Siyasetçi, yönetmen, oyuncu, yazar: Sırrı Süreyya Önder kimdir?

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanvekili ve Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, tedavisinin 18. gününde çoklu organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti.

Türkiye siyasetinin kendine has isimlerinin başında gelen Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında Türkmen bir ailenin çocuğu olarak Adıyaman'da dünyaya geldi. Sekiz yaşındayken kaybettiği babası, Türkiye İşçi Partisi (TİP) Adıyaman örgütünün kurucularındandı.

Önder, kendi anlatımına göre orta öğretim yıllarında sol fikirlere yöneldi. Gençlik dönemlerinde devrimci, sosyalist gruplar içinde yer alan Önder, ilk kez 1978 yılında Adıyaman Lisesi'nde öğrenciyken Maraş Katliamı'nın protesto edildiği bir gösteriye katıldığı için tutuklandı.

Önder, lise öğreniminin bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazandı. 12 Eylül 1980 darbesinin ardından siyasi çalışmaları gerekçesiyle tutuklanan Önder, Mamak Cezaevi'nde yedi sene boyunca tutuklu kaldı.

ÖDÜLLÜ YÖNETMEN, SENARYO YAZARI, OYUNCU

Çok sayıda film ve dizi için senaryo yazan ve senaryo danışmanlığı yapan, rol üstlenen Sırrı Süreyya Önder, sanata ilk adımını babasını kaybettikten sonra fotoğrafçıda çırak olarak çalışmaya başlamasıyla attı.

Sinemaya, okumaya, yazmaya ilgisi yoğun olan Önder, Barış Pirhasan'ın senaryo kursuna katıldıktan sonra senaryo yazarlığına yoğunlaştı.

2006'da "Beynelmilel" filminin senaryosunu yazdı. Filmin yönetmenlerinden de biriydi. 12 Eylül darbesinin sıkıyönetimini anlattığı "Beynelmilel" filmi ile büyük yankı yarattı. Senaryosunu yazarak yönettiği ve Türkiye’de sinema tarihine geçen Beynelmilel filmi Uluslararası İstanbul, Ankara, Altın Koza film festivallerinde, Hindistan ve Pakistan’da çok sayıda ödül kazandı.

Bunu 2008'deki "O… Çocukları" filminin senaryosu izledi. "Emret Komutanım", "Sis ve Gece", "Ada: Zombilerin Düğünü", "F Tipi Film", "Ejder Kapanı", "Mar", "Düğün Dernek" ve "Yeraltı" gibi filmlerde senarist, yönetmen, senaryo danışmanı ve oyuncu olarak yer aldı.

2011 YILINDA PARLAMENTODA

Önder'in hayatı 2011'de parlamenter siyasete evrildi.

Emek, Özgürlük ve Demokrasi Bloku'nun bağımsız adayı olarak İstanbul milletvekili seçilen Önder, Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) saflarında yer aldı.

2013'te Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) kurulmasıyla HDP'nin eş genel başkan yardımcısı oldu.

Önder, 2013'teki Gezi Parkı eylemlerinde de yer alan ilk milletvekillerindedi. İlk günlerde Gezi Parkı'na giren iş makinalarının önüne geçip görevlilerle tartışmaya girdiğinde "Ben ağaçların da vekiliyim" sözleri gündem olmuştu.

ÇÖZÜM SÜRECİNDE SIRRI SÜREYYA ÖNDER

Sırrı Süreyya Önder, Türkiye'de 2013-2015 arasındaki "çözüm süreci" olarak adlandırılan dönemin en önemli isimlerden birisi oldu.

2013'te Diyarbakır'daki Nevruz kutlamalarında Öcalan'ın "Silahlı unsurlarımız sınır ötesine çekilsin" çağrısını yaptığı mektubunun Türkçe metnini okuyan Önder'di. 2014 ve 2015'teki Nevruz kutlamalarında Öcalan'ın yolladığı mektupların Türkçesini okuyan da yine Önder oldu.

"Çözüm süreci"nin en üst noktası olan Dolmabahçe toplantısı sonrası açıklanan metindeki 10 maddelik başlıkları okuyan Önder'di. Bu süreçte Önder, 2014 yerel seçimlerinde HDP'nin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı oldu ancak oyu yüzde 4,7'de kaldı.

Çözüm sürecinin sona ermesinin ardından Önder, 6 Aralık 2018'de "terör propagandası yapmak" suçundan tutuklandı. 4 Ekim 2019'da serbest bırakıldı.

2023 YILINDA YENİDEN MECLİS'TE

2023 genel seçimlerinde DEM Parti'den 28. dönem İstanbul Milletvekili seçildi. Önder ayrıca TBMM Başkanvekili oldu. Önder, son aylarda PKK lideri Abdullah Öcalan ve hükümet ile görüşmeler yürüten İmralı heyetinde yer alıyordu.

Önder, 27 Şubat'ta Abdullah Öcalan'ın örgüte fesih ve silah bırakma çağrısını kamuoyuna okuyan heyetin içerisinde yer almıştı.