“Cumhuriyet, Hem Süreklilik Hem Devrimdir”

Ege Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dekanı Prof Dr. Engin Berber, Genç Sosyal Bilimciler Derneği’nin düzenlediği Birinci Ulusal Gençlik Akademisi'nde konuştu. İstanbul'da Doğuş Üniversitesi'nde düzenlenen etkinlikte Uluslararası İlişkiler Bölümü öğrencilerinin en çok dinlemek istedikleri 28 sosyal bilimciden birisi olarak Prof.Dr. Berber, Osmanlı'dan Türk Modernleşmesine başlıklı bir konuşma yaptı. 

Konuşmasında modernleşme kavramından yola çıkarak, Türk modernleşmesini anlatan Berber, “Modernleşme kavramı en bilinen haliyle ilerleme anlamına gelir. Ancak, modernleşme kavramı geri kalmış toplumlar için ilerlemeyi ifade ettiği gibi eşitlenmeyi de ifade eder. Bununla birlikte modernleşme, planlamadan ayrı tutulabilecek bir kavram değil. Eşitlenme ve planlama, modernleşmenin vazgeçilmezidir” dedi. 

17. yüzyılın başlarından tüm dünyayı sardığını kaydeden Berber, “Osmanlı devletinde ise modernleşme hareketleri çok geç başlıyor. Çünkü Avrupa’daki üretim ilişkileri Osmanlı’da yok. Doğal olarak o toplumsal dinamikler de yok. 19. yüzyıldan itibaren ise Osmanlı’da modernleşme adına bazı gelişmeler görülüyor” diye konuştu. 

Berber, Cumhuriyetin kurulmasının modernleşme hareketleri tartışmaları ekseninde değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, “Cumhuriyet üzerinde sürekli yürütülen bir tartışma var. Cumhuriyet, bir kopuş mudur, süreklilik midir Kopuş diyenler de var, süreklilik diyenler de. Ben ikisidir de diyenelerdenim. Kopuştur;çünkü, Cumhuriyet’te egemenlik saraydan, hanedandan topluma veriliyor. Egemenliğin kaynağı tartışması başka şekilde ele alınıyor. Sürekliliktir de,çünkü; Osmanlı devletinin toplumsal sınıflarına ve Türkiye Cumhuriyeti’nin sınıfsal dinamiklerine baktığımızda aynıdır” açıklamasını yaptı. 

Berber, Türk siyasal hayatının en temel probleminin hala batılılaşma ve modernleşme kavramlarına nasıl bakıldığının olduğunun altını çizdi. Berber, “Bu olgulara bakışınıza göre, muhafazakar, solcu, laik veya başka bir şey oluyorsunuz” dedi.