214 bin özel güvenlik görevlisinin beklentisi boş çıktı

CHP İzmir Milletvekili, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi
Rahmi Aşkın Türeli, sektörde çalışma koşullarının ağırlığı, düşük ücret, sosyal
güvenceden ve mali haklardan yoksunluk gibi konularda sıkıntı yaşayan özel
güvenlik personelinin durumunu gündeme getirmiş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanı Faruk Çelik ile İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin’in yanıtlaması
istemiyle iki ayrı soru önergesi vermişti.

Türeli önergesinde “Özel Güvenlik İş Yasası”nın çıkarılması
gerektiğini savunmuş, sektörde yaşanan olumsuzlukların düzeltilmesi gerektiğini
ifade etmişti. CHP'li Vekilin soru önergesine Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı'ndan yanıt geldi. Yapılan açıklamada, Türkiye'de özel sektör ve kamu
kurum ve kuruluşlarında özel güvenlik hizmeti sağlayan işyeri (firma) sayısının
2012 Nisan ayı itibariyle 18.707, söz konusu işyerlerinde çalışan sigortalı
sayısının ise 214.065 olduğu ifade edildi. Çalışanların sosyal hakları konusuna
ilişkin de "Koruma ve güvenlik hizmeti yürüten personele yıpranma hakkı
verilmesi konusunda Bakanlığımızda yürütülen bir çalışma bulunmamaktadır"
açıklaması yapıldı.

Yıpranma hakkı konusunda çalışma yok

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı önergede yer alan sorulara
ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:

“İlgili mevzuat gereğince asgari ücretin tespitine yönelik görevleri dışında
Bakanlığımızın, tarafların serbest iradesiyle yaptıkları iş sözleşmeleri ya da
kamu kurumlarının Kamu İhale Mevzuatı uyarınca yaptıkları hizmet alımına dayalı
personel temini neticesinde oluşan ücret düzeylerine müdahalesi mümkün
bulunmamaktadır.

Çalışma barışının sağlanması ile çalışanların hayat
seviyelerinin mevcut durumdan daha ileriye götürülmesi amacıyla çalışma
hayatındaki mevcut ve muhtemel sorunların çözümlerinin araştırılması her zaman
Bakanlığımızın öncelikli gündem maddeleri arasında olmuştur. Bu kapsamda
sektörde yaşanan mali ve sosyal haklara(fazla çalışma ücretini, ihbar ve kıdem
tazminatını hak ettiği halde alamama vb.) ilişkin sorunların 4857 Sayılı İş Kanununun
yetersizliğinden ziyade tam anlamıyla uygulanmamasından kaynaklandığı
görülmektedir.

Diğer taraftan koruma ve güvenlik hizmeti yürüten personele
yıpranma hakkı verilmesi konusunda Bakanlığımızda yürütülen bir çalışma bulunmamaktadır.” 

Çalışma hayatındaki sorunlar diz boyu

Bakanlığın verdiği yanıtı değerlendiren CHP İzmir
Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli ise çalışma hayatını düzenleyen mevzuatın
çalışanları memnun etmediğini belirterek, Bakan'ın önergeye verdiği yanıtın da
bunun tipik bir örneği olduğunu söyledi. Özel güvenlikçilerin başta yıpranma, düşük
ücretler, yetersiz sosyal haklar olmak üzere pek çok konuda sorun yaşadığına
dikkat çeken Türeli, Bakanlığın bunlara kayıtsız kalmasına ve yaşanan sorunları
ortadan kaldıracak tedbirleri almaktan kaçınmasına tepki gösterdi ve sorunu
gündemde tutmaya kararlı olduğunu belirtti.

CHP’li Vekil şu değerlendirmelerde bulundu: “ Kamu kurum ve
kuruluşları ile özel sektör firmalarında güvenliği sağlamak amacıyla istihdam
edilen özel güvenlik görevlileri, sektörde çalışma koşullarının ağırlığı, düşük
ücret ve yetersiz mali haklara sahip olmaları ile sosyal güvencelerinin
olmaması gibi nedenlerle büyük zorluklar yaşıyorlar. 2004 yılında çıkarılan
5188 sayılı yasa ise, özel güvenlik personelinin giderek artan sorunlarının
çözümüne katkı sağlamaktan uzaktır. Bu durum, kamu kurum ve kuruluşlarında ve
özel sektörde güvenlik hizmetleri alanında yoğun bir emek sömürüsü yaşanmasına
neden olmaktadır. Kamu kuruluşları ve özel sektöre güvenlik hizmeti sağlayan
firmalar, işverenden personel başına tahsil ettiği ücretin çok daha azına,
genellikle de asgari ücrete eleman çalıştırmaktadır.”

Özel Güvenlik İş Yasası mutlaka çıkarılmalı

Türeli, özel güvenlik personelinin sendikal haklara kavuşturulması
gerektiğini belirterek Özel Güvenlik İş Yasası’nın da mutlaka çıkarılması
gerektiğini söyledi. Türeli, “Özel güvenlik görevlisine verilecek maaş, diğer
mali ve sosyal haklar yasal zorunluluklara göre değil, işverenin inisiyatifine
göre belirlenmektedir. Sektörde yasal çalışma saatlerine dikkat edilmemekte,
çalışanlar günde 12 saat ve bazen daha uzun sürelerle görev yapmaya
zorlanmaktadır. Sektörde çalışanlarına fazla mesai ücreti, yemek, yol parası
ödeyen firma sayısı parmakla gösterilecek kadar azdır. İşverenler hizmet
şartnamesine kıdem ve ihbar tazminatı ile ilgili bir hüküm koymadığından
çalışan personel işten ayrılması durumunda bu haklarından mahrum kalmaktadır.
Özel güvenlik olarak istihdam edilen çalışanların vazifesi dışında işlerde çalıştırılması
da sektörde yoğun bir şekilde gözlenmektedir.” diye konuştu.

Bakanlık denetim
görevini yerine getirmiyor

Türeli, ayrıca, Bakanlığın sektörde yaşanan mali ve sosyal
haklara ilişkin sorunların 4857 Sayılı İş Kanununun yetersizliğinden ziyade tam
anlamıyla uygulanmamasından kaynaklandığına ilişkin ifadesini ise şu sözlerle
eleştirdi: “Eğer söyledikleri gibi bazı sorunlar uygulamadaki eksikliklerden
kaynaklanıyorsa uygulamadaki bu eksiklikleri ortadan kaldırmakla sorumlu olan
kurum kim? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı değil mi? Demek ki Bakanlık denetim
görevini gerektiği gibi yerine getiremiyor. Bu ifade bir aciziyetin itirafı
niteliğindedir.”