METRO'DA BÜYÜK VURGUN!

Sayıştay
denetçilerinin inşaatla ilgili yaptığı incelemelerde, batık banka patronları
tarafından sıkça kullanılan “back to back kredi yönteminin” bir benzeri
“İstanbul Metro İnşaatı”nda uygulandı. Bu yöntemle, metro ihalesinde kullanılan
malzemeler, 3-4 kat daha pahalıya satılarak devlet milyonlarca dolarlık zarara
uğratıldı.

Taraf'tan Hüseyin
Özay'ın haberine göre Metro inşaatında yaşanan, “back to back” yöntemi ile
yapılan usulsüzlüğün ayrıntıları şöyle:

İHALEDEN 2 GÜN ÖNCE KURULDU

Kadıköy-Kartal
Metrosu’nda, usulsüzlük iddialarına konu olan ihale süreci 2008’de başladı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı Raylı Sistemler
Müdürlüğü, “Kadıköy-Kartal Metro ikmal inşaatı ve elektronik sistemler temin
montaj işletmeye alma işlerini” 751 milyon 256 bin 42 euro artı KDV olmak üzere
Avrasya Metro ortak Girişim Grubu’na verdi. Ticaret Sicil Gazetesi’nde yer alan
bilgilere göre, yaklaşık 751 milyon euroluk işi üstlenen konsorsiyum 4 Mart
2008 tarihinde yani  ihaleden iki gün
önce kuruldu. Konsorsiyumun ortakları ise Astaldi S.P.A, Makyol İnşaat Sanayi
Şirketi ve Gülermak Ağır Sanayi şirketinden oluştu.

İBB “İTHALAT” YETKİSİ ALDI

Kadıköy-Kartal
Metrosu’na ilişkin ihalenin gerçekleşmesinin ardından Sayıştay denetçilerini
kızdıran olaylar silsilesi başlıyor. Öncelikle, İstanbul Büyükşehir Belediyesi,
ihale kapsamındaki elektronik parçaları ithal etme izni alıyor. Bunun için
ayrıca Hazine Müsteşarlığı teşvik belgesi de düzenliyor. Hazine Müsteşarlığı,
İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına elektronik eşyaları ithal etmesi için 5
Aralık 2008 tarihli ve 92450 sayılı yatarım teşvik belgesi düzenliyor. Yani
devlet, elektronik parçaları ithal etme yetkisini ve teşvik belgesini
belediyeye veriyor.

Belediye, ikinci
aşamada ise, belediye elektronik eşyaları ithal etme yetkisini ihaleyi kazanan
Avrasya Metro şirketine devrediyor. 
Devir işlemi ise 27 Ekim 2009 tarihli vekâletname ile gerçekleştiriliyor.
Vekâletnamede özetle şu ifadeler yer alıyor:

 “...İstanbul Büyükşehir Belediyesi namına
bütün Türkiye Gümrüklerine gelmiş ve gelecek bilumum malların gümrük
muamelelerini ifa ve ikmale, gümrük ambarlarından veya gümrükle ilgili Devlet
Demiryolları, Denizcilik Bankası veya diğer teşekküllere ait sundurma, ambar ve
antrepolardan çekmeye... belirtilen tüm yetkileri dilediği özel ve tüzel
kişilere vekalet verme kanalı ile aktarmak üzere... Astaldi S.P.A - Mak-Yol
İnşaat Sanayi Turizm ve Ticaret A.Ş.- Gülermak Ağır Sanayi İnşaat ve Taahhüt
A.Ş. İş Ortaklığını vekil tayin ettik.”

PARÇALAR “KARDEŞ” FİRMADAN

Üçüncü aşamada ise,
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden vekaletname ile yetkiyi alan konsorsiyum
şirketi olan Avrasya Metro Grubu, ABD ve İtalya’dan malzemeleri ithal etmeye
başlıyor. Ancak, Sayıştay denetçilerinin tespitlerine göre, parçaların ithal
edildiği şirketler, Avrasya Konsorsiyumu’nun yan şirketlerinden oluşuyor. Yani,
parçaları ithal edenin de, ihraç edenin de aynı grubun firmaları olduğu belirleniyor.
Örneğin, metro vagonlarının uzaktan kontrol ve kumandasını sağlayan elektronik
parçalar, İtalya’da kurulu olan Avrasya Metro Grubu S.R.L, şirketinden
alınıyor. Daha doğrusu,  parçaları satan
şirket kayıtlarda ihaleyi kazanan konsorsiyumun alt şirketlerinden birisi
olarak yer alıyor.

4 KAT PAHALIYA FATURA EDİLDİ

Söz konusu
şirketler, temin ettikleri parçaları belediyeye 3-4 kat daha pahalıya satıyor.
Örneğin, Amerika’daki PentairPumpGroup firmasından 1 Aralık 2010 tarihli
2367427 sayılı fatura kapsamında 677 bin 408 dolara satın alınan 16 set / 44.811 KG yangın pompası,
İstanbul BŞB ne 22.02.2011 tarihli 644420 sayılı faturayla 1 milyon 783 bin 191
euro (2.447.090 dolar) bedelle satılıyor. Yani, belediyenin vekaletnamesi ile
677 bin dolara ithal edilen yangın pompası seti, belediyeye 3.6 kat daha
pahalıya satılıyor.

Yine, Avrasya Grup,
metronun kontrol kumandalarını İtalya’daki firması olan Avrasya Metro Grubu
S.R.L. firmasından 518 bin 19 euroya satın aldı. Aynı eşya ise İstanbul
Büyükşehir Belediyesi’ne 1 milyon 935 bin 509 euro bedel üzerinden fatura
edildi.

BACK TO BACK SİSTEMİNE BENZETİLDİ

Sayıştay
denetçileri, İstanbul metrosunun elektronik sistem parçalarının temininde
yapılan usulsüzlüğü, batık bankalarda kullanılan “back to back” yani cepten
cebe kredi aktarma sistemini benzettiler. Batık bankalarda, patronların, grup
şirketlerini kredileri back to back sistemi ile aktardıkları ortaya çıkmıştı.
Söz konusu sistem ile A ve B bankalarının patronları aralarında gizli bir
şekilde anlaşıyor. A bankasından B bankasının grup şirketlerine, A bankasından
da B bankasının grup şirketlerine aynı tutarda kredi kullandırılıyor. Aslında,
kâğıt üzerinde yapılan bu işlem ile, batık banka patronu kendi bankasından
kendi şirketlerine kaynak aktarmış oluyordu. Metro inşaatında uygulanan sistem
ile de, ihaleyi kazanan Avrasya Grubu, yurtdışında kurduğu şirketler aracılığı
ile malzemeleri daha yüksek bedelden satın almış gösterdi. Aynı malzemeler
belediyeye daha yüksek bedel üzerinden satıldı. Yani belediye, kendi yetkisi
ile ithal edilen malzemelerden milyonlarca dolarlık zarara uğratılmış oldu.