BES fonları teminat olsun, vatandaş birikimini bozmasın

Ekonomide döviz kurundaki yükseliş ile başlayan enflasyon ile devam eden dalgalanma vatandaşta likidite yani nakit sıkışıklığı sorunlarına neden oluyor. Bunun için ilk akla gelen banka kredisi kullanılmaya çalışıldığında ise iki türlü zorluk yaşanıyor. İlki bankalar teminat olmadan kredi vermek istemeyebiliyor diğer yandan kredi faizleri de önemli oranda artmış durumda. Örneğin şu sıralar en çok başvurulan ihtiyaç kredisinde faiz oranları aylık yüzde 3.30'a kadar çıkmış durumda. Yani yıllık faiz yüzde 45'i çoktan geçmiş. Durum böyle olunca herhangi bir işi için nakde ihtiyacı olan vatandaş kredi çekmekten kaçınıyor. Vatandaşın nakit sorununu çözmek için başvurduğu yöntemlerin başında Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) birikimlerini bozmak oluyor. Hem kolay hem yüksek faizden korunuyor. Oysa birikimlerin bozulması bir yandan sistem için tehlike olurken diğer yandan birikimini bozan vatandaş devlet katkısını alamıyor. Bilindiği gibi yüzde 25 devlet katkısını tamamını BES yatırımcıların 10 yıl boyunca sistemde kalıp 56 yaşına ulaşınca alıyor. 3 yıl kalıp çıkanlar teşvik tutarının yüzde 15'ini, 6 yılda çıkanlar yüzde 35'ini ve 10 yılını doldurup 56 yaş zorunluluğunu tamamlayamayanlar ise yüzde 60'ını almaya hak kazanıyor. Sistemden çıkanlar böylece hak kaybına uğruyor.   

İHTİYAÇLARI KARŞILAR

Diğer yandan büyük umutlarla açıklanan Yeni Ekonomi Programı'nda BES'e yönelik önemli reformlar yapılacağı belirtilmişti. Bu reformlar, özellikle çalışanların otomatik olarak kaydolduğu Otomatik BES'te kalış sürelerinin uzatılması, cayma süresinin artırılarak sisteme güven sağlanması olarak sıralanıyor. Türkiye Sigorta Birliği ise yaptığı çalışmalar ile bağlı olduğu Hazine ve Maliye Bakanlığı'na önemli önerilerde bulunuyor. TSB Başkanı Can Akın Çağlar, katılımcıların BES’teki birikimlerini teminat gösterebilmelerinin önemine değinerek, gönüllü BES’teki birikimler nakit karşılığı kredide teminat olarak kullanılmasının çeşitli ihtiyaçlar nedeniyle BES’ten çıkışların önüne de geçilmesini sağlayacağını ifade ediyor. Çağlar böylece bir yandan da vatandaşların hak kaybına uğramayacaklarının altını çiziyor.

SINIRLI DA OLSA İŞVEREN KATKISI

Çağlar'ın üzerinde duruğu önemli bin noktada çalışanların sisteme sahip çıkması için çok sınırlı da işveren katkısının otomatik BES'te geçerli olması. Çalışanın hem devletin hem işverenin katkı verdiği bir plan içinde olmak isteyeceğini kaydeden Çağlar, kıdem tazminatının da aynı sistem içinde ele alınabileceğini kaydediyor. Emeklilik şirketleri yöneticileri BES'ten kısmen çıkılması durumunda yüzde 25 devlet katkısı hakkının devam edebilmesi gibi düzenleme önerileri olduğunu ve bunu ilgili mercilere ulaştırdıklarını da ifade ediyorlar.

13 BİN 692 LİRA DAHA AZ FAİZ

Çağlar'ın önerisi olan BES fonlarının kredide teminat olarak kullanılması halinde örneğin ihtiyaç kredisi faizi aylık yüzde 3.3 yerine yüzde 2.40'a kadar inecek. Böylece 10 bin lira nakde ihtiyaç duyan vatandaş yıllık 2 bin 296 lira faiz yerine bin 641 lira daha az faiz ödeyecek. Böylece 655 lira daha az faiz ödemiş olacak. Tabii yıllar uzadıkça ve kredi tutarı daha da arttıkça faiz tasarrufu daha da fazla olacak. Örneğin 50 bin liralık tüketici krediyi 3 yıllığına alan birisi BES fonları teminat sayılırsa 3 yıl boyunca 44 bin 669 lira faiz yerine 30 bin 692 lira faiz ödeyerek ihtiyacını giderecek. Tam olarak 13 bin 692 lira daha ez faiz ödemiş olacak ki bu tutarı çok büyük bir rakam olarak değerlendirebiliriz.