GÜLPERİ TİBİN/ GERÇEK HABERCİ/ ÖZEL HABER - Yüksek enflasyon ve ekonomik krizin derinden hissedildiği Türkiye’de, iş yeri kira bedelleri de esnafı darboğaza sokmaya devam ediyor. Verilere göre, İzmir’de son bir yılda kiralık dükkan ve mağaza tipi ticari gayrimenkullerin kiraları yaklaşık olarak yüzde 50,8 oranında artış gösterdi. Ulaşılan verilerde, ortalama ticari kiranın yaklaşık 42 bin 75 lira seviyesine yükseldiği görüldü. Kordon İş Adamları Derneği Başkanı Ömür Şanlı, İzmir Gastronomi Yeme İçme Yerleri Derneği Başkanı Hami Torcu ve İzmir Tarihi Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin, İzmir’deki iş yeri kiraları ve bu fiyatların esnaf üzerindeki etkilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Şanlı, yükselen kiralar nedeniyle bazı işletmelerin bırakması ya da dükkan devretmesine neden olabileceğini söyledi. Torcu da ilerleyen dönemlerde de durumun değişkenlik göstermeden devam etmesi sonucunda iş yerlerinin kepenk indirebileceğini belirtti. Öte yandan Girgin ise kısmen kepenk indiren işletmeler olsa da Kemeraltı’nda bir dükkanın uzun süre boş kalmadığını ifade etti.
ŞANLI: ESNAFI ENFLASYON DEĞİL KİRALAR ÖLDÜRECEK
Ömür Şanlı, enflasyon verilerinin zaten belli olduğunu ancak kiraların fazlasıyla yükseldiğini ifade etti. Mülk sahiplerinin yüksek derecede kira talep etmelerinin sorun olduğunu söyleyen Şanlı, konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
“Esnafı enflasyon değil kiralar öldürecek. Enflasyon belli zaten arttığı rakamlar belli ama kiralar müthiş derecede uçtu. Sıkıntı kiralar, mülk sahiplerinin yüksek derecede kira talep etmeleri. Enflasyon, dolar, euro belli ama kiraların uçması oradaki birçok insanın belini büküyor. Kiraların yüksek olması tabii ki bazı işletmelerin bırakması ya da dükkanı devretmesiyle sonuçlanabiliyor. Bu şekilde devam ederse tabii bazı işletmeci arkadaşlarımızın da bırakması muhtemel. Bu sene de çok fazla bırakan oldu ama şöyle bir durum da var; siz bırakıyorsunuz yerinize başkası geliyor. Bu sefer mülk sahipleri bunu bildiği için nasıl olsa kiracı gelir diyerek kiralarla ilgili bir şey yapmıyorlar. Sonrasında mahkemelik oluyorlar, ilk bir iki ay ödeyebiliyor. Sonra kalınca da belki 1 senelik kirayla bırakıp gidiyor yani. Aslında kiraların da bir dengeli olması lazım. O şekilde olduğu zaman hem işletmeler iş yapacak hem mülk sahipleri kirasını zamanında alacak. Talep edebilirler, ediyorlar da ama bir süreden sonra kirasını alamıyor mülk sahipleri.”
TORCU: BELLİ BİR NOKTADA TIKANIP KALACAĞIZ
Hami Torcu ise kiraların çok yüksek olduğunu ve bu konuda ciddi sıkıntılar yaşandığını ifade etti. İş yerlerinin mevcut ekonomik durumda kar etmediğini söyleyen Torcu, iş yeri kiralarına ilişkin sınırlama gelmesi gerektiğini vurguladı. Torcu, değerlendirmesinde şunları kaydetti:
“Kiralar çok yüksek. Belki ederi bu ama gelir olmayınca kiralar yüksek geliyor. Bu konuda ciddi sıkıntılar var. Tabii iş yeri kiraları için de bir sınırlama gelmediği için biz de sıkıntıdayız. Önümüzdeki dönem de eğer bu işler böyle giderse kiraya bile gerek kalmadan kepenk indirmek zorundayız. Yani karlılık yok, yük ağır, iş yok. Nasıl gidecek bu iş, nereye kadar gider? Belli bir noktada tıkanıp kalacağız olacak olan bu. Bu kiralara bir sınır gelmesi lazım ve kendimize de bakmamız lazım. Bizim de işi genişletebilecek çözümler üretmemiz lazım. Biz de her şeyi devletten beklemeyeceğiz ama bazı şeyleri de bizim, işyeri sahiplerinin bu konuda biraz günün şartlarına uyum sağlayabilmemiz lazım.”
GİRGİN: KARIN AĞRISI GİBİ BİR DÖNEM BAŞLIYOR
Öte yandan Semih Girgin, Kemeraltı’nda Vakıflar İzmir İl Müdürlüğü tarafından belirlenen bir kira zam oranı olduğunu belirtti. Ocak ayının ilk haftasında zam oranlarının belli olacağını söyleyen Girgin, Kemeraltı esnafının iş yeri kiraları sebebiyle yaşadığı sıkıntıları şu ifadelerle anlattı:
“Vakıflar, devlete ait olan kurumlar ve özel mülk sahipleri her zaman yılbaşı geldiğinde bizim için karın ağrısı gibi bir dönem başlıyor. Yine bu dönemlerden birindeyiz. Şu anda buna önayak olan ya a özel mülk sahiplerinin baz aldığı, Vakıfla tarafından belirlenen bir kira standardı var. Onu şu ana kadar hala öğrenemedik. Ocak ayının ilk haftasında enflasyon verileri belli olduğunda açıklanacağını öğrendik. Şu anda önümüzdeki haftayı bekliyoruz. Bu rakam Türkiye’nin bazı bölgelerinde yüzde40’tan başlıyor, yüzde 50 – 60’a kadar, daha yukarı da çıkan Vakıflar kira zamları var. Bu ister istemez mal sahiplerini en az, ben bu kadar yaparım diyebileceği, enflasyonu daha düşük verseniz bile bazı ona göre alıyorlar. Bu da bizim için büyük bir handikap. Çoğu mülk sahibi bu konuda her geçen gün, bizim en büyük yükümüz zaten kira. Bunu hala bir dengeye oturtamadık. Bu tür değerli alanlarda, ‘Çık bir başkası gelir’ tarzı bir iş yeri sahibi tutumu esnafı da zorluyor. Bizim için sıkıntılı bir dönem.”
KİRALARI ÖDEYEMEDİĞİ İÇİN KAPATAN ESNAFIMIZ VAR
Kiralar sebebiyle iş yerin kapatmak durumunda olan ya da arayışta olan esnafların da olduğunu belirten Girgin, “Kısmen kepenk indirenler de var ancak her dükkanın daha sonra mutlaka bir kiracısı oluyor. En fazla 3 ya da 6 ay boş kalıyor sonra çıkıyor biri geliyor. Ya da mülk sahibi fiyatı kırıyor çünkü dükkanın boş kalması mülk sahibine de zarar. Bu mülk sahibinin ne kadar dükkanı olduğuna göre de değişebiliyor. Mülk zenginiyse bekletiyor, bir mülkten geçimini sağlıyor da idare bir kazanç sağlıyorsa bunu en kısa zamanda çözmeye çalışıyor. O yüzden burada binalar çok fazla boş kalmaz. Ancak kiraları ödeyemediği için ya da yaptığı işe dengeyi kuramadığı için ufak tefek dükkan kapatan ya da arayışta olan esnafımız var” diye konuştu.
ZORLUKLARA RAĞMEN ÇARŞIYA SAHİP ÇIKACAĞIZ
Girgin, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün bölgelerde uyguladığı kira zamlarıyla ilgili de bilgiler verdi. Devlet kurumlarından ve özel mülk sahiplerinden esnafın yaşayabileceği bir dengede olmalarını beklediklerini söyleyen Girgin, zorluklara rağmen Kemeraltı Çarşısı’nı yaşatacaklarını belirtti. Girgin, açıklamalarını şöyle noktaladı:
“Vakıfların kira standardı şöyle, enflasyonu baz alarak verini üzerinde ya da veriyle yakın bir oran çıkarıyorlar. Bu vakıflar kira kont birer yıldır. Yani özel mülkte en az beş yıl yapabilirsiniz. Beş yıl boyunca kirayı zammınızı enflasyon oranında anlaştığınız için mal sahibiyle sıkıntı yaşamazsınız. Ama vakıflar kontratı 1 senelik yapıyor, 1 senelik o kira zammını kabul etmezsen, ‘Buyur kapı orada’ diyebiliyor. Ya da 5 yıl bitince sonunda bir güncelleme yapıyor. Bu güncelleme rakamı bizim hiçbir zaman sağlıklı gördüğümüz bir rakam değil, çok yüksek rakamlar belirleniyor çoğunlukla. O da çarşının da genel sürecini bozuyor. Bu da bizim dengeleyemediğimiz bir durum. Her şeye rağmen Kemeraltı bir şekilde her zaman ayakta kalacak. Biz esnaf olmanın getirdiği zorluklara rağmen çarşıya sahip çıkacağız. Biz sadece devlet kurumlarından ve özel mülk sahiplerinden esnafın yaşayabileceği bir dengede olmalarını bekliyoruz. Bu desteği de görmek istiyoruz.”
Yorumlar
Kalan Karakter: