Diageo Türkiye Genel Müdürü; "8 milyon litre etil alkolün akıbeti meçhul"

Diageo Türkiye Genel Müdür Bahar Uçanlar sahte içkinin kaynağını rakamlarla anlattı. Uçanlar, “Resmi rakamlara göre 2023’te piyasaya 9.7 milyon litre etil alkol satıldı. Sayıştay’a göre aynı yıl tıbbi olarak ihtiyaç duyulan etil alkol miktarı sadece 1.5 milyon litre” dedi.

Diageo’nun Türkiye Genel Müdürü Uçanlar, Bu göreve gelen ilk kadın Bahar Uçanlar ile Türkiye’deki alkollü içki pazarını, sahte içki olaylarını, tüketim alışkanlıklarındaki değişimi ve Diageo içinde Türkiye’nin durumunu aktardı.

Gazete Oksijen'e konuşan Uçanlar, "Resmi rakamlara göre 2023’te piyasaya 9.7 milyon litre etil alkol satıldı. Sayıştay’a göre aynı yıl tıbbi olarak ihtiyaç duyulan etil alkol miktarı sadece 1.5 milyon litre. Yaklaşık 8 milyon litre etil alkolün akıbeti meçhul. Yine 2023’te kayıtdışı içki pazarı 8 ila 14 milyon litre. Bu yıl çok konuşuldu ama her yıl buna yakın rakamlarda sahte içki kaynaklı ölümler yaşanıyor. Üzerine de yılda 9 milyar liraya varan vergi kaybı var" ifadelerini kullandı.

"Alkollü içki satışları artıyor mu? Son Türkiye verileri nasıl?" sorularını yanıtlayan Uçanlar, "Türkiye’de yetişkinlerin yüzde 46’sı hayatında en az bir kez alkol tüketmiş, yüzde 29’u TBA (toplam alkollü içecekler) kullanıcısı, bu oran 5 yıl önce yüzde 27 idi. Türkiye’de toplam içki arzına baktığımız zaman 1.3 milyar litreden bahsediyoruz. 1.4 milyar litreye doğru yaklaşıyor" dedi.

"Brezilya’dan sonra en hızlı büyüme Türkiye’de"

"Avrupa ve dünyada ortalama net satışlar yüzde 1 artıyor" diye belirten Uçanlar, sözlerine şöyle devam etti:

"Diageo Türkiye net satışları, fiyat artışlarının etkisiyle yüzde 20 arttı. Dünyada Brezilya’dan sonra en hızlı büyüme Türkiye’de. Türkiye’de en çok satış yaptığımız viski markamız yüzde 22 artış sağladı. Son 4 yıldır Türkiye’de çift haneli büyüme devam ediyor. Rakıda pazar lideriyiz. Rakı kategorisinin en büyük iki markasına sahibiz."

Enflasyonun etkisi

Enflasyonun alkollü içkilere etkisinden bahseden Uçanlar, "Enflasyon her kategoriyi aynı şekilde etkilemedi. Örneğin viski, hem kurun düşük kalması hem de ham maddesi olan arpa fiyatlarının çok artmaması nedeniyle, dünyada fiyatlarıyla daha avantajlı oldu. Oysaki üretimini yaptığımız rakı ve votka gibi üzüm menşeli ürünlerde durum farklı.

Kötü bir hasat sonrasında üzüm fiyatı geçen yıl yüzde 300, bu yıl da yüzde 100 arttı. Artan maliyetlerle dezavantajlı hale geldiler. 2011-2012’de 2 milyon litre olan viski satışı bugün 32 milyon litreye ulaştı. AB ile uyum sürecinde viski ve rakıda, alkol derecesine bağlı ÖTV oranı eşitlendi. Rakıdaki alkol oranı yüzde 45, viskide genellikle yüzde 40. Arada yüzde 5’lik fark var" değerlendirmelerinde bulundu.

"Sahte içkiden yıllık vergi kaybı en az 9 milyar TL"

"Son dönemde sahte içki olayları arttı. Denetimde hangi sorunlar var? Tüketici neye dikkat etmeli? Bu noktada en tehlikelisi ne?" sorularını yanıtlayan Uçanlar, şu sözleri ekledi:

"Fiyatların artması ve alım gücünün görece düşmesi merdiven altı yani sahte üreticilere yarıyor. Devletin geliri düşüyor, üretici, tüketici ve özellikle çiftçi zarar ediyor. TADB verilerine göre 2023 yılında piyasaya arz edilen tarımsal kökenli denatüre edilmemiş, ambalajlı etil alkol miktarı 9.7 milyon litre oldu.

"8 milyon litre etil alkolün akıbeti tam olarak bilinmiyor"

Söz konusu etil alkol türü kaçak içki yapımında kullanılıyor. Sayıştay’ın raporunda yer alan bilgilerde tıbbi olarak ihtiyaç duyulan etil alkol miktarının 1.5 milyon litre civarında olduğu belirtildi. Piyasaya arz edilen ve kaçak alkol yapımında kullanılan yaklaşık 8 milyon litre etil alkolün akıbeti tam olarak bilinmiyor.

2023’te kayıtdışı alkollü içki pazarının 8-14 milyon litre arasında olabileceği tahmin ediliyor. Kaçak distile pazarını ortalama olarak 12 milyon litre üzerinden hesapladığımızda ortaya çıkan tabloda yaklaşık 7.5 milyar TL ÖTV kaybı olduğu düşünülüyor.

KDV ile birlikte düşünüldüğünde toplam vergi kaybının 9 milyar TL’nin üzerine çıkabileceği görülüyor.

Yılbaşı döneminde birçok üzücü ölümlerle karşılaştık. Bu dönem daha çok duyduk ancak bu ölümler her yıl yaşanıyor. Vergilerin, dolayısıyla fiyatların yüksekliği devam ettiği sürece kayıtdışına kayış da yüksek olmaya devam edecek."