Türkiye'de Covid geçirenlere neden tek doz aşı yapılıyor, bilimsel araştırmalar ne gösteriyor?

Türkiye'de Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu, Covid-19 geçirenlere BioNTech aşısının tek doz yapılmasına kadar verdi. Ayrıca hastalığı geçirenlerin aşı olma süresi de altı aydan üç aya indirildi.

Sağlık Bakanlığı hastalığı geçirdikten sonra tek doz BioNTech aşısı olanlara yolladığı SMS mesajında, "Hastalığı geçirenler için tek doz BioNTech aşısının yeterli olacağına dair Bilim Kurulu kararı gereğince ikinci doz aşı randevunuz iptal edilmiştir" denildi.

Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Sema Turan, Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada, dünyada da hastalığı geçiren kişilerde altı ay sonra antikor seviyelerinde görülen düşüş nedeniyle aşılama programına yeniden dahil edilmelerine dair tartışmalar olduğunu söyledi.

Turan, "Sonuçta hastalığı geçirenlerin virüse karşı bir hafızaları var. Yani vücudun geçirdiği hastalıklara bağlı bir vücutta bir bağışıklık olduğu için bu bireylerde tek doz aşının yeterli olacağı ile ilgili şu an elimizde bulunan literatürdeki bilgiler ışığında alınmış bir karar bu" dedi.

Dünyadaki uygulamalar nasıl?

Aralarında Fransa, Almanya ve İtalya'nın da olduğu bazı ülkeler, Covid-19 geçirmiş kişilere tek doz aşı yapılmasını tavsiye ediyor.

ABD ve İngiltere'nin tavsiyeleri ise halen Covid-19 geçirenlerin de iki doz aşıyı yaptırmaları yönünde.

Covid-19 atlatanlara tek doz aşı yapılmasına ilişkin kararların arkasında genel olarak aşılamanın daha yaygın bir şekilde yapılabilmesinin yattığı belirtiliyor.

İspanyol hükümetine aşılama programı konusunda tavsiyelerde bulunan New York'taki Mount Sinai Icahn Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hordi Ochando, "Daha önce bu hastalığı geçirmiş kişilere de iki doz aşı yapılması, ilk doz aşısı için bekleyen milyonlarca kişi varken çok da anlamlı değil" dedi.

Ancak bilim insanları, bu gruptaki kişilerde tek doz aşının yeterli korumayı ne kadar süre daha sağlayacağının bilinmediğini belirtiyor.

Bir diğer tespit de bu koruma düzeyinin farklı aşılar için farklılık gösterebileceği yönünde.

İspanya'daki Mar Araştırma Enstitüsüsü'nden immunolog Giuliana Magri, "Daha önce bu hastalığı geçirdiyseniz, tek doz muhtemelen yeterli olacaktır" diye konuştu.

Bilimsel araştırmalar ne gösteriyor?

Son dönemde yapılan bilimsel araştırmalar, Covid geçirmiş kişilerin tek dozu aşıyla yüksek düzeyde bağışıklığa sahip olduğuna ve ikinci dozu yaptırmasalar bile belli bir koruyuculuğa sahip olduğuna işaret ediyor.

Bununla birlikte, hastalıkla birlikte gelişen antikorların ne kadar süre kaldığı ve bu korumanın uzun ömürlü olup olmadığı yanıtı bilinmeyen sorular arasında.

Nature dergisinde 14 Haziran'da yayımlanmış bir araştırma, Covid-19 geçiren kişilere tek doz mRNA aşısının yeterli bir koruma sağladığını ortaya koydu.

ABD'deki Rockefeller Üniversitesi'nden bir grup bilim insanının 26 kişinin katılıyma yaptığı araştırmada, pandeminin ilk dönemlerinde Covid-19 geçirmiş ve daha sonra mRNA teknolojisiyle geliştirilen Pfizer/BioNTech veya Moderna aşısı olmuş kişilerde yüksek düzeyde antikor tespit edildiği görüldü.

mRNA aşısı nedir?

BioNTech'in geliştirdiği aşı, kullanılan yeni teknoloji nedeniyle geleneksel aşılardan ayrışıyor. BioNTech aşısında mRNA (messenger RNA veya kurye RNA) olarak bilinen teknoloji kullanılıyor.

BioNTech'in geliştirdiği aşı, şu anda mRNA yöntemiyle geliştirilmiş ve dünya genelinde kullanım onayı alan iki farklı aşıdan biri.

ABD'li Moderna şirketinin geliştirdiği diğer aşı şu an Türkiye'de kullanılmıyor.


 

mRNA tekniği kapsamında, virüsün genetik kodunun bir bölümü alınıyor ve hücrelere nüfuz edilmesi için yağ ile kaplanıyor.

Bu sıvı, insanlara enjekte ediliyor. Böylece virüsten alınan genetik kod insan hücrelerine ulaştırılıyor.

Aşı, hücrelerin koronavirüsün hücreye girmesini sağlayan dikensi proteinin kopyasını üretmesini sağlıyor.

Böylece, bağışıklık sistemi de antikor üretiyor ve T hücreleri de vücudun zararlı olarak algıladığı bu yapılarla mücadele etmeye başlıyor.