Berberoğlu bilmecesi: Vekiller tehdit altında

CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu hakkında Yargıtay’ın verdiği karar büyük bir tartışma yarattı. Yargı aşamasının durdurulmaması ve kararın onanarak yargı sürecinin sonuna kadar işletilmesi, dokunulmazlığı kaldırıldıktan sonra tekrar seçilen vekiller hakkında da emsal niteliği taşıyor. Karar, bu yönüyle 27. dönemde parlamentoda görev yapacak pek çok vekili de ilgilendiriyor.

Berberoğlu hakkındaki kararın dayanağı, 26. dönemde dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliğine dayanıyor. Değişiklikle AKP, MHP ve kısmen CHP’nin desteğiyle anayasaya geçici bir madde eklenmiş ve hakkında fezleke olan milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılmasına hükmedilmişti.

Bu kapsamda, 26. yasama döneminde 29’u AKP’li, 55’i CHP’li, 53’ü HDP’li, 10’ü MHP’li ve 1’i bağımsız olmak üzere toplam 148 milletvekiline ait 787 dosya üzerindeki dokunulmazlık kalkmıştı. Geçici maddenin yürürlüğü söz konusu dönemle sınırlandırılmış, bu dönemden sonra vekillerin yargılanması yine dokunulmazlık zırhı kapsamına alınmıştı.

Anayasadaki “yasama dokunulmazlığını” düzenleyen hüküm kapsamında, 26. dönemde dokunulmazlığı kaldırılan dosyalar üzerindeki yargılama süreçlerinin ilgili milletvekilinin tekrar seçilmesi durumunda durması gerekiyor. Ancak Berberoğlu davasında bu hüküm ‘geçici madde’ye düzenlemesine dayanılarak gözardı edildi ve yargılama süreci sonuna kadar devam ettirildi.

Emsal olabilir

Dokunulmazlığın kaldırılmasıyla 26. dönemde yargılanmaya başlanan ve 27. dönemde tekrar seçilen yaklaşık 50 milletvekilinin yargılanmasına, Berberoğlu kararı emsal gösterilerek devam edilebilir. 24 Haziran’da tekrar seçilen pek çok HDP ve CHP’li vekil hakkında yargılama süreçleri durmamış, mahkemeler duruşma tarihlerini eylül ve ekim aylarına ertelemişti. Yargıtay’ın verdiği bu kararın emsal olması durumunda HDP’den 20, CHP’den de yaklaşık 30 milletvekili hakkında yargı süreçlerinin devam etmesinin önünde bir engel kalmıyor.

Tezkere okunursa

Yargılama sürüçlerinin işletilmesiyle birlikte milletvekilleri hakkında verilecek olası ceza kararlarının kesinleşmesi, TBMM’de başka bir tartışmalı duruma daha neden olacak. Bu durumda hazırlanacak tezkerenin genel kurulda okunmasıyla cezası kesinleşen vekillerin parlamento üyeliği sona erebilir. Böyle bir tablo TBMM’deki sandalye dağılımını da etkileyebilir, muhalefetin 50 milletvekilini kaybetmesi durumunda AKP, TBMM’de kaybettiği çoğunluğu tekrar kazanabilir. Tezkerelerin okunup okunmaması konusunda inisiyatif tamamen TBMM Başkanlığı’nda bulunuyor. 26. yasama döneminde hakkında verilen cezanın kesinleşmesi nedeniyle HDP’li toplam 7 üyenin milletvekilliği düşürülmüştü.

‘Görev AYM’nin’

CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, Berberoğlu hakkında verilen kararla bir yüksek yargı organı olan Yargıtay ’ın anayasayı ve dokunulmazlığı korumadığını kaydetti. Kararla bütün milletvekillerinin tehdit altında olduğuna dikkat çeken Erkek, şunları kaydetti: “Şunu çok iyi anlamak lazım: Yasama dokunulmazlığı her döneme özgü bir korumadır. Yeniden vekil seçildiğiniz anda yeniden kazanırsınız. Berberoğlu’nun bu dönem dokununulmazlığı mı kalktı yeni bir onama kararı veriliyor? Anayasa Mahkemesi’ne gerçekten büyük bir görev düşüyor. Anayasa Mahkemesi, başvuru yapıldığında ciddi bir hak ihlali tespiti yaparak, söz konusu onama kararı kaldırılmalıdır. Anayasa çok açık, dokunulmazlık kaldırılmadığı sürece yargılama devam edemez.