Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) BİK tarafından Birgün, Cumhuriyet, Evrensel ve Sözcü gazetelerine uyguladığı resmi ilan ve reklam kesintilerini basın ve ifade özgürlüğüne aykırı bulmasıyla ilgili açıklama yaptı.
Açıklamada, “TBMM seçime giderken haberin serbest dolaşımının, gazetecilerin ve yurttaşların habere erişiminin önündeki engellerin kaldırılmasına katkı sunmalıdır” denildi.
Açıklamada şu görüşlere yer verildi:
"Bu süreçte, Birgün, Cumhuriyet, Evrensel ve Sözcü gazeteleri çeşitli tarihlerde yayımladıkları haber ve köşe yazıları gerekçe gösterilerek resmî ilan ve reklamlardan yoksun bırakılmaları nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur.
anayasa mahkemesi Genel Kurulu’nun Mart ayında verdiği pilot kararının 10 Ağustos 2022 tarihli Resmi Gazete ’de yayınlanan gerekçesi de bu haksız ve hukuksuz cezalandırma sürecini doğrulamıştır.
Anayasa Mahkemesi Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan ve reklamların kesilmesine ilişkin kararıyla ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğine ve yapısal sorunun çözümü için keyfiyetin Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirilmesine, 10 bin TL. tazminat ödenmesine karar vermiştir.
Anayasa Mahkemesi;
- BİK’e verilen yetkinin, basının etik değerlerini düzenleme amacından öteye giderek artık kimi basın mensupları açısından caydırıcı etki yaratabilecek bir cezalandırma aracına dönüştüğüne, bu durumun sistematik bir soruna neden olduğuna,
- Resmi ilan kesme cezasının dayanağı olan Kanun'un 49. maddesindeki kuralın kapsamı ve sınırlarının, belirli bir açıklık ve kesinlikte olmadığına,
- BİK'in sahip olduğu yetkinin sınırlarının öngörülemez biçimde geniş olduğuna,
- Kurum kararlarına karşı yapılan itiraz usulü ile sonuç alınma ihtimali bulunmadığına,
- Genel Kurul kararlarının, resmî ilan ve reklam kesme cezasına dayanak düzenlemelerin, muğlak, soyut olan, ifadeler içerdiğine,
- Öngörülen ceza miktarları arasında makasın çok geniş tutulduğuna, bu sürelerin neye göre belirlendiğine dair hiçbir açıklamada bulunulmadığına, kapsamlı bir takdir yetkisi tanındığına karar vermiştir.
Anayasa Mahkemesi kararında, Kanun'un 49. maddesindeki resmî ilan ve reklam kesme cezalarına ilişkin koşulların çerçevesinin çizilmesinin zorunlu olduğuna, Kanun maddesinin, belirli bir açıklık ve kesinlikte yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olarak Anayasa Mahkemesi kararını açıklamadan önce 6 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan BİK’ in ‘Basın Ahlak Esaslarına Dair Genel Kurul Kararı’nın da belirsiz, muğlak, geniş takdir yetkisi tanıdığını, normlar hiyerarşisine aykırı olduğunu açıklamıştık.Bu nedenle şimdi Türkiye Millet Meclisi’ne çağrı yapıyoruz. TBMM, söz konusu Anayasa Mahkemesi kararını önemsemeli, demokratik bir toplumun gereklerine uygun, ifade ve basın özgürlüğünü en geniş şekilde koruyucu, Basın İlan Kurumu’na yönelik yeni düzenlemesini sorumlulukla yerine getirmelidir.Seçime giderken haberin serbest dolaşımının, gazetecilerin ve yurttaşların habere erişiminin önündeki engellerin kaldırılmasına katkı sunmalıdır. Kamuoyunun dikkatine sunarız.”
Açıklamada, “TBMM seçime giderken haberin serbest dolaşımının, gazetecilerin ve yurttaşların habere erişiminin önündeki engellerin kaldırılmasına katkı sunmalıdır” denildi.
Açıklamada şu görüşlere yer verildi:
"Bu süreçte, Birgün, Cumhuriyet, Evrensel ve Sözcü gazeteleri çeşitli tarihlerde yayımladıkları haber ve köşe yazıları gerekçe gösterilerek resmî ilan ve reklamlardan yoksun bırakılmaları nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur.
anayasa mahkemesi Genel Kurulu’nun Mart ayında verdiği pilot kararının 10 Ağustos 2022 tarihli Resmi Gazete ’de yayınlanan gerekçesi de bu haksız ve hukuksuz cezalandırma sürecini doğrulamıştır.
Anayasa Mahkemesi Basın İlan Kurumu’nun resmi ilan ve reklamların kesilmesine ilişkin kararıyla ifade özgürlüğü ve basın özgürlüğünün ihlal edildiğine ve yapısal sorunun çözümü için keyfiyetin Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirilmesine, 10 bin TL. tazminat ödenmesine karar vermiştir.
Anayasa Mahkemesi;
- BİK’e verilen yetkinin, basının etik değerlerini düzenleme amacından öteye giderek artık kimi basın mensupları açısından caydırıcı etki yaratabilecek bir cezalandırma aracına dönüştüğüne, bu durumun sistematik bir soruna neden olduğuna,
- Resmi ilan kesme cezasının dayanağı olan Kanun'un 49. maddesindeki kuralın kapsamı ve sınırlarının, belirli bir açıklık ve kesinlikte olmadığına,
- BİK'in sahip olduğu yetkinin sınırlarının öngörülemez biçimde geniş olduğuna,
- Kurum kararlarına karşı yapılan itiraz usulü ile sonuç alınma ihtimali bulunmadığına,
- Genel Kurul kararlarının, resmî ilan ve reklam kesme cezasına dayanak düzenlemelerin, muğlak, soyut olan, ifadeler içerdiğine,
- Öngörülen ceza miktarları arasında makasın çok geniş tutulduğuna, bu sürelerin neye göre belirlendiğine dair hiçbir açıklamada bulunulmadığına, kapsamlı bir takdir yetkisi tanındığına karar vermiştir.
Anayasa Mahkemesi kararında, Kanun'un 49. maddesindeki resmî ilan ve reklam kesme cezalarına ilişkin koşulların çerçevesinin çizilmesinin zorunlu olduğuna, Kanun maddesinin, belirli bir açıklık ve kesinlikte yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurgulamıştır.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olarak Anayasa Mahkemesi kararını açıklamadan önce 6 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanan BİK’ in ‘Basın Ahlak Esaslarına Dair Genel Kurul Kararı’nın da belirsiz, muğlak, geniş takdir yetkisi tanıdığını, normlar hiyerarşisine aykırı olduğunu açıklamıştık.Bu nedenle şimdi Türkiye Millet Meclisi’ne çağrı yapıyoruz. TBMM, söz konusu Anayasa Mahkemesi kararını önemsemeli, demokratik bir toplumun gereklerine uygun, ifade ve basın özgürlüğünü en geniş şekilde koruyucu, Basın İlan Kurumu’na yönelik yeni düzenlemesini sorumlulukla yerine getirmelidir.Seçime giderken haberin serbest dolaşımının, gazetecilerin ve yurttaşların habere erişiminin önündeki engellerin kaldırılmasına katkı sunmalıdır. Kamuoyunun dikkatine sunarız.”
