Kahvaltıdaki zehir: Glisofat kalıntısına rastlandı

Amerika’da mısır, buğday , yulaf ve pirinç gibi ürünlerden imal edilen kahvaltılık gevreklerde muhtemel kanserojen kimyasal maddelerden biri olarak nitelenen glifosat kalıntısı olduğu belirlendi. Glifosat herbisitler sınıfına giren bir pestisit. Bir tarım alanında ekilen ürün dışında kalan bitkileri öldüren tarım zehirlerine herbisit deniyor. Herbisitler uzun süre kalıcı olan toksik etkileri nedeniyle hem toprakta ve hem de sularda kirlenmeye neden oluyor.

Glifosat molekülü de zararlı etkisini sularda iki yıl boyunca devam ettirebiliyor. Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu (IARC) 2015’de glifosatı “muhtemel kanserojen” olarak sınıflandırmıştı. Sadece birkaç ay sonra Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) ise glifosatın muhtemel bir kanserojen madde olmadığını açıklamıştı. Bu kafa karıştırıcı durumun tek olumlu etkisi ise konuyu netleştirmek için dünya genelinde glifosatın zararlarını tespit etmeye yönelik çalışmalar başlatılması oldu. Ancak o çalışmalardan elde edilen sonuçlara geçmeden önce Amerika’da çocukların yediği kahvaltılık ürünler üzerine yapılan çalışmanın ayrıntılarına değinelim.

Amerika’da Çevre Çalışma Grubu tarafından piyasada satılan özelikle de yulaf içerikli kahvaltılık gevrek kategorisindeki çeşitli ürünlerde glifosat kalıntısı olup olmadığı araştırılmış. Araştırmada analiz edilen gıdaların yüzde 95’inin glifosat kalıntısı içerdiği tespit edilmiş. Çevre Çalışma Grubu çocukların hormonal sistemlerinin toksik kimyasallara karşı daha hassas olması nedeniyle mevzuatta önerilen glifosat miktarının 100 katı daha düşük bir değeri dikkate alarak değerlendirme yapmış. Bu düşük değer dikkate alınarak yapılan değerlendirmeye göre de çocukların yediği kahvaltılık gevrek ürünlerinin üçte ikisi problemli çıkıyor. Glifosat hormonal sistemi bozucu etkiler gösteren bir kimyasal madde. Çocukların hormonal sistemi üzerinde olumsuz etkiler gösteren kimyasallar gıdalarda ya da sularda çok düşük miktarlarda olsalar bile zarar verici etki gösterebiliyor.

Glifosat kirliliği çok yaygın

Son birkaç yıl içinde yapılan çalışmalar dünya genelinde çok yaygın bir glifosat kirlenmesi olduğunu açığa çıkardı. Sadece bal, süt, yumurta, soya, patates, çeşitli tahıllar, ekmek, un, su gibi gıdalarda değil bebek bezi ve tampon gibi ürünlerde bile glifosat kalıntısı tespit edildi. Çeşitli ülkelerde yapılan çalışmalarda insanlardan alınan idrar örneklerinde de glifosat çıktı. Küresel ölçekte gözlenen glifosat kirliliğinin en kaygı verici noktası ise günlük hayatta en çok tükettiğimiz suların da glifosat kirlenmesine maruz kalması. Sulardaki glifosat kirliliğini belirlemek için İtalya’da 29 bin su örneği analiz edilmiş. Bu kapsamlı çalışmada ülkedeki yerüstü sularının yüzde 21’inde ve yeraltı sularının yüzde 7’sinde tespit edilen glifosat miktarları ülkedeki yasal mevzuatta belirtilen sınır değerin üzerinde çıkmış. Bu başka kaygı verici tartışmaları da beraberinde getiriyor.

Pestisitler imal edilirken pek çok başka kimyasal ile bir araya getirilerek bir karışım ürün hazırlanıyor. Yani ticari olarak satılan ürün sadece glifosat molekülünü içermiyor. Piyasada satılan pestisitlerin içinde glifosat dışında başka toksik kimyasal maddeler de var. Bunların başında da hormonal sistem bozucu özellikteki “alkil fenol etoksilatlar” geliyor. Konu burada bitmiyor. Glifosat içeren ürünlere katılan alkil fenol etoksilatlar beraberlerinde “1,4-dioxane” adlı kanserojen bir maddeyi de bu ürünlere taşıyor. Glifosat kullanımının söz konusu olduğu her durumda alkil fenol etoksilatların ve 1,4-dioxane adı verilen kimyasalın gıdalarda ve sularda kalıntı bırakması muhtemeldir. Ticari formülasyon meselesi pestisit kullanımının yol açtığı sağlık sorunlarının düşündüğümüzden daha fazla olabileceğini dikkate almak gerektiğini gösteriyor.