Saray’a ‘ferman’ yetkisi

Yeni sisteme göre kararname çıkarmak yerine pek çok düzenlemenin Meclis’ten çıkarılmasından şikâyetçi olan AKP yönetimi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın kararname konusunda elini rahatlatmak için çalışma yapıyor. Anayasadaki “Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır” hükmünü aşmak isteyen AKP, anayasada açıkça yasayla düzenleneceği öngörülen alanlar dışındaki tüm yasaları kaldırmayı planlıyor. Böylece Erdoğan’ın anayasal engele takılmadan istediği gibi kararname çıkarması sağlanacak.

İstişare ettiler

AKP içinde bir süredir Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni sistemle birlikte getirilen ‘Cumhurbaşkanlığı kararnamesi’ çıkarma yetkisini yeterince kullanmadığı, bürokrasinin Erdoğan’ı yanlış yönlendirdiği, eski alışkanlıkla kararname ve yönetmelikle bile çıkarılabilecek düzenlemelerin yasa konusu yapılarak Meclis’e getirildiği eleştirileri yapılıyor. Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda AKP yöneticilerinin de katıldığı toplantılarda, yasa-kararname ayrımının nasıl yapılacağı masaya yatırıldı ve Erdoğan’a anayasayla verilen ‘kararname’ yetkisinin tam anlamıyla kullanılması gerektiği yönünde karar alındı. Bunun için tüm mevzuatın baştan sona taranması kararlaştırıldı.

Anayasanın 104. maddesi, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin nasıl çıkarılabileceğini düzenliyor. Söz konusu madde, “Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır. TBMM’nin aynı konuda kanun çıkarması durumunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir” hükmünü içeriyor.

Madde neleri içeriyor?

Söz konusu maddeye göre, anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümünde bulunan özel hayatın gizliliği, konut dokunulmazlığı, haberleşme hürriyeti, basın hürriyeti, din ve vicdan hürriyeti, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının da aralarında bulunduğu temel hak ve hürriyetler, dördüncü bölümünde yer alan Türk vatandaşlığı seçme seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakı, parti kurma, partilere üye olma ve siyasi partilerin uyacakları esaslarla ilgili ‘siyasi hak ve ödevler’ konusunda kararname çıkarılamıyor. Yine anayasada açıkça yasayla yapılabileceği hüküm altına alınan alanlar Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemiyor.

‘Bir yasada açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin çıkarılamayacağı, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yasalarda farklı hükümler bulunması durumunda yasa hükümlerinin uygulanacağı’na ilişkin anayasa hükmü ise AKP’yi zorluyor. AKP, çözümü kararname çıkarılmasını engelleyici nitelikte olan tüm yasaları kaldırmada buldu. Mevzuatta yapılacak tarama sonucunda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılmasını engelleyen ve yönetmelikle düzenlenebilecek mevcut yasaların tümü ya da bazı maddeleri Meclis’ten çıkarılacak yasayla yürürlükten kaldırılacak. Böylece Cumhurbaşkanı’na anayasada ‘yasayla düzenlenir’ kaydı konulmayan ailenin korunması ve çocuk hakları, çalışma ve sözleşme hürriyeti, çalışma hakkı ve ödevi, ücrette adaletin sağlanması, gençliğin korunması, sporun geliştirilmesi, sosyal güvenlik hakkı, sanat ve sanatçının korunması gibi pek çok alanın kararnameyle düzenlenmesinin yolu açılacak.