Bağımsız Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un “Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına uyma oranı yüzde 91” açıklamasının gerçeği yansıtmadığını belirterek TBMM’ye yazılı soru önergesi verdi.
Yeneroğlu, Avrupa Konseyi’nin 18 Eylül 2025 tarihli resmi verilerine atıfta bulunarak, Türkiye’nin AİHM kararlarına genel uyum oranının yüzde 90 görünmesine rağmen, asıl belirleyici olan “öncü kararlar” bakımından bu oranın yalnızca yüzde 68 olduğunu söyledi. Türkiye’nin bu oranla, Avrupa Konseyi üyesi 47 ülke arasında 39. sırada yer aldığını vurguladı.
“Türkiye yüzeysel biçimde uyguluyor”
Yeneroğlu, öncü kararların bireysel ihlallerin ötesinde yapısal sorunları işaret ettiğini ve devletin hukuk sisteminde reform gerektirdiğini hatırlatarak şöyle dedi:
“Bir ülkenin AİHM kararlarına gerçek uyum düzeyi, öncü kararların ne ölçüde yerine getirildiğiyle ölçülür. Türkiye’nin yüzde 68 oranı, kararların yüzeysel biçimde uygulandığını, sistematik ihlallerin ise devam ettiğini gösteriyor.”
Yeneroğlu, Türkiye’nin öncü kararlara uyma oranının Avrupa ortalaması olan yüzde 81’in 13 puan altında kaldığını belirtti. İsveç, Norveç ve Birleşik Krallık gibi ülkelerin bu kararları neredeyse eksiksiz yerine getirdiğini söyledi.
“Toplam uyum oranı yüzde 90 görünse de bu tablo gerçeği gizliyor,” diyen Yeneroğlu, Türkiye’nin uygulamadığı dosya sayısının 448 olduğunu hatırlattı. “Aynı orana sahip Belçika’da bu sayı 25, Makedonya’da 36’dır” ifadelerini kullandı.
Milletvekili Yeneroğlu, Adalet Bakanı Tunç’tan şu sorulara yanıt istedi:
Açıklamada belirtilen yüzde 91 uyum oranı hangi kategoriye dayanmaktadır?
Bakanlık, oranı hesaplarken öncü kararlar ile diğer davalar arasındaki farkı dikkate almış mıdır?Türkiye’nin öncü kararlardaki düşük uyum oranının nedenleri nelerdir?
2002’den bu yana Türkiye adına hükmedilen toplam tazminat miktarı ne kadardır?
Kavala, Demirtaş, Yalçınkaya ve Demirhan kararlarının gerekleri ne zaman hayata geçirilecektir?
Açıklamasının sonunda Yeneroğlu, AİHM kararlarının uygulanmamasının Türkiye’de adalet sorununun sürdüğünü gösterdiğini vurguladı:
“Gerçek uyum, Kavala, Demirtaş, Yalçınkaya, Demirhan gibi kararları yerine getirmekle olur. İnsanlar haksız yere cezaevinde tutulurken yüzdelerle övünmek, adaletsizliğin üzerini rakamlarla örtmektir.”
Yeneroğlu, 2004 tarihli Tekeli kararının ve 2006 tarihli Ataman kararının hâlâ uygulanmadığını hatırlatarak şu ifadeleri kullandı:
“AİHM kararlarına uymak bir tercih değil, bir zorunluluktur. İktidar, yasal ve yapısal reformları erteleyerek rakamlarla kendini kandırmakta, milletimizi de oyalamaktadır.”
Yorumlar
Kalan Karakter: