İşte Başbakan'ın Bahçeli'ye Sunduğu Anayasa Paketi

Başbakan Binali Yıldırım’ın, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’yle paylaştığı anayasa paketin, içinde tam başkanlık sisteminin bulunduğu ‘yenilenmiş anayasa’ formatında hazırlandığı öğrenildi.

Hürriyet'ten Nuray Babacan'ın haberine göre, 100 maddelik metinde, yargıdan YÖK’e kadar bir çok alanda değişiklik öngörülüyor. Ancak yapılan ilk temastan sonra, MHP’nin sadece başkanlık sistemi ve bağlantılı maddelerini içeren ‘dar paket’ tercihine daha yakın olduğu izlemini edinildi.

AKP’de haftalardan beri süren çalışmadan sonra oluşturulan anayasa paketinin, TBMM’deki serüvenini, MHP ile yapılan temaslar belirleyecek. Başbakan Yıldırım’ın, Bahçeli ile paylaştığı paket, daha önce kamuoyuna yansıdığı gibi yaklaşık 100 maddeden oluşuyor. Başkanlık sistemiyle birlikte, sistemde köklü değişiklikler içeren paket, MHP’nin tercihlerine göre boyut değiştirecek. Pakette, YÖK’ün ve MGK’nın kaldırılmasından idam cezasına kadar önemli düzenlemeler bulunuyor.

İki hafta çalışacaklar

Görüşme, daha çok tam başkanlık sistemi üzerinden yapıldı. MHP’den, büyük paket yerine dar kapsamlı paketin çıkartılmasının doğru olacağına ilişkin izlenim edinildi. MHP, kendi içinde çalışma yaptıktan sonra itiraz edilen noktalar üzerinden ortak çalışma yapılacak. Çalışmanın iki haftada bitmesi planlanıyor. Metin üzerinde mutabakata varıldıktan sonra da teklifin Meclis’e sunulma ve görüşme takvimi belirlenecek.

YÖK ve MHK yok

100 maddelik geniş paket göre, askeri yargı kaldırılacak. Askeri yargının alanına giren konularda temyiz mercii Yargıtay veya Danıştay olacak. Yargıtay ve Danıştay ile HSYK korunacak. Ancak seçim sistemi değişecek. HSYK üyelerinin yarısını Cumhurbaşkanı, yarısını da Meclis seçecek. Kürsü hâkimlerinin üye seçmesi uygulamasına son verilmiş olacak.

AYM’nin üye seçimi de değiştirilecek. Üyelerinin yarısını Cumhurbaşkanı, yarısını da Meclis seçecek. Oylamada HSYK ile aynı yöntem uygulanması, 367’den başlayıp her turda oranlarının düşürülmesi hedefleniyor. Kurulmasından bu yana tartışmalara neden olan Milli Güvenlik Kurulu ve YÖK kaldırılacak. Pakette idam cezası da bulunuyor. İdam cezasının “Silah zoruyla anayasal düzeni değiştirmek ve ırza geçme suçları dışında idam cezası verilemez’ şeklinde formüle edildiği belirtildi. AKP kumayları, MHP’nin genel eğilimine bağlı olarak paketin daralarak, sadece tam başkanlık ve buna bağlı maddelerde değişikliği içeren 50-60 maddelik bir metne dönüşebileceğini de belirttiler.

Görevleri: Taslağa göre başkan ‘devletin ve yürütmenin’ başı olacak. İç ve dış siyaset başkan eliyle yürütülecek. Başkomutanlık sıfatı taşıyacak. TBMM tarafından çıkartılan kanunları onaylayıp veto edebilecek, referandum kararı verebilecek. Başkan adayları, seçimlerden önce başkan yardımcısının kim olacağını da açıklayacak.

Yetkileri: Başkanlığın herhangi bir nedenden boşalması halinde başkanlığa başkan yardımcısı vekalet edecek. Başkanın parlamentoyu fesih; parlamentonun da başkanı görevden alabilme yetkisi olacak. Ancak bu düzenleme, MHP’nin talebiyle vazgeçilebilecek hükümler arasında bulunuyor. Başkanın kararname çıkarma yetkisi olacak. Ancak bu kararnameler, yasayla düzenlenmeyen alanlar için geçerli olacak.

Denetimi: Taslağa göre, başkan hakkında, kişisel ya da göreviyle ilgili bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının en az üçte ikisinin vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilecek. Meclis, en geç bir ay içinde görüşecek ve gizli oyla karara bağlayacak.