Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, 2024 yılı bütçesiyle ilgili çarpıcı detayları yazdı. Sözcü'de yer alan habere göre Bingöl, "2024 Bütçe Tahmininin 545,8 milyar TL altında gerçekleşen bütçe açığına sevinmeli miyiz?" diye sordu.2024 yılını geride bıraktık ve 15 Ocak 2025 itibariyle geçen yılın bütçe performansı da ortaya çıktı. Bütçe açıklarında, faiz ödemelerinde Cumhuriyet tarihinin rekorlarını kırdık.2024 yılında merkezi yönetim bütçesi açığı 2 trilyon 106,1 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz dışı açık ise 835,7 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 2024 yılı bütçe tahminine göre bütçe açığının 2 trilyon 651,9 milyar TL, faiz dışı açığın ise 1 trilyon 397,9 milyar TL olması söz konusu idi. Bu verilere göre, bütçe açığı tahminlerin 545,8 milyar lira altında gerçekleşti.Bütçe açığının 2024 bütçe tahminlerinin altında kalması açısından görünürde olumludur. Görünürde diyorum, çünkü bütçe açığını azaltmak için yapılan tasarrufun hangi kalemlerden yapıldığı önemlidir.13 Mayıs 2024 tarihinde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ni kamuoyu ile paylaştı. Pek çok tasarruf tedbiri kamuoyu ile paylaşıldı. Peki, bu tedbirler hayata geçti mi? Asıl önemli husus ise asıl tasarruf yapılması gereken harcama kalemlerinde frene mi yoksa gaza mı basıldığıdır. Aşağıdaki veriler bize bu sorunun cevabını verecektir?
Son dört yıldır, istisnasız her yılda temsil ve tanıtma harcama gerçekleşmeleri bütçe başlangıç ödeneğinin çok üzerinde gerçekleşmiştir. 2021-2024 dönemi artış oranı %580 olmuştur.
Mal ve Hizmet Alımları bütçe tahmininin %110 oranında gerçekleşti.
Kamuda tasarruf tedbirleri kapsamında bütçede harcama disiplini için, mal ve hizmet alım ödeneklerinden %10 kesinti yapılması söz konusuydu. 2024 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi gerçekleşme sonuçlarına baktığımızda mal ve hizmet alımlarının bütçe başlangıç ödeneğinin %110’u olduğu görülmektedir. Yani, bütçe disiplini anlamında mal ve hizmet alımlarında tasarruf yapılmak bir yana artış yaşanmıştır.Temsil Tanıtma Giderleri %25 azaltılacak denildi, %29,9 arttı.
Sayın Cevdet Yılmaz tarafından yapılan sunumun 14. Sayfasında “Kamuda tasarruf-Diğer cari harcamalar” başlığı altında; “Temsil ve tanıtma ödeneklerinde 2024 yılında %25 kesinti yapılması, devam eden yıllarda da bunun baz alınması” şeklinde tedbir öngörülmüştür. Lafta kalmaması durumunda, çok isabetli bir tedbirdir.Bütçe gerçekleşme sonuçlarına baktığımızda, %25 azaltılması şeklindeki tedbirin uygulayıcılar tarafından yanlış anlaşıldığı ve sonuçta temsil ve tanıtma harcamalarının bırakın azaltılmasını bütçe başlangıç ödneğinin %29,9 oranında üzerinde gerçekleştiği aşağıdaki tablodan görülmektedir. Aynı durumun önceki yıllarda da gerçekleştiği açık bir şekilde tabloda yer almaktadır.
Makam aracı saltanatında frene değil, gaza basılmış.
Önceki Maliye Bakanlığı döneminde kamudaki taşıt giderlerini “Çerez parası” olarak niteleyen Sayın Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Sayın Cevdet Yılmaz tarafından yapılan sunumun 7. Sayfasında “Kamuda tasarruf- Taşıtlar” başlığı altında “Kamu Filo Yönetim Sistemi ile etkinliğin artırılması, taşıt sayısı ve kullanımına standartlar getirilmesi, 3 yıl süreyle yeni araç satın alınmaması ve kiralanmaması” tedbiri yer almaktadır. Çerez, bu kadar pahalanınca kamudaki çerez parası da önem kazandı herhalde, taşıtlar tasarruf tedbirleri arasında yerini aldı.Ancak, uygulama sonuçlarına baktığımızda, üç yıl yeni taşıt alınmaması şeklindeki tedbire rağmen pek çok kamu kurum ve kuruluşunda binek otomobil ve diğer taşıt alımlarının 2025 yılında 2024 yılına göre artarak devam etmekte olduğu görülmektedir. Aşağıda sadece örnek olması açısından birkaç kamu kurumunun sadece binek otomobil alımına ilişkin T cetvelinde yer alan verileri paylaşılmıştır.