GELİR TESTİ YAPTIRIN DEVLETE BORCUNUZU SİLDİRİN

2015 yılı, sosyal güvenlik ve çalışma hayatı açısından bazı
yenilikleri de beraberinde getiriyor. Meclis'in yazın 3 ay süreyle çalışarak
çıkardığı torba yasada sosyal güvenliğe ilişkin yapılan düzenlemelerin birçoğu
bu sene hayata geçecek. 2014'ün son günlerinde verilen Anayasa Mahkemesi kararı
sonrası memurların emekli ikramiyesinin akibeti de bu sene netleşecek. Bu
senenin, sayıları yüz binleri bulan gündelikçiler açısından en önemli özelliği,
ayda 10 günden fazla çalıştırılan kişiler için sigorta zorunluluğu getirilmesi.

Torba Yasa ile hangi borçlar yapılandırılacak? Genel Sağlık
Sigortası (GSS) 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren herkes için zorunlu oldu. İşçi,
memur veya Bağ-Kur gibi çalışmalarından dolayı sigortalılığı bulunmayanlar,
gelirlerine göre değişen tutarlarda GSS primi ödeyecekler. Gelir seviyelerinin
tespit edilebilmesi için tanınan sürelerde gelir testi yaptırmayanlara, en yüksek
prim tutarı üzerinden borç çıkartıldı. 2012 yılından beri yükümlülüğünü yerine
getirmeyen kişilerin biriken borcu çok yüksek rakamlara ulaştı. Üstelik bu
kişiler sağlık hizmetlerinden de yararlanamıyorlar.

Gelir testini yaptırmadığı için en yüksek prim rakamı
üzerinden SGK'ya borçlu duruma düşen kişi sayısı 5 milyon 300 bini aşıyor.
Bunların SGK'ya borcu ise 9 milyar lirayı buluyor. Torba yasayla, gelir testi
yaptırmamış kişiler için altı aylık bir süre tanındı. Bu süre 31 Mart 2015
tarihinde dolacak.

TEBLİGATI BEKLEMEYİN

Yeni bir mağduriyet yaşanmaması için, bu tarihe kadar
bulunduğunuz yerleşim yerindeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına gelir
testi başvurusu yaptırmanız gerekiyor. Gelir testi yaptırmamış olanların bir
kısmına tebligat yapıldı, dolayısıyla onlar en azından borçlu olduklarını
biliyorlar. Bir kısmına ise hiç tebligat yapılmadığı için henüz borçlu
olduklarını da bilmiyorlar. O nedenle, tebligat yapılmasını beklemeden gelir
testi için başvurmak gerekiyor.

GELİR 400 TL'DEN AZ
İSE BORÇ YOK

Gelir testi yaptırmamış olanlara, bugünkü asgari ücret üzerinden
aylık 288 lira prim borcu çıkartıldı. Yükümlülüğü 2012 yılında başlayanların
ödemeleri gereken borç miktarı şu an 8 bin lirayı aştı. Eğer yapılacak testte
aile içerisindeki kişi başına gelir asgari ücretin üçte birinden, yani 400
liradan az ise prim borcu doğmayacak. Primleri devlet karşılayacak.

Gelir testi yaptırmamış olanların geriye doğru 2012 yılına
kadar olan borçları da test sonucuna göre güncellenecek. Örneğin, kişi başına
geliri asgari ücretin altında olanlar için 2012 yılından bu yana aylık 48 lira
üzerinden borç hesaplaması yapılacak. Gelir testi sonrası hesaplanan Genel
Sağlık Sigortası (GSS) prim borçlarının ödenmesine ise nisan ayından itibaren
başlanacak. Ödemeler peşin olabileceği gibi 36 aya kadar vadeli olarak da
yapılabilecek.

ASIL İŞVEREN, TAŞERON
ALACAĞINI KESEREK İŞÇİLERE ÖDEYEBİLECEK

2015'te sayıları 2 milyona ulaşan taşeron işçilerle ilgili
yeni düzenlemelerin uygulaması görülecek. Getirilen düzenlemeler şöyle:
-Taşerondaki işçinin ücretinin ödenmesinden, asıl işveren sorumlu olacak. Ana
işveren, taşeron firmanın alacaklarından keserek işçiye ödeyecek.

-Asıl işveren, taşeron işçinin yıllık izinlerini de
denetleyecek.

-Kamudaki taşeron işçilerin kıdem tazminatı, devletin
sorumluluğunda.

-Kamuda çalışan taşeron işçiler sendikalı oldukları
takdirde, toplu sözleşmede ortaya çıkacak ücret farkını çalıştıkları kamu
kurumu ödeyecek.

GENEL SEÇİMDEN
SONRASI KIDEM TAZMİNATI İÇİN RİSKLİ DÖNEM

Türkiye'de ekonomi bürokrasisi ve sendikasız işçi çalıştıran
iş dünyası, kıdem tazminatının kaldırılması, ya da düşürülmesi konusunda fikir
birliğine varmış görünüyor. Gerekçe olarak da işçilerin yüzde 90'ının zaten
kıdem tazminatını alamadığını ileri sürüyorrlar.

Üst üste gelen seçimler nedeniyle bugüne kadar kıdem
tazminatına dokunulamadı. Ancak, bu yıl normal zamanı haziran ayı olan genel
seçimlerin ardından Türkiye, 2019 yılına kadar seçimsiz 4 yıllık bir döneme
girecek. Ekonomi yönetimi, bu dönemi kıdem tazminatında atılacak adımlar için
bir fırsat olarak görüyor.

GÜNDELİKÇİ ÇALIŞANA
SİGORTA UYGULAMASI 1 NİSAN'DA BAŞLAYACAK

Gündelikçi çalışanlar ilk defa sigortalılık ve emeklilik
hakkına kavuşacak. Bugüne kadar sadece, bir ailenin yanında sürekli olarak
ücretle çalışan kişiler sigortalı yapılıyordu. Artık ayda 10 günden fazla
çalışan gündelikçilerin de sigortalı yapılması 1 Nisan 2015'ten itibaren
zorunlu olacak. Gündelikçilerin sigortasının yaptırılması, çalıştıran kişinin
sorumluluğunda. Sigorta bildirimlerinin, SGK tarafından hazırlanacak belgeyle,
en geç çalışmanın geçtiği ayın sonuna kadar yapılması gerekecek. Başvuru için
SGK'ya gidilmesi gerekmeyecek, internet üzerinden de yapılabilecek.

CEZASI İKİ ASGARİ
ÜCRET TUTARINDA

Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenler hakkında brüt
asgari ücret tutarında para cezası uygulanacak. Bu da 2015'in ilk 6 ayı için
1.202 lira. Şayet, gündelikçiyi sigortasız çalıştırdığı mahkeme yoluyla veya
SGK tarafından tespit edilirse, bu durumda ödenecek para cezası brüt asgari
ücretin iki katına çıkacak.

GÜNLÜK 80 KURUŞA KAZA
SİGORTASI YAPTIRILACAK

Gündelikçi kadını ayda 10 günden az çalıştıran kişiler, her
gün için 80 kuruş primle iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigorta
yaptıracaklar. Örneğin ayda 4 gün çalıştıran kişi 3.20 lira gibi bir prim
ödeyerek yükümlülüğünü yerine getirmiş olacak. Gündelikçinin, iş kazasında
haklardan yararlanabilmesi için kazanın olduğu tarihten en az 10 gün önce
sigorta tescilinin yapılmış olması gerekli.

EKSİK GÜNLER İSTEĞE
BAĞLI SİGORTAYLA TAMAMLANABİLECEK

Gündelikçi örneğin bir işverenin yanında ayda 15 gün
çalıştı. Ayrıca, başka üç eve de ayda 6 gün gittiyse, sadece 15 gün için
zorunlu prim yatırılacak. Gündelikçi eğer isterse SGK'ya başvurup, ayın geri
kalan 15 günü için isteğe bağlı sigorta yaptırabilecek.

EKSİK ÇALIŞMA

Bu durumda, brüt asgari ücretin yüzde 32.5'i üzerinden 15
güne karşılık gelen prim ödeyecek. Bir gün için 13 lira, 15 gün için de 195
lira prim ödenmesi gerekecek. İsteğe bağlı sigorta yaptıran gündelikçi, zorunlu
çalışma süresini 15 gün olarak bildirip, ancak, o ay zorunlu çalışması 13 günde
kaldıysa, aylık toplam priminin eksik kalmaması için o 2 gün için ayrıca ilave
olarak, isteğe bağlı sigorta üzerinden prim ödemesi yapacak. Tam tersi fazla
çalışma olursa isteğe bağlı sigorta primi için ödemesi gereken tutardan mahsup
edilebilecek.

ERKEK GÜNDELİKÇİ İÇİN
DE GEÇERLİ

Yasada, kadın erkek ayrımı yapılmadan "Ev hizmetlerinde
çalışan" ibaresi kullanılıyor. Her ne kadar yaygın olarak kadınlar
tarafından yapılsa da artık erkekler de gündelikçi olarak çalışabiliyor. Bu
nedenle, gündelikçi erkekler de yasanın getirdiği tüm haklardan
yararlanabilecekler. (haberler.com)