Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda düzenlemeler içeren Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanun, 24 Ekim 2019'da Resmi Gazete'de yayımlandı. Yargılamanın en kısa sürede bitirilmesi amaçlanan seri muhakeme usulü, 1 Ocak 2020'de uygulanmaya başlanacak. Bu kapsamda, hazırlıkların yürütüldüğü adliyelerde yeni bürolar kuruluyor.
Terör ve Örgütlü Suçlar, Basın Suçları ve Ailenin Korunması gibi 19 ayrı bürosu bulunan Çağlayan'daki İstanbul Adalet Sarayı'na, "Seri Muhakeme Usulü Soruşturma Bürosu" da eklendi. Yeni büroya 6 cumhuriyet savcısı atanırken seri muhakeme usulü kapsamına giren soruşturma dosyaları da bu savcılara dağıtılmaya başlandı.
Kanunun 1 Ocak 2020'de yürürlüğe girecek olması nedeniyle henüz dosyalarda işlem yapılmıyor. Kanunla ilgili yönetmelikler de beklenirken iş yoğunluğuna göre bürodaki görevli savcıların sayısı da artabilecek.
Seri muhakeme usulü, TCK'de yer alan "hakkı olmayan yere tecavüz", "genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması", "trafik güvenliğini tehlikeye sokma", "gürültüye neden olma", "parada sahtecilik", "mühür bozma", "resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan", "kumar oynanması için yer ve imkan sağlama", "başkasına ait kimlik veya bilgilerinin kullanılması", "ruhsatsız silah bulundurma", "kesici delici alet bulundurma, taşıma ve satma", "izinsiz orman işgali", "kumar oynanması için alet bulundurma, çalıştırma, imal etme" ile "Kooperatifler Kanunu'nun 2. maddesine muhalefet" suçlarında uygulanacak. Bu suçlardan birini işlediği iddia edilen şüphelinin dosyası, "Seri Muhakeme Usulü Soruşturma Bürosu" savcılarına gönderilecek.
Soruşturma savcısı, dosyaya göre yaptığı değerlendirmede herhangi bir suç işlenmediği kanaatine varılması halinde şüpheli hakkında diğer soruşturma bürolarının yaptığı gibi takipsizlik veya "kamu davası açılmasının ertelenmesi" şeklinde karar verebilecek.
Takipsizlik veya dava açılmasının ertelenmesi şartları oluşmuyorsa savcı bu aşamada seri muhakeme işlemine başlayarak dosyanın şüphelisini çağıracak.
Savcı, ilk önce muhakeme usulü ve sonuçları konusunda bilgilendirdiği şüphelinin sabıka kaydı ile suçun işleniş şekli gibi durumlara göre yarı oranında ceza indirimi, para cezasına dönüştürme veya ceza erteleme gibi bir teklifte bulunabilecek. Şüphelinin seri muhakeme usulünün uygulanmasını kabul etmesi halinde, soruşturma savcısı iddianame gibi bir talepname düzenleyerek ve bunu asliye ceza mahkemesine gönderecek.
Asliye ceza hakiminin, seri muhakeme usulüne uyulduğuna karar vermesi halinde, şüphelinin önceden kabul ettiği talepnamedeki yaptırımlar hüküm olarak uygulanacak.
Terör ve Örgütlü Suçlar, Basın Suçları ve Ailenin Korunması gibi 19 ayrı bürosu bulunan Çağlayan'daki İstanbul Adalet Sarayı'na, "Seri Muhakeme Usulü Soruşturma Bürosu" da eklendi. Yeni büroya 6 cumhuriyet savcısı atanırken seri muhakeme usulü kapsamına giren soruşturma dosyaları da bu savcılara dağıtılmaya başlandı.
Kanunun 1 Ocak 2020'de yürürlüğe girecek olması nedeniyle henüz dosyalarda işlem yapılmıyor. Kanunla ilgili yönetmelikler de beklenirken iş yoğunluğuna göre bürodaki görevli savcıların sayısı da artabilecek.
HANGİ SUÇLARI KAPSIYOR
Seri muhakeme usulü, TCK'de yer alan "hakkı olmayan yere tecavüz", "genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması", "trafik güvenliğini tehlikeye sokma", "gürültüye neden olma", "parada sahtecilik", "mühür bozma", "resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan", "kumar oynanması için yer ve imkan sağlama", "başkasına ait kimlik veya bilgilerinin kullanılması", "ruhsatsız silah bulundurma", "kesici delici alet bulundurma, taşıma ve satma", "izinsiz orman işgali", "kumar oynanması için alet bulundurma, çalıştırma, imal etme" ile "Kooperatifler Kanunu'nun 2. maddesine muhalefet" suçlarında uygulanacak. Bu suçlardan birini işlediği iddia edilen şüphelinin dosyası, "Seri Muhakeme Usulü Soruşturma Bürosu" savcılarına gönderilecek.
Soruşturma savcısı, dosyaya göre yaptığı değerlendirmede herhangi bir suç işlenmediği kanaatine varılması halinde şüpheli hakkında diğer soruşturma bürolarının yaptığı gibi takipsizlik veya "kamu davası açılmasının ertelenmesi" şeklinde karar verebilecek.
Takipsizlik veya dava açılmasının ertelenmesi şartları oluşmuyorsa savcı bu aşamada seri muhakeme işlemine başlayarak dosyanın şüphelisini çağıracak.
CEZA İNDİRİMİ, PARA CEZASINA ÇEVİRME VE ERTELEME TEKLİF EDEBİLECEK
Savcı, ilk önce muhakeme usulü ve sonuçları konusunda bilgilendirdiği şüphelinin sabıka kaydı ile suçun işleniş şekli gibi durumlara göre yarı oranında ceza indirimi, para cezasına dönüştürme veya ceza erteleme gibi bir teklifte bulunabilecek. Şüphelinin seri muhakeme usulünün uygulanmasını kabul etmesi halinde, soruşturma savcısı iddianame gibi bir talepname düzenleyerek ve bunu asliye ceza mahkemesine gönderecek.
Asliye ceza hakiminin, seri muhakeme usulüne uyulduğuna karar vermesi halinde, şüphelinin önceden kabul ettiği talepnamedeki yaptırımlar hüküm olarak uygulanacak.
