Saray hukuku: Fezlekesiz tutuklama emsal olabilir

27. yasama döneminde tekrar ya da ilk kez milletvekili seçilen pek çok milletvekilinin yargılamaları, anayasaya göre durdurularak her bir milletvekili hakkında fezleke hazırlanması gerekirken son bir aydır aralıksız devam ediyor. HDP ve CHP’den yaklaşık 60 milletvekilinin yargılamaları sürerken, Yargıtay’ın CHP’li Enis Berberoğlu hakkında yargılamanın durma talebini reddetmesinin emsal olması durumunda “yasama dokunulmazlığı fiilen kaldırılmış” olacak. 26. yasama döneminde dokunulmazlığın kaldırılmasına ilişkin düzenleme bir kereliğine söz konusu dönemdeki mevcut dosyalar üzerindeki dokunulmazlıkların kaldırılmasını düzenleyen, söz konusu dönemde fezlekesi olan bütün milletvekillerini ilgilendiriyordu. Dokunulmazlık düzenlemesi anayasaya eklenen geçici bir maddeyle hayata geçirilirken, geçici madde dokunulmazlığın sınırını yalnızca söz konusu dönemde bulunan fezlekelerle sınırlandırıyordu. Buna göre, düzenleme hayata geçtiğinde 26. dönemde parlamentoda 29’u AKP’li, 55’i CHP’li, 53’ü HDP’li, 10’u MHP’li ve 1’i bağımsız olmak üzere 148 milletvekilinin toplam 787 dosyası üzerindeki dokunulmazlık kalkmış oldu.

Tekrar seçilenler...

Anayasada yasama dokunulmazlığını düzenleyen 83. maddedeki hüküm kapsamında 26. dönemde dokunulmazlığı kaldırılan dosyalar üzerindeki henüz bitmeyen yargılama süreçlerinin 27. dönemde ilgili vekillerin tekrar seçilmesi durumunda durması gerekiyordu. Ancak 27. dönem parlamentonun belirlendiği 24 Haziran seçimlerinin üzerinden bir ay geçmesine karşın yargıdan bu yönde bir karar çıkmadı. HDP’de 26. dönemde dokunulmazlığı kalkan ve yargılanmaya başlayan 27. dönemde tekrar milletvekili seçilen en az 18 milletvekili için yargı süreçleri devam ettirildi. Milletvekilleri için duruşma tarihleri belirlenirken, vekillerin tekrar milletvekili seçildikleri ve bu nedenle yargılamanın durması gerektiği yönündeki dilekçelerine henüz bir yanıt verilmedi. CHP’de de bu kapsamda en az 30 milletvekilinin bulunduğu belirtiliyor. Tekrar seçilen milletvekillerinin yanı sıra 27. dönemde ilk kez seçilen milletvekilleri hakkında da benzer bir süreç yaşanması akılları karıştırdı. Bu kapsamda HDP’de 27. dönemde ilk kez milletvekili seçilen pek çok vekil hakkında daha önce başlayan yargı süreçleri de devam ettirildi. HDP’den 27. dönemde parlamentoya giren milletvekkileri Gülistan Kılıç Koçyiğit, Serpil Kemalbay, Tülay Hatimoğulları, Musa Piroğlu, Saliha Aydeniz’ın ilgili mahkemelerde yargılama süreçleri, yapılan itirazlara karşın devam etti. Söz konusu parlamenterlerin, milletvekili olduklarına ilişkin mazbatalarını sunmaları da dikkate alınmadı. 27. dönemde hem tekrar seçilen hem de ilk kez seçilen pek çok vekilin yargılama süreçleri durdurulmazken, tutuklu durumdaki CHP’li Enis Berberoğluhakkında Yargıtay’ın verdiği yargılamanın devam etmesi yönündeki kararın emsal olması yasama dokunulmazlığının fiilen kalktığı anlamına gelecek. Yargılama süreci durdurulmayan vekillere olası bir ceza verilmesi durumunda parlamento üyeliğinin sona erdirilmesi ihtimali de bulunuyor. HDP Sözcüsü Saruhan Oluç, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada geçmiş dönemde yapılan uygulamalar ve anayasa hükümlerine göre milletvekilleri hakkında sürmekte olan davaların tamamının durdurulması gerektiğini ifade etti. Oluç, “Biz bu konuda çeşitli davalarda mahkeme heyetlerine başvuruda da bulunduk. Mahkeme dosyalarına milletvekili mazbatalarını ilettik. Ancak bir değişiklik olmadı. Şu anda cezaevinde olan bir milletvekilimiz de var. CHP’nin de bir milletvekili var. Bizim gördüğümüz herhangi bir mahkeme heyeti bu konuda sorumluluk üstlenmek istemiyor. İşe hukuk açısından bakmıyorlar. Siyasi olarak bir karar bekliyorlar” değerlendirmesini yaptı.

‘Kararlar siyasi’

Oluç, yaşananların yeni bir dönemin bir göstergesi olduğuna işaret ederek, “Yargı sisteminin ne kadar taraflı ve bağımlı hale geldiğini gösteren bir örnektir. Hukuki ve anayasa açısından bakıldığında olması gereken yargılamanın durması ve tutuklu vekiller için tahliye kararının alınması gerekmektedir. Ama hiçbiri cesaret edememektedir. İktidarın elinde her şey. Mahkeme heyetleri iktidardan siyasi bir karar bekliyor. Önümüzdeki günlerde bu karar iktidardan geldiği zaman mahkemeler ona göre uygulanacaktır” görüşünü dile getirdi.