New York Times: "Türkiye hâlâ Amerika’nın müttefiki mi?"

ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times, önceki günkü başyazısında Rahip Brunson krizinden yola çıkarak Türkiye-ABD ilişkilerinin seyrini, Ankara’nın Batı’yla olan tarihsel ittifakının geleceğini ve İslam’la demokrasinin bir arada var olup olamayacağını sorguladı.

“Türkiye’nin başaşağı sarmalı” başlıklı yazıda “Trump’ın bir dönem en sevdiği otokratlardan Erdoğan’la geçen ayki NATO zirvesinde yumruk tokuşturarak sergilediği samimiyetten çok uzaklaşıldığına” dikkat çeken gazeteye göre Brunson krizi, “Türkiye-ABD ilişkilerinin üst üste biriken kırgınlıklarıyla son on yılda ne kadar tehlikeli biçimde yıpratıldığının son göstergesi. Bu da akıllara şu soruyu getiriyor: Türkiye hâlâ Amerika’nın müttefiki mi?”

‘Asıl rengini belli etti’

Türkiye ve Batı arasındaki tarihsel bağların “Erdoğan’ın giderek otoriterleşen yönetimi ve Suriye savaşının yol açtığı bölgesel çalkantıyla” sınandığını kaydeden New York Times’a göre, iktidara geldiği yıllarda Türkiye’yi “Avrupa Birliği’ne katılmaya niyetli bir Müslüman demokrasi modeli” kılan reformlara imza atan Erdoğan “muhtemelen hiçbir zaman gerçek bir demokrat değildi. Ama yıllar geçtikçe asıl rengini belli ederek ekonomik popülizmi, militan milliyetçiliği ve sosyal muhafazakarlığı yükseltmede usta bir otokrat olduğunu gösterdi”. Gazeteye göre Türkiye’nin IŞİD’le mücadelede ABD’nin kilit müttefiki olan Suriyeli Kürtlerle savaşması, Amerikan yaptırımlarına karşın İran’la ticareti sürdürmesi, ve en önemlisi darbe girişiminden sorumlu tuttuğu Fethullah Gülen’in ABD’den iade edilmemesine duyduğu öfke, Brunson krizine giden yolun taşlarını döşedi.

“ABD Türkiye’nin kızdırdığı tek müttefiki değil” diyen gazete, AB üyelik sürecinin durdurulmasını da eleştirerek “AB’nin Türkiye’yi kendi yörüngesine daha sıkı entegre etmemesi stratejik bir hata oldu” dedi.

“Artık bu bloktan kopuk, hukukun üstünlüğünü tüketmiş ve Amerikan yaptırımları altındaki Türkiye’nin zayıf ekonomisi daha da zayıflıyor” diyen New York Times, ABD’nin Erdoğan’a karşı kullanabileceği daha çok ekonomik kozu olduğunun altını çizdi. Türkiye’nin Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) kurtarma paketi isteme ihtimalini, ABD’nin fonda etkili bir veto gücü olduğunu hatırlattı. 

New York Times başyazısını şu ifadelerle bitirdi: “Türkiye’nin iç karartıcı yakın tarihi, İslamcı değerlerin demokrasiyle bir arada var olup var olamayacağı sorusunu bir kez daha gündeme getiriyor - sadece seçimlerle temsil edilen demokrasiyle değil, eşitlik ve basın, ifade ve inanç özgürlükleri gibi temel değerlere dayanan liberal demokrasiyle.”