Herkes uyuyor “Çocukluk Yitişte”

Ebru Güzel yerinde durmayan sürekli üreten bir isim. Onu model kimliği ile tanıdık, ama o bilinen şöhret yolculuğunun dışına çıkarak akademisyen oldu. Geçtiğimiz sene Esra Cizmeci ile birlikte yazdığı Filtreli Güzellik kitabıyla güzellik hegemonyasını sorgulamıştı. Son bir yılda “doçent” unvanı alarak Fenerbahçe Üniversitesi İletişim Fakültesine öğretim üyesi olarak atanan Güzel, iletişim antropolojisi alanında yepyeni bir kitapla gündeme geliyor. Kırmızı Kedi Yayınları’ndan çıkan yeni kitabı Eşikteki Çocuk: #tween ile çocukluğun yok oluşuna dikkatleri çekiyor.

TWEEN DİYEREK ÇOCUKLUĞU KATLETTİLER! 

 

 

Türkiye’de ilk olarak tween kavramı üzerinden kitap yazan Ebru Güzel, toplumu geç kalındığı konusunda uyarıyor.

“1900’lerden beri 8/9-14 yaş grubuna tween diyorlar. Bijuteriden giyime, dudak parlatıcısından uyuma gözlüğüne varıncaya kadar devleşen tween market bugün milyar dolarları aşarak endüstrileşmiş durumda. Şimdi buna bir de Instagram ve celebrity akımı eklendi. Yetişkin görünümlü ve seksi pozlar veren çocuklar popüler olmak için pornografik paylaşımlar yapıyorlar. Ayrıca 2019 WeareSocial verilerine göre; Türkiye Instagram kullanımda dünya beşincisi bir ülke. Bunun anlamı çocukların bu platformda hesap açmış olmaları iken hiçbir gazetede böylesine önemli bir haberle karşılamıyoruz!”

Niçin kitabınıza Eşikteki Çocuk ismini koydunuz?

Tween erken ergen bir anlama geliyor, ama tam olarak Türkçe karşılığı yok. Ergenimsi diyebiliriz, ancak bu kavramı da alçaltı bir anlam ifadeye mahal vermemek için tercih etmedim. Bence tween için en doğru tanım eşikteki çocuk’tur. Çünkü ne çocuk-ne ergen arada kalmış bir yaş grubunu anlatıyor. Antropolojinin güçlü isimlerinden Viktor Turner’ın kuramıdır eşiksellik evresi ve belirsiz durumları anlatan ara bir konumdur. Tıpkı nişanlılık gibi, ne evlisindir ne de bekar, araf bölgesinde olmak gibi...

 

 

Yani çocukluğun arafta olduğunu mu söylüyorsunuz?

Evet. Tween kız çocuklarına baktığınızda başta sıkıntı yok. Zaten Amerika’da savaş yıllarında mağaza kategorisi olarak doğmuş, tıpkı bizim garson boy tanımına benzer şekilde. Sıkıntı Instagram’a tween etiketi yazdığınızda başlıyor ve korkunç gerçekle karşılaşıyorsunuz. Yüzü bulan #tween(s) #tweengirl(s) #tweenmodel(s)#tweeninlfuencer ya da #tweenstar gibi etiketler var ve kız çocukları bu mecrada fetiş objelere dönüşmüş durumdalar. Daha önce kadınlar için bunu konuşuyorduk şimdi yaş giderek tweenin de altında düşüyor. Bunlar çoğunlukla lüks, cinsiyetçi ve şöhrete dönük paylaşımlardan oluşuyor.

Şöhretle ne ilgisi var konunun?

Bu çocuklar celebrity etiketini kullanıyorlar ve kendilerini şöhret statüsüne yükselmiş hissediyorlar. Çünkü artık şöhret pazarlanıyor ve bu strateji oyun/eğlence mantığı ve şirketleri, medyayı ve modayı besleyen “celebrity-endüstriyel kompleksi”nin şöhret yapıcıları tarafından kurgulanıyor. Klasik şöhret yani fame ile aynı şey değil celebrity, bir yetenek ya da başarıya dayanmıyor. Günübirlik ve geçici bir anlamı var. Sosyal medya bize on bin takipçin varsa mini-şöhret olma şansı tanıyor. Yani şöhret artık meslek olarak görülmeye başlandı ve bu da kız çocukları için özendirici bir dünya anlamına geliyor.

Siz Türkiye’de kolejlerde okuyan 20 çocukla yaptınız araştırmanızı, bulgularınızı yorumlar mısınız?

Bizim çocukların paylaşımları daha ölçülü, ama bu da bir şey ifade etmiyor. Çünkü hepsi ister ilgilensin ister ilgilenmesin sosyal medya fenomenlerini tanıyorlar. Zaten kolejlerde Instaceleb olarak Youtuber ya da TikTok şöhretlerinin imajına benzer örnekler çok. Instagram’da fenomen neyse okulun popüler kızı da o! Yani davranışlar kolejlerde pratik ediliyor. Sade bir kız çocuğunuz varsa inanın içeriden kendisini güzellik standartına uymadığı için eksik hissedebiliyor. Benim mülakat sırasında aldığımla bilgi ile bir annenin bilgisi çok farklı kız çocuğunuz her yıl bambaşka biri olurken ailenin onu gerçekten tanıyamıyor olması olası. Kısacası bir anne bilmese de Kristina Pimenova’yı hepsi tanıyor. Üstelik bakın Google’a övgü dolu söylemlerle Pimenova parlak zihinlere kusursuz güzellik ideali olarak kodlanıyor. Tabi bir uyarıda bulunmak istiyorum benim araştırmam kolejli kız çocuklarını kapsıyor devlet okullarındaki örneklemi henüz bilmiyoruz. Sadece bir çocuğa soru sorabildim, tabi çevremde gözlemsel olarak bir tahminim var ama bunu genele yaymak doğru olmaz. Yine de 20 kişilik tween araştırma grubumdan çıkan ve Insatgram’daki binlerce paylaşımın sonucu dahi tüyler ürpetici! Diyelim ki sınıfsal bir kesim için geçerli ki sayıları oldukça fazla benim gördüğüm gerçek çocukluk yitişi için acil olarak önlem almak zorunda olduğumuzdur.