CHP’de uzunca bir süredir beklenen milletvekilliği aday
belirleme yöntemi ile ilgili soruların bugün yapılacak Parti Meclisi
toplantısında yanıt bulması bekleniyor. CHP MYK’sı tarafından hazırlanan
Milletvekilliği Saptama Yönetmeliği Değişiklik Taslağı”nda yapılan değişiklik
ile kontenjan oranında değişiklik düşünülüyor. CHP MYK’sının hazırladığı
“Milletvekilliği Saptama Yönetmeliği Değişiklik Taslağı”nda yapılan
değişiklikler yeni tartışma yaratacağa benziyor. Hazırlanan taslakta önseçim
şeklinden kontenjan adayı belirlenmesine kadar ciddi değişiklikler var. Bu
konuda geçtiğimiz günlerde Sosyal medyada ardı ardına açıklamalarda bulunan
eski PM Üyesi Levent Eyipişiren’in endişeleri haklı çıktı.
Hazırlanan taslakta yer alan ; “Merkez yoklaması yöntemi
uygulanarak belirlenecek adayların toplam sayısı partinin gösterdiği toplam
aday sayısının %15’inden fazla olamaz. Partinin son genel seçimlerde %10’dan az
oy aldığı seçim çevrelerinden gösterilen milletvekili aday sayısı ile yukardaki
fıkra uyarınca örgüt denetiminde sandık konulması suretiyle belirlenecek
milletvekili aday sayısı bu orana göre hesaplanan aday sayısına dahil değildir.
Parti Meclisi bu %15 kotayı bir seçim çevresinin tümü için kullanabileceği
gibi, Siyasi Partiler Kanununun 37.nci maddesinin ikinci fıkrası ve bu
yönetmeliğin 11’nci maddesine göre göstereceği %5 merkez adayları haricinde,
önseçim, aday yoklaması veya eğilim yoklaması yaptığı seçim çevrelerinde
sıralar ayırmak suretiyle de kullanabilir. (Tüzük, Mad. 58-C-5)” ifadeleri
partilileri ciddi rahatsız edecek gibi. Kontenjanın ülke geneli olarak kabul
görülmesi ve oranın baraj altı kalınan illerde gerekçe gösterilerek yüzde
15+5’e yükseltilme çalışması önseçim umudunu gittikçe zayıflatmış görünüyor.
Parti kulislerinde daha önce ortaya atılan bu değişikliğin
hayata geçmesi ile önseçime katılacakların sayısında ve CHP’nin alacağı oy
oranında ciddi düşüşler yaşanacağı konuşuluyordu. Bu tasarının açıklanmasının
ardından partililerin tavrı merak konusu.
ADAY BELİRLEME
YÖNNTEMİNDE DE DEĞİŞİKLİK YAPILIYOR
Bu arada önseçimle aday belirleme yönteminde de değişiklik
yapılıyor. Belirleme şeklini Aday Yoklaması Basit Aday Yoklaması ve
Genişletilmiş Aday Yoklaması olmak üzere ikiye ayıran yönetmelik değişikliği şu
şekilde yansıyacak;
“ADAY YOKLAMASI
MADDE 10-
Aday Yoklaması Basit Aday Yoklaması ve Genişletilmiş Aday
Yoklaması olmak üzere iki türlüdür.
Aday yoklaması Siyasi Partiler Kanununda belirlenen
yöntemlerle yargı gözetim ve denetiminde yapılır. (SPK Mad. 37, 39, 41,42)
BASİT ADAY YOKLAMASI
MADDE 10/A
Basit Aday Yoklaması bir seçim çevresi içinde kayıtlı
aşağıdaki parti üyelerinin yargı gözetim ve denetimi altında yapacakları
seçimle adayları belirlemesidir.
a. Kongrelerinde
seçilmiş olan il ve ilçe başkanları ile yönetim kurulu üyeleri,
b. Partili
belediye başkanları ile partili belediye meclisi üyeleri,
c. Partili il
genel meclisi üyeleri,
d. İlin partili
mevcut ve eski parlamenterleri,
e. Milletvekili
aday adayları,
f. O seçim
çevresinde üye olarak yazılı olan Parti Meclisi üyeleri ve Yüksek Disiplin
Kurulu Başkanı ve üyeleri ile il disiplin kurulu başkanı ve üyeleri,
g. Seçim
çevresindeki ilçelerin kongre delegeleri ve o çevrede il kongresi delegeleri,
h. O seçim
çevresinde üye yazılı kurultay delegeleri,
i. Seçim
çevresi içindeki sendikalar ile meslek odaları (kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşlarının) parti üyesi olan başkanları,
j. O seçim
çevresinden seçilmiş parti içi ön seçmenleri.
GENİŞLETİLMİŞ ADAY YOKLAMASI
MADDE 10/B
Genişletilmiş Aday Yoklaması bir seçim çevresi içinde
partiye kayıtlı ve üye aidatını düzenli şekilde ödemiş üyelerin yargı gözetim
ve denetimi altında yapacakları seçimle adayları belirlemesidir.
Düzenli aidat ödeme şartının gerçekleşme esasları, hangi
zaman dilimine ait hangi tür ödemelerin dikkate alınacağı ve uygulama şekli
Merkez Yönetim Kurulu tarafından yayınlanacak Genelge ile belirlenir. “
CHP’de yeni tartışma yaratacak değişikliklerin yer aldığı
taslak ise şöyle;
MİLLETVEKİLİ
ADAY SAPTAMA YÖNETMELİĞİ DEĞİŞİKLİĞİ
ESKİ HALİ ADAY YOKLAMASI MADDE 10- Aday Yoklaması, o seçim çevresinde, parti içinde veya dışında seçimle belli görevlere seçilmiş delegelerin (temsilci) katılımıyla yargı yönetim ve denetiminde yapılan oylama ile adayların saptanmasıdır. Aday yoklaması da Siyasi partiler Kanununda belirlenen yöntemlerle yargı gözetim ve denetiminde yapılır. (SPK Mad. 37, 39, 41,42) Aday yoklaması yönteminde, seçmen olma hakkı bulunan ve seçmen listelerinde adları yazılacak olan delegeler şunlardır; O seçim çevresindeki: a. Kongrelerinde seçilmiş olan il ve ilçe başkanları ile yönetim kurulu üyeleri, b. Partili belediye başkanları ile partili belediye meclisi üyeleri, c. Partili il genel meclisi üyeleri, d. İlin partili mevcut ve eski parlamenterleri, e. Milletvekili aday adayları, f. O seçim çevresinde üye olarak yazılı olan Parti Meclisi üyeleri ve Yüksek Disiplin Kurulu Başkanı ve üyeleri ile il disiplin kurulu başkanı ve üyeleri, g. Seçim çevresindeki ilçelerin kongre delegeleri ve o çevrede il kongresi delegeleri, h. O seçim çevresinde üye yazılı kurultay delegeleri, i. Seçim çevresi içindeki sendikalar ile meslek odaları (kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının) parti üyesi olan başkanları, j. O seçim çevresinden seçilmiş parti içi ön seçmenleri. Genel Sekreterlik, aday yoklamasında oy kullanacak seçmen listelerini, aday yoklaması tarihinden en az 30 gün önce üye yazım yönetmeliğinin 18. Maddesine göre düzenlenmiş parti kütüğü ile birlikte ilçe seçim kurulu başkanlıklarına verir. Kesin veya geçici çıkarma cezası alanlar seçmen listesine yazılamazlar. Bu listeler aday yoklaması tarihinden 25 gün önce İlçe Başkanlıklarında ve İlçe Seçim Kurulu Başkanlıklarında askıya çıkarılır. Listeler askı tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yazıyla itiraz edilebilir. İtirazlar İlçe Seçim Kurullarınca en geç 2 gün içerisinde karar bağlanır. Kesin listelerde adları yer alan üyeler aday yoklamasında oy kullanır. Merkez Yönetim Kurulu, Genel Sekreterliğin gözetim ve denetimi altında seçmen listelerini hazırlama ve seçim kurullarına verme yetkisini il ve ilçe başkanlıklarına devredebilir. (SPK Mad. 42, Tüzük Md. 58) MERKEZ YOKLAMASI MADDE 12 Merkez yoklaması yönteminde o seçim çevresindeki adaylar Parti Meclisi tarafından saptanır. Merkez yoklaması kararının alınmasından önce ya da sonra, bu yöntemin en verimli şekilde uygulanabilmesini sağlamak ve Parti Meclisinin kararına kaynak oluşturmak üzere Merkez Yönetim Kurulu şeklini ve zamanlamasını da belirleyeceği çeşitli eğilim yoklaması yöntemleri uygulayabilir. Merkez yoklaması yöntemi uygulanarak belirlenecek adayların toplam sayısı partinin gösterdiği toplam aday sayısının %15’inden fazla olamaz. Partinin son genel seçimlerde %10’dan az oy aldığı seçim çevrelerinden gösterilen milletvekili aday sayısı bu orana göre hesaplanan aday sayısına dahil değildir (Tüzük, Mad. 58/5). Ayrıca, a. Ön seçim veya aday yoklaması için başvuran aday adaylarının sayısı, o seçim çevresinden gösterilmesi gereken aday sayısından az ise, b. Ön seçim veya aday yoklaması sonuçları yasa gereğince ve yetkili organlarca geçersiz sayılmışsa, c. Yasalarda yer alan başka nedenlerle, aday listesi eksik ise o çevrenin aday listesi ve adayların listedeki sıraları, Parti Meclisince saptanır. Bu halde belirlenecek milletvekili aday sayısı da yukarıdaki fıkrada belirtilen %15’lik sınırlamaya dahil değildir. Merkez yoklaması yöntemiyle belirlenecek adayların saptanmasında,% 33 cinsiyet kotası ve % 10 gençlik kolları kotası uygulanır. Hem cinsiyet hem gençlik kolları kotalarının özelliklerine sahip bir aday her iki kotadan düşülür. Bu özelliklerde yeter sayıda başvuru olmaması halinde katılanlarla aday tespiti yapılır. ( Tüzük, mad. 61/a, 61/b ) | YENİ HALİ ADAY YOKLAMASI MADDE 10- Aday Yoklaması Basit Aday Yoklaması ve Genişletilmiş Aday Yoklaması olmak üzere iki türlüdür. Aday yoklaması Siyasi Partiler Kanununda belirlenen yöntemlerle yargı gözetim ve denetiminde yapılır. (SPK Mad. 37, 39, 41,42) BASİT ADAY YOKLAMASI MADDE 10/A Basit Aday Yoklaması bir seçim çevresi içinde kayıtlı aşağıdaki parti üyelerinin yargı gözetim ve denetimi altında yapacakları seçimle adayları belirlemesidir. a. Kongrelerinde seçilmiş olan il ve ilçe başkanları ile yönetim kurulu üyeleri, b. Partili belediye başkanları ile partili belediye meclisi üyeleri, c. Partili il genel meclisi üyeleri, d. İlin partili mevcut ve eski parlamenterleri, e. Milletvekili aday adayları, f. O seçim çevresinde üye olarak yazılı olan Parti Meclisi üyeleri ve Yüksek Disiplin Kurulu Başkanı ve üyeleri ile il disiplin kurulu başkanı ve üyeleri, g. Seçim çevresindeki ilçelerin kongre delegeleri ve o çevrede il kongresi delegeleri, h. O seçim çevresinde üye yazılı kurultay delegeleri, i. Seçim çevresi içindeki sendikalar ile meslek odaları (kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının) parti üyesi olan başkanları, j. O seçim çevresinden seçilmiş parti içi ön seçmenleri. GENİŞLETİLMİŞ ADAY YOKLAMASI MADDE 10/B Genişletilmiş Aday Yoklaması bir seçim çevresi içinde partiye kayıtlı ve üye aidatını düzenli şekilde ödemiş üyelerin yargı gözetim ve denetimi altında yapacakları seçimle adayları belirlemesidir. Düzenli aidat ödeme şartının gerçekleşme esasları, hangi zaman dilimine ait hangi tür ödemelerin dikkate alınacağı ve uygulama şekli Merkez Yönetim Kurulu tarafından yayınlanacak Genelge ile belirlenir. ADAY YOKLAMASINDA SEÇMEN KÜTÜKLERİNİN HAZIRLANMASI MADDE 10/C Genel Sekreterlik, aday yoklamasında oy kullanacak seçmen listelerini, aday yoklaması tarihinden en az 30 gün önce üye yazım yönetmeliğinin 18. Maddesine göre düzenlenmiş parti kütüğü ile birlikte ilçe seçim kurulu başkanlıklarına verir. Kesin veya geçici çıkarma cezası alanlar seçmen listesine yazılamazlar. Bu listeler aday yoklaması tarihinden 25 gün önce İlçe Başkanlıklarında ve İlçe Seçim Kurulu Başkanlıklarında askıya çıkarılır. Listeler askı tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yazıyla itiraz edilebilir. İtirazlar İlçe Seçim Kurullarınca en geç 2 gün içerisinde karar bağlanır. Kesin listelerde adları yer alan üyeler aday yoklamasında oy kullanır. Merkez Yönetim Kurulu, Genel Sekreterliğin gözetim ve denetimi altında seçmen listelerini hazırlama ve seçim kurullarına verme yetkisini il ve ilçe başkanlıklarına devredebilir. (SPK Mad. 42, Tüzük Md. 58) MERKEZ YOKLAMASI MADDE 12 Merkez yoklaması yönteminde o seçim çevresindeki adaylar Parti Meclisi tarafından saptanır. Merkez yoklaması kararının alınmasından önce ya da sonra, bu yöntemin en verimli şekilde uygulanabilmesini sağlamak ve Parti Meclisinin kararına kaynak oluşturmak üzere Merkez Yönetim Kurulu şeklini ve zamanlamasını da belirleyeceği çeşitli eğilim yoklaması yöntemleri uygulayabilir. Eğilim yoklaması bu yönetmeliğin 9,10, 10/A, 10/B, 10/C madde hükümlerine paralel olarak yargı gözetim ve denetimi yerine örgüt gözetim ve denetiminde sandık konulması suretiyle de yapılabilir. Bu durumda ilçe seçim kurulları yerine görev yapacak birimleri ve eğilim yoklaması esas ve usullerini Merkez Yönetim Kurulu belirler. Oy kullanacak seçmen listeleri Genel Sekreterlik tarafından hazırlanıp gönderilir. Örgüt denetiminde sandık konulması suretiyle eğilim yoklaması yapılmasına karar verilen seçim çevreleri içinde belirli sıralar Genel Merkez kontenjanı olarak ayrılabilir. Merkez yoklaması yöntemi uygulanarak belirlenecek adayların toplam sayısı partinin gösterdiği toplam aday sayısının %15’inden fazla olamaz. Partinin son genel seçimlerde %10’dan az oy aldığı seçim çevrelerinden gösterilen milletvekili aday sayısı ile yukardaki fıkra uyarınca örgüt denetiminde sandık konulması suretiyle belirlenecek milletvekili aday sayısı bu orana göre hesaplanan aday sayısına dahil değildir. Parti Meclisi bu %15 kotayı bir seçim çevresinin tümü için kullanabileceği gibi, Siyasi Partiler Kanununun 37.nci maddesinin ikinci fıkrası ve bu yönetmeliğin 11.nci maddesine göre göstereceği %5 merkez adayları haricinde, önseçim, aday yoklaması veya eğilim yoklaması yaptığı seçim çevrelerinde sıralar ayırmak suretiyle de kullanabilir. (Tüzük, Mad. 58-C-5). Ayrıca, a. Ön seçim veya aday yoklaması için başvuran aday adaylarının sayısı, o seçim çevresinden gösterilmesi gereken aday sayısından az ise, b. Ön seçim veya aday yoklaması sonuçları yasa gereğince ve yetkili organlarca geçersiz sayılmışsa, c. Yasalarda yer alan başka nedenlerle, aday listesi eksik ise o çevrenin aday listesi ve adayların listedeki sıraları, Parti Meclisince saptanır. Bu halde belirlenecek milletvekili aday sayısı da yukarıdaki fıkrada belirtilen %15’lik sınırlamaya dahil değildir. Merkez yoklaması yöntemiyle belirlenecek adayların saptanmasında,% 33 cinsiyet kotası ve % 10 gençlik kolları kotası uygulanır. Hem cinsiyet hem gençlik kolları kotalarının özelliklerine sahip bir aday her iki kotadan düşülür. Bu özelliklerde yeter sayıda başvuru olmaması halinde katılanlarla aday tespiti yapılır. ( Tüzük, mad. 61/a, 61/b ) |
Yorumlar
Kalan Karakter: