Çalışanlar dikkat: İşten kendi çıkan nasıl kıdem tazminatı alır?

İş akdinin feshedilmesiyle çalışanlar kıdem tazminatına kavuşabiliyor. Normal şartlarda 1 yılın üzerinde bir iş yerinde çalışan kıdem tazminatı almaya hak kazanıyor. İşten çıkarılma durumlarında ödenen kıdem tazminatında bazı durumlarda çalışan kendi rızasıyla çıkış yapsa bile kıdem tazminatı ödemesi alabiliyor.

Peki bir kişi işten kendi rızasıyla ayrıldığında hangi şartlarda kıdem tazminatı alabilir? Bunun için SGK’dan bir yazı almak gerekiyor mu? Yıl sonunda kıdem tazminatı tavanı yükseldiği için işten ayrılmak isteyenler yıl sonunu beklemeli mi?

Konuyla ilgili merak edilenleri değerlendiren Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz şu ifadeleri kullandı:

“Mülga olan 1475 sayılı eski iş kanunun sadece kıdem tazminat maddesi yürürlükte kalmıştır. Ülkemizde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinde işçinin, 25. maddesinde ise işverenin feshi ile beraber kıdem tazminatı alınabiliyor.

Kıdem tazminatı almanın şartları

Kıdem tazminatı alma haklarından bir tanesi de emekliliktir. Emeklilik şartlarını hak ettiğiniz zaman kıdem tazminatı alabilmektesiniz. 3 ayrı dönem ve kendi içerisinde de yaşlılık aylığı ve kısmı aylık üzerinden ayrı değerlendirmeler mevcuttur.

08.09.1999 öncesi işe girişte 5000 ile 5975 gün yaş haddi 2023 yılı Mart ayı itibarıyla EYT yasası ile kalkmış bulunmaktadır. Ayrıca ilk işe girişten sonra kadında 20 yıl, erkekte ise 25 yıl süre geçmesi lazım. Kısmi emeklilikte ise 15 yıl süre 3600 gün ve 58-60 yaş mevcut.

09.09.1999 ile 30.04.2008 arası ilk işe girişlerde ise yaşlılık aylığında süre kıstası yoktur. Kadınlarda 58 yaş erkek 60 yaş şartı ve 7000 gün prim ödemek gereklidir. Kısmi emeklilikte ise 25 yıl süre ve 4500 gün gereklidir.

01.05.2008 sonrası işe girişlerde ise emekli olabilmek için kadın ve erkeklerde 7200 prim gün süresi gerekli. Burada yaşlar 65’lere kadar çıkmaktadır. 2008 sonrası işe girişlerde kısmi emekli olmak için 5400 gün prim ödeme şartı vardır."

'Prim günlerini tamamladıysanız yaşı beklemeden kıdem tazminatı alabilirsiniz'

Milliyet'e konuşan Sosyal Güvenlik Müşaviri Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bir çalışan olarak kendi rızanızla işten ayrılmanız durumunda tazminat alabilmeniz için ilk işe giriş tarihlerinize göre değişmekle birlikte ödediğiniz prim günlerine bakılır.

Eğer prim gününüzü ve hizmet sürenizi tamamladıysanız sadece yaş şartını tamamlamadıysanız Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) yazı alabilirsiniz. Hatta bunun için bir yazı almak da zorunlu değildir. İşveren sosyal güvenlik yasalarına hakimse emekli olmaya hak kazandığınız zaman sadece yaşı beklemek amaçlı işvereninizden kıdem tazminatını talep etme hakkınız mevcuttur.Kısaca özetlemek gerekirse 8 Eylül 1999 öncesinde ilk işe girdiyseniz prim gün süreniz 3600’ü geçtiğinde kıdem tazminatı alabilirsiniz. İlk işe giriş tarihiniz 1999-2008 arasıysa kıdem tazminatı almanın iki farklı şartı bulunuyor. Bunlardan ilki 7000 prim gününü doldurduğunuzda emekli olmasanız dahi kıdem tazminatı alabilmektesiniz.

İkinci şart ise kısmi emeklilikteki prim şartı olan 4500 gün priminiz ödendiyse kıdem tazminatı alabilirsiniz. 2008 ve sonrasında işe girişiniz olduysa 7200 prim gün süresini doldurduğunuzda emekli olmadan kıdem tazminatı alabilmektesiniz.

Yeni yılda kıdem tazminatı ne kadar artacak?

Kıdem tazminatı her yıl için bir brüt maaş üzerinden hesaplanır. En alt kısmı asgari ücret, en üst kısım ise memur maaş katsayısı üzerinden değerlendirilir. Tabi ki kıdem tazminatına ek ödemelerin de dahil olduğunu söylemek gerekli.

2024 yılı asgari brüt ücret yıl sonuna kadar 20.002,50 TL olarak belirlendi. Bu rakamın kabaca yıl sonunda %50 civarında artacağını tahmin etmekteyim. Kıdem tazminatında en üst rakam ise şu an 41.828,42 TL’dir. Yıl sonunda enflasyonun yüzde 40 olarak geleceğini tahmin edersek memur maaş katsayısı üzerinden değerlendirildiğinde kıdem tazminatında üst tavan 45.245,80 TL’ye ulaşacaktır.

Çalışan kendi isteğiyle kıdem tazminatı almak için SGK’ya başvurmak zorunda mı?

Prim şartını tamamlayarak kendi rızasıyla işten çıkıp kıdem tazminatı almak isteyenlerin SGK’dan yazı almasına gerek yoktur. Eğer işveren isterse kurumdan bir yazı alıp kıdem tazminatını verebilir.

Yüksek ödeme almak için yıl sonu beklenmeli mi?

2025 yılında kıdem tazminatı almanın daha avantajlı olacağını söyleyebiliriz.”

Çalışanlar dikkat: İşten kendi çıkan nasıl kıdem tazminatı alır?

Bir iş yerinde normal şartlarda kıdem tazminatı alabilmek için en az 1 yıl çalışmış olmak ve işten çıkarılmış olmak gerekiyor. Ancak bunun bazı istisnaları var.