor. Merkezi idare bir yönetmelik değişikliği ile UKOME’nin yapısını değiştirdi. Buna göre ise kanunda bahsedilen belediyenin iktidarı tamamen hükümetin atadığı bürokratlara geçti. Bu hem hukuka hem de ahlaka uygun değildir. Bunun yansıması ise 2 yılda yapılan akaryakıt zam düzenlemeleri 60’iken ESHOT’un 2 kere zam yapabilmesine yol açtı. UKOME’deki yaşadığımız olay bizim uzak bir noktada olduğumuzu gösteriyor. Şimdi ESHOT ve İBB son derece garabet bir durumla karşı karşıya” diye konuştu.

Dirim, yolcuların toplu taşıma kullanım tercihini etkileyen en önemli etkenin seyahat süresi olduğuna dikkat çekerek, “Otobüsler, trafik ile karışık işletildiğinde hızı düşüyor. Bu nedenle seyahat süresi işletmenin kaynak planlaması ve kullanıcıların seyahatlerini planlaması açısından oldukça önemlidir. Otobüslerin ticari hızını artırmak zorundayız, öne çıkan çözüm ise otobüs öncelikli yollar” açıklamasını yaptı.

Mısırlı, “Hakkaniyetten bahsediyorsak o parayı iade edin”

AK Parti Grubu adına söz alan Fikret Mısırlı da 5216 sayılı kanuna göre belediyelerin aslı görevinin altyapı ve ulaşım olduğunu vurgulayarak, “UKOME’den de bahsedildi. İzBB yetkisi olmadan ulaşım için bir karar aldı Nisan ayında. Bu kararla birlikte ÜFE farklarını Nisan, Mayıs ve Haziran ayında uyguladı. 3 ayda bu zamlardan 107 milyon lira elde etti. Ama 3 ayın sonunda yerel mahkeme de üst mahkeme de reddetti bu kararı. Hatırlarsanız biz yetkimiz olmamasına rağmen bu konuyu mecliste oyladık ve siz kabul ettiniz. ayın sonuna mahkeme bunu reddetti. Mahkeme bu kararı geri almasına rağmen İzBB, vatandaştan aldığı 107 milyon fazla parayı iade etmedi. Eğer hakkaniyetten bahsediyorsak o 107 milyon lirayı iade edin. Dünyada bir gerçek var. Bu gerçeği görmeden 2019 verileriyle bir şeyleri iade etmeye çalışırsak tek taraflı olur bu. Dünyada bazı gerçekler var. Mesela brent petrol 2019 yılında 60 dolarmış bugün 90 dolar seviyelerinde. ESHOT’un sübvanse edilmesi… Büyükşehir sadece 2023’te mi ESHOT’u sübvanse edecek? Bundan önceki yıllarda da edildi.” açıklamasını yaptı.

“Sefer saatleri seyrek”

Biniş sayılarında ciddi azalma olduğunu vurgulayan Mısırlı, “İzmir’in toplam yıllık yolcu sayısı 900 milyon. Biz ESHOT olarak sadece 470 milyon kişiye ulaşabilmişiz. Biniş sayılarında ciddi azalma var. Bunun düzeltilmesi lazım ancak bu zamlarla birlikte biz bırakın artırmayı pandemi dönemindeki biniş sayısını ancak görürüz. Trafikte bu kadar saat geçmesinin bir diğer nedeni de aktarma merkezleri. 90 dakika aktarması 120 dakika olunca bu durum da değişti.  Mesela Karşıyaka’dan otogara giden otobüs yok. Karşıyaka’dan Konak’a giden de yok, aktarma yapması lazım. Buradaki amaç ne? ESHOT kendi mali yükümlülüklerini yerine getirirken kamu görevini yapacağına aktarmayı ücretli hale getirdi. Biz vatandaştan ilave ücret alıyoruz. İkinci ve üçüncü aktarmalardan ücret alınmaya başlandı. Bu şekilde ESHOT’un fiyatları minibüs fiyatlarına erişti. Vatandaşımızı bu durumda rahat ve konforlu olan minibüsü mü tercih eder yoksa otobüsü mü?” dedi.

Mısırlı, fiyat-ücret-bilet satış olarak bakıldığında ESHOT’un dolmuş fiyatlarına yaklaştığını söyleyerek, “Ayrıca seyahat rahatlığı olması lazım. O var mı? Yok. Özelikle dezavantajlı bölgelere giden araçlar hem eski otobüsler hem de sefer saatleri çok seyrek. Yani sanki ESHOT, sadece gösteriş olsun diye merkezi mahallelere yeni alınan otobüsleri gönderiyor gibi. Umarım bu 100 elektrikli aracı bu yıl alırız. Belki bazı arkadaşlar dünyadaki başka ülkelerden örnek verir. Ama biz burada yaşıyoruz. Bizim ESHOT’un eksiklerini gidermemiz lazım. Falanca belediyeye 50 milyon lira yardım ederken ESHOT’a 1 milyarlık kredi çıkartıyorsak biz bunu sorarız” görüşünü aktardı.

Şahin, “Araç sayısında azalma var”

MHP Grup Başkanvekili Selahattin Şahin otobüs sayısının düştüğüne dikkat çekerek, “Girdi maliyetlerinin artış oranının üzerinde bütçe yapıyorsanız performans hedeflerinin de buna paralel olarak artış göstermesi gerekir. Performans programını incelediğimizde otobüs sayısının bin 831’den bin 769’a düşmüş. Elbette hibe edilen ve hurdaya ayrılan araçlarımız vardır; ama nüfus artışı ile birlikte pandemi sonrası ihtiyaçlar bu araçlarla karşılanamaz” diye konuştu.

Sevinç, “İradenin üretme azmi var”

İYİ Parti Grup Başkanvekili Kemal Sevinç, “İdarenin son yıllarda atılımlar yaparak çalışma ve üretme azmi var. Sürekli yenilendiğini, gelişmeleri takip ettiğini ve ihtiyaç duyulan hizmetleri ürettiğini görüyoruz. 473 adet yeni ve yerli üretim otobüsü halkımızın hizmetine sundu, üstelik bu araçları doğru zamanda alarak kamu kaynağını korudu. Pandemi döneminin zorlu koşullarına rağmen son 3 yılda alınan otobüs ve minibüs sayısı 616’yı buldu” ifadelerini kullandı.

Köklü, “Gelen zamlar bilet parasına yansıtılamadı”

Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanvekili CHP’li Bülent Köklü, ise bütçe noktasında bilgi vermek için söz alarak şunları söyledi:

“2023 Mali Yılı Bütçesi olarak 5 milyar 321 milyon TL Gider, 4 milyar 300 milyon 800 bin TL Gelir, 1 milyar 20 milyon 200 bin TL ise Açık Fazlanın Finansmanı olarak teklif edilmektedir. Gelir bütçe kalemlerini incelediğimizde; 2022 yılında ilk olarak 1 milyar 414 milyon TL olan gelir bütçesi, yapılan ek bütçeyle, toplam da net bütçe ödeneği 2 milyar 630 milyon TL’ye çıkarılmış, 2023 Mali yılı Bütçe Bir önceki yılın öngörülen ilk bütçesine göre yüzde 204,15 ve ek bütçeyle yapılan toplam net bütçeye göre yüzde 63,53 oranında artırılarak teklif edilmiştir. Açık fazlanın finansmanı ise 1 milyar 20 milyon TL öngörülmüştür. ESHOT Genel Müdürlüğünün mali yapısına baktığımızda akaryakıta ve yedek parçaya gelen aşırı zamlar bilet fiyatlarına yansıtılamamıştır. Bu nedenle gelir ile gider arasındaki farkın büyük bir bölümünün Büyükşehir Belediyesinden alınan yardım, diğer kısmının ise iç borçlanma ile karşılanacağı öngörülmüştür.”

“Zor süreci vatandaşlarımıza minimum şekilde yansıtacağız”

ESHOT’un Türkiye ekonomisinden ayrı olarak değerlendiremeyeni vurgulayarak, “Halkımızın alım gücünün düşmesi neticesinde enflasyon ve diğer göstergelerde meydana gelen yüksek oranlı artışlara rağmen, bilet tarifelerinde fazla artışa gidilememiştir. Bununla birlikte belediyemizin sosyal politikası gereği indirimli taşımacılığa devam etmiş, ücretsiz ve indirimli binişler ile sabah 05.00-07.00, akşam 19.00-20.00 saatleri arasında yüzde 50 indirimli halk taşıt uygulamasını sürdürmüştür. ESHOT Genel Müdürlüğünün borçlanma durumu mevzuat sınırları içerisinde kalınarak yapılmış olup borç stoku konusunda mevzuatın belirlediği limit aşılmamıştır. Bu zor süreci vatandaşlarımıza ve yolcularımıza minimum seviyede yansıtarak Büyükşehir Belediyesinin katkılarıyla aşmaya çalışacağız. Sonuç olarak, geçen yıllardaki yüksek bütçe gerçekleşme oranlarını da dikkate alırsak görüşmekte olduğumuz bütçe tasarısının gerçekçi öngörülerle hazırlandığı görülmüştür” dedi.

CHP Grup Başkanvekili Murat Aydın,