Susam’dan Babacan’a çiftçi ve esnaf sorusu

Her iki kesimin de ekonomik yaşamdan dışlandığını ifade eden Susam,
Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’a verdiği soru önergesinde
Avrupa’daki kooperatif bankacılığını önerdi.

TÜİK'in Temmuz 2013 verilerine
göre Türkiye genelinde çalışan 26 milyon kişi içinde 6,5 milyon çiftçi ve 2
milyon esnaf ve sanatkar olduğunu söyleyen Mehmet Ali Susam, “Çiftçimizin bir
yandan 74 milyonluk nüfusu beslerken, diğer yandan toplam ihracatımızın yüzde
13,5’luk bölümünü gerçekleştirmektedir. Girişimciliğin birinci basamağı olan
esnaf ve sanatkar kesimi ise kısıtlı sermayesiyle kendisinin ve ailesinin
nafakasını çıkartmanın yanı sıra devlete vergi ve sosyal güvenlik primi ödeyen,
mesleki eğitim vererek gençleri iş sahibi yapan ve toplumsal barışa katkı koyan
önemli bir kesimdir. Hem sosyal hem de ekonomik açılardan büyük önem arz eden
bu iki kesim, hükümetin politikaları sonucu ekonomik yaşamdan dışlanmaktadır”
dedi.

Teşvikler
yetersiz

Tarım kesiminin devlet
teşviklerinden yeteri kadar yararlanamadığını ifade eden Susam, “Tarım Kanunu,
çiftçiye Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde biri oranında destek verilmesi
zorunluluğu tutmasına karşın, kanunun çıktığı 2006 yılından bu yana bu oran
asla tutturulamamıştır. Her yıl ortalama almaları gereken teşvikin yarısını alabilen
çiftçiler, hükümetten 36,2 milyar lira alacaklıdır. Esnaf ve sanatkarların
sayıları ve ticari yaşamdaki etkinlikleri ise son 11 yıllık süreçte sürekli
geri gitmiş; “modası geçmiş” işletmeler olarak algılanmış ve tanıtılmışlardır. AKP
iktidarı döneminde sadece bir kez “Can suyu” adıyla altında teşvik verilmiştir.
Onda da kredinin kime verileceğine yönelik inisiyatif bankalara bırakıldığından
teşvike daha çok ihtiyaç duyan, kredi alması daha güç olan esnaflar, krediden
faydalanamamıştır” diye konuştu.

Kredilerin
sadece yüzde dördü

Tarım kesimi ile esnaf ve
sanatkarların Türkiye’de dağıtılan toplam kredilerin ancak yüzde 4’ünü
alabildiğini ifade eden Susam, “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun
verilerine göre bu yılın ilk 8 ayında bankalar toplamda 940 milyar lira kredi
dağıtırken; tarım kesimi 20, esnaf ve sanatkar ise 11 milyar olmak üzere toplam
31 milyar liralık bölümünü alabilmiştir. Bu tutar toplam kredilerin sadece
yüzde 4,3’ü kadardır. Üstelik tarım kesimine verilen kredilerin yaklaşık yarısı
Ziraat Bankası’ndan olmak üzere, yüzde 63’ü kamu bankaları tarafından
verilmiştir” dedi.

Kooperatif
bankacılığı

Ekonominin durağanlaştığı
ve risk iştahının azaldığı geçiş dönemlerinde çiftçiler ile esnaf ve sanatkarın
kredi payları daha da azaldığı ifade eden Mehmet Ali Susam, sözlerini şöyle
sürdürdü:

“Bankacılık sistemi,
hükümetin ekonomi yönetiminde geride bıraktığı, desteklemediği, bu iki kesimi
riskli görmektedir. Bu nedenle kredi verirken hizmet ve inşaat gibi sektörlere
yönelmektedir.

Küçük işletmelerin
finansmana ulaşması sırasında bir sorun yaşanmaması amacıyla kurulan Tarım
Kredi Kefalet Kooperatifleri ve Esnaf ve Sanatkar Kredi Kefalet Kooperatifleri,
yeterli verimlilikte çalıştırılamamaktadır. Kooperatiflerin plasmanları düşük
tutulmakta, küçük işletmeler bankalara yöneltilmektedir.

Oysa Avrupa’da özellikle
tarımsal krediler büyük ölçüde kooperatif bankacılığı sistemiyle
yürütülmektedir. Kredi Kefalet Kooperatifleri sistemlerinin, özerk yapılar
haline dönüşerek Avrupa benzerleri gibi kooperatif bankacılığına yönelmesi
gerekmektedir. Bu sayede ülke ekonomisine önemli katkıları bulunan kesimler,
bankacılık sisteminin iştahına ve insafına terk edilmemiş olur.”