CHP İki Sistemi Karşılaştırdı: Taban Tabana Zıt
CHP cumhurbaşkanlığı sistemi ile ABD sistemini karşılaştırdı: Taban tabana zıt.
Yayınlanma :
05.01.2017 10:02


CHP’li Anayasa Komisyonu üyeleri Bülent Tezcan, Muharrem Erkek, Murat Emir, Uğur Bayraktutan, Nurhayat Altaca Kayışoğlu ve Akın Üstündağ tarafından kaleme alınan muhalefet şerhinde iki sistem karşılaştırılırken şu noktalara dikkat çekildi:
Kongre Denetimi
Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, kurullar ve benzeri merciler; etkinlikleri, harcamaları ve giderleri üzerine ayrıntılı raporlar hazırlayarak Kongre’ye bir anlamda hesap vermektedir. Ayrıca Kongre, hükümet yetkilileri üzerinde denetleme yetkisine sahiptir. Bütçeler, ABD yönetiminde özel öneme sahiptir. Bütçenin temel aktörü Kongre’dir. Kongre’nin belirlediği ilkeler ve ölçüler doğrultusunda kurumların bütçelerinin hazırlanması söz konusudur. Başkanın teklif ettiği bütçe reddedilebilir ve bu durumda Başkan harcama yetkisine sahip olamamaktadır.
Denge-Denetim
“Demokratik başkanlık sisteminin örneğini teşkil eden ABD’de uygulanan sistem ile Türkiye’ye getirilmek istenen sistem özü ve biçimi taban tabana zıttır. Katı ve hatta parlamenter sistemden daha sert kuvvetler ayrımı üzerinde biçimlenen başkanlık sistemi örneği olan ABD’de ne yürütme organı yasamayı ne de yasama organı yürütmeyi fesih edebilmektedir. Başkan, kanun çıkaramamaktadır. Kanun çıkarmak için Kongre’ye ihtiyaç duymaktadır. Yani Kongre ile uzlaşmak, anlaşmak zorundadır ki bu da siyasi bir denge demektir. Yasama ve yürütme, denge ve denetim mekanizmaları nedeniyle çalışmalarında birbirine engel çıkarabilmektedir. Bu nedenle uyumlu olmak ve anlaşmak zorunluluğu vardır; ama, kesinlikle bir kuvvet diğerini imha edememektedir.
Senato Onayı Şart
ABD’de gerek bakanların gerekse üst düzey bürokratların atamasının tamamına yakını Senato onayına tabidir. Amerikan Anayasası’nın 2’nci maddesinin 2’nci fıkrası şöyle demektedir: “Başkan, büyükelçileri, elçileri, konsolosları, Yüksek Mahkeme hâkimlerini, işbu anayasanın öngörmediği/düzenlemediği ve bilahare diğer kanunlarla düzenlenecek memurları inha, Senato’nun ‘tavsiye ve onayını’ aldıktan sonra da tayin eder.” Başkanın önerdiği adaylar arasında Yüce Mahkeme’ye üye atanmasından, bakan yardımcılarının, bakanlık müsteşarlarının, bağımsız idari otoritelerin başkanlarının, bağımsız düzenleyici kurulların başkan ve üyelerinin seçimine, konsolosların, büyükelçilerin atanmasına kadar kamunun birçok alanında atamalarda son karar/onay mercii Kongre, hatta özelde Senato’dur. Kongre, bir yasama döneminde yaklaşık bin 200-bin 400 arası üst düzey atamaya onay vermektedir.
Yorum Yazma Kuralları
Lütfen yorum yaparken veya bir yorumu yanıtlarken aşağıda yer alan yorum yazma kurallarına dikkat ediniz.
Türkiye Cumhuriyeti yasalarına aykırı, suç veya suçluyu övme amaçlı yorumlar yapmayınız.
Küfür, argo, hakaret içerikli, nefret uyandıracak veya nefreti körükleyecek yorumlar yapmayınız.
Irkçı, cinsiyetçi, kişilik haklarını zedeleyen, taciz amaçlı veya saldırgan ifadeler kullanmayınız.
Türkçe imla kurallarına ve noktalama işaretlerine uygun cümleler kurmaya özen gösteriniz.
Yorumunuzu tamamı büyük harflerden oluşacak şekilde yazmayınız.
Gizli veya açık biçimde reklam, tanıtım amaçlı yorumlar yapmayınız.
Kendinizin veya bir başkasının kişisel bilgilerini paylaşmayınız.
Yorumlarınızın hukuki sorumluluğunu üstlendiğinizi, talep edilmesi halinde bilgilerinizin yetkili makamlarla paylaşılacağını unutmayınız.
Yorumlar
Kalan Karakter: