2020 içki ve sigara zamlarının yılı olacak

2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi önceki gece TBMM’den geçti. Buna göre 2020’de 912 milyar 523 milyon TL vergi geliri toplanması planlanıyor. Geçmiş yıllarda olduğu gibi vergilerin büyük çoğunluğu harcamalardan elde edilecek. Ancak harcamalar üzerinden tahsil edilen vergi gelirleri içinde özellikle Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) dikkat çekiyor. Vergi gelirlerinin 176 milyar 117 milyon TL’si yani yüzde 19,3’ünün ÖTV’den toplanması bekleniyor. Buna karşılık özellikle sigaradan toplanması hedeflenen ÖTV’de ciddi artış gözleniyor.

Geçen yıl 2019 bütçesi onaylandığında sigaradan toplanan ÖTV’nin 45,6 milyar TL olacağı hedeflenmişti. Ancak yıl içinde bütçe açığı sert şekilde artınca plana uygun olmayan biçimde sigaraya ilave zamlar yapıldı. Bu nedenle bu yıl sigaralardan toplanan ÖTV tutarı hedefleneni dahi aşarak 46,4 milyar TL’yi buldu. Üstelik bu tutar henüz 11 aylık vergi tahsilatından oluşuyor. Aralık ayıyla beraber sigaradan toplanan ÖTV’nin 50 milyar TL’nin üzerine çıkması muhtemel.

Öte yandan 2020 yılı için sigaralardan toplanması tahmin edilen ÖTV tutarı 64 milyar 819 milyon TL. Başka bir deyişle 2019 bütçesinde tahmin edilen tutarın yüzde 44 fazlası. Buna karşı “son zammın yaşandığı temmuz ayı itibariyle sigaradan toplanan ÖTV tahsilatı arttı” denebilir. Ancak tahsilat tutarının arttığı ağustos, eylül, ekim ve kasım aylarında sigaradan toplanan ÖTV’nin aylık ortalaması 4 milyar 577 milyon TL. Yani sigaraya hiç zam gelmez ve sigara tüketimi de aynı kalırsa yıllık 55 milyar TL civarında ÖTV toplanacak. Ancak 2020 yılı için tahmin edilen tahsilat tutarı olan 64,8 milyar TL, zam gelmediği takdirde toplanacak olandan yüzde 18 daha fazla. Bu durumda sigaraya önümüzdeki yıl en az yüzde 18 zam yapılacağı planlanıyor demek zor değil. Dahası sigara tüketiminde yaşanan azalmayı ve açık tütün tüketimine yönelim düşünüldüğünde yüzde 18’lik zam dahi planlanan vergi gelirini toplamaya yetmeyebilir. Bu durumda hedefi tutturmak için yüzde 20’nin üzerinde zam yapılması mümkün. Bu tablo düşünüldüğünde bugün fiyatı 15 lira olan bir paket sigaranın fiyatının ocak ayı itibariyle 18 lira yapılması gerekir ki hedef tutturulabilsin. Eğer 18 liranın altında bir fiyat belirlenirse hedefin tutması için yılın devamında sigara fiyatının 18 liranın da üzerine çıkması gerekir.

2019 VE 2020’DE ÖTV

Toplamda 5 kalemden ve yüzlerce malın tüketiminden alınan ÖTV bu yıl da yurttaşın kamburu olacak. 2020’de toplanması planlanan ÖTV’de içki ve sigarada gaza basıldı. Motorlu araçlardaki tahmin düşürülse de bu durumun temel gerekçesi vergi indirimi değil, otomobil pazarının küçülmesi.

SON 2 YILIN BÜTÇEDEKİ ÖTV TAHMİNLERİ (Milyar TL)

2019 2020

Petrol ve doğalgaz: 67,4 milyar TL - 66,7 milyar TL

Motorlu taşıtlar: 23,9 milyar TL - 19,1 milyar TL

Alkollü içkiler: 15,3 milyar TL - 17,2 milyar TL

Tütün ürünleri: 45,6 milyar TL - 64,8 milyar TL

Beyaz eşya, mobilya vb: 9,3 milyar TL - 7,2 milyar TL