Çocuklar hayal kırıklığı ile nasıl başa çıkabilir? İşte size 4 öneri

Hayal kırıklığı, algılanan başarısızlıktan ortaya çıkan insani bir duygu. Algılanan bu başarısızlık, çocuklar için istedikleri oyuncağı alamamak, bir sınıf arkadaşının doğum günü partisine davet edilmemek veya en sevdikleri oyuncak hayvanlarını kaybetmek olabilir. Çocukların ruh sağlığı ve genel gelişimi için hayal kırıklığıyla nasıl başa çıkacaklarını öğrenmeleri gerekir. Ancak ebeveynlerin bununla başa çıkması, özellikle tüketim ve hediye beklentilerinin arttığı tatil günlerinde zor olabilir. Tüketim kültürüne sahip bölgelerde sevgi ve mutluluk, sıklıkla -ve hatalı bir şekilde- oyuncak gibi fiziksel objelerle ilişkilendirilir. Mesela Noel Baba hikâyesi, çocuklarda yılbaşı dileklerinin gerçekleşeceğine yönelik beklentinin artmasına neden olur. Yılbaşı gelip çattığında ise çocuklar “istedikleri” hediyeye ulaşamadığında ebeveynler zor anlar yaşayabilir. “Mükemmel” veya “istenen” armağanı sağlayacak kaynaklara sahip olmayan ebeveynler için bu durum, strese, suçluluğa neden olurken, çocuğun hayal kırıklığına uğramasının onlar üzerinde olumsuz izler bırakacağını düşünerek daha da üzülürler.

Çocukları tüketim kültürüne alıştırmayın

Guelph-Humber Üniversitesi Erken Çocukluk Çalışmaları Program Başkanı Nikki Martyn ve Başkan Yardımcısı Elena Merenda, konuyla ilgili bir makale yayımladılar. Araştırmacılara göre bunun çözümü; çocuklara mutluluğun, maddi yollardan ve tüketim kültüründen ziyade manevi tatminden geçtiğini anlatabilmek. Ailenin bir parçası olduğunu hissettirmek, sevgi ve güven dolu bir ortam yaratmak, onların duygusal, sosyal ve bilişsel gelişimi için en önemli olgu. Bunun yanı sıra bir yöntem de çocuğun toplumla bir bağ kurmasını sağlamak. Mesela tatil günlerinde çocuklarınızla birlikte başkaları için yardım amaçlı yemek pişirmek, oyuncak bağışı yapmak gibi dayanışmacı çözümlerle kendisini farklı hissetmesini sağlayabilirsiniz. Çocuğunuza, almaktan ziyade vermenin onu mutlu edeceğinin telkin edilmesi, onların minnettarlık gücünü geliştirmelerini ve takdir yetilerinin yükselmesini sağlayabilir. Böylesi bir bakış açısı değişikliği sayesinde bireysel olarak kendine saygısının artması, uyku kalitesinin iyileşmesi ve empati yetisinin gelişmesi sağlanabilir. Ebeveynler olarak bilmemiz gerekir ki çocuklarımızın yaşadığı hayal kırıklığıyla başa çıkabilmesini ve hayal kırıklığının yaşamın bir parçası olduğunu öğrenmesi; zihinsel, sosyal ve bilişsel açıdan pozitif ve sağlıklı bir durum. Hayal kırıklığıyla başa çıkmayı öğrenirlerse büyüdüklerinde bu tip olay ve durumlara karşı daha esnek davranıp uyum sağlayabilir, daha mutlu olabilirler.

Ebeveynler için 4 tavsiye

1) Çocuğunuzun duygularını kabul edin: Çocuklarınızın olumlu bir benlik, empati ve sosyal beceri duygusu geliştirmeleri için duygularını hissedebilmeleri, tanımlayabilmeleri ve ifade edebilmeleri gerekir. Çocuklarınıza duygularını ifade etmenin iyi bir şey olduğunu, hayal kırıklıklarını anladığınızı söyleyin.

2) Kendi hayal kırıklıklarınızı anlatın: Çocuklar çoğu zaman, istediklerini alamadıkları zaman kendilerini kötü hisseder. Çünkü bir şeye sahip olmanın, onları şanslı hissettireceği söylenmiştir. O anki duygularını kabullenmeleri için sizin de hayal kırıklığına uğradığınız bir anınızı/hikâyenizi anlatın. Mesela çocukken yaşadığınız benzer bir olayı. Kendi hayal kırıklıklarınızı anlatmak, çocuğunuzun yaşadığı yalnızlık hissini ortadan kaldırır ve empati yetisini geliştirmesine yardımcı olur.

3) Odak noktasını değiştirin: Ne olursa olsun çocuklarınızın hediye beklentisi yüksek olur. Bu sebeple yılbaşı ağacının altındaki hediyeler hakkında konuşmak yerine hep birlikte yaptığınız eğlenceli aktiviteler hakkında konuşmak onun beklentisinin yönünü değiştirebilir.

4) Çocuğunuzu kategorize etmeyin: Çocuğunuza “tam bir bebek gibi davranıyorsun” demeyin. Bunun yerine “Sence kullandığın kelimeler doğru mu” ya da “Yaptığın hareketler kendini iyi mi hissettiriyor” tarzında sorular sorun.