BİR OY KAÇ LİRA EDİYOR?

Meclis Anayasa Komisyonu’nda kabul edilen Demokratikleşme Paketi
Genel Kurul gündemine gelmek için bekliyor. Çözüm süreci kapsamında atılacak
adımların yanı sıra tasarıda siyasi partilere verilen devlet yardımlarında da
değişiklik yapılıyor. Buna göre bugüne kadar sadece yüzde 7 ve üzerinde oy alan
siyasi partilere verilen devlet yardımlarının artık yüzde 3 ve üzerinde oy alan
partilere de verilmesi öngörülüyor. Anayasa Komisyonu’nda bu yardımın nasıl
yapılacağı üzerindeki tartışmalar sürerken Maliye Bakanlığı hesabı netleştirmek
için milletvekillerine birer tablo dağıttı.

Hesabı devlet yaptı

Tabloda 2013 yılı oy oranlarına ve yardım miktarlarına göre
yapılan değişikliğin siyasi partilere nasıl yansıdığı hesaplanıyor. Hesaplama
her bir oydan siyasi partilerin ne kadar yardım alacağını da ortaya koyuyor. Barajı
geçen oylar üzerinden yapılan hesaplamaya göre her bir oy 2013 yılı
rakamlarıyla 3 lira 81 kuruş ediyor. Yerel seçim dönemlerinde Hazine yardımı
iki katına, genel seçim dönemlerinde ise üç katına çıkıyor. Düzenleme ayrıca
yüzde 3 ve üzerinde oy alacak partilere yapılan yardım oranının nasıl
hesaplanacağını da belirliyor. Buna göre AK Parti, CHP ve MHP’ye yapılacak
yardım hesabı değişmiyor. Yüzde 3 ve üzerinde oy alan partiler içinse hesaplama
en az devlet yardımı alan parti esas alınarak yapılacak. Devlet yardımı her
koşulda 1 milyon liranın altında olmayacak. Bu hesaba göre en az devlet yardımı
alan parti MHP. Son seçimlerde bağımsız adaylarla girmiş olsa da yüzde 3’ün
üzerinde oy alan tek parti ise adayların oy oranları toplandığında BDP olarak görünüyor.
Yani MHP ne kadar çok oy alırsa Hazine yardımı artacak. Örneğin BDP'nin Hazine
yardımı da buna göre belirlenecek.

MHP: PKK’ya ulûfe

Anayasa Komisyonu’ndaki görüşmeler sırasında muhalefet
partileri Hazine yardımının bu yolla hesaplanmasına karşı çıktı. CHP ve BDP’nin
itirazları benzer, MHP ise farklı bir açıdan bakıyor.

MHP Milletvekili Faruk Bal Al Jazeera’nin sorularını
yanıtladı:

“PKK ile organik bağını kesmemiş BDP’ye verilen ulûfe.
Ayrıca 1 milyon TL’nin altında yardım yapılmaması da hükme bağlanıyor.
Ağırlıklı olarak PKK ile AKP’nin yaptığı bir anlaşmanın parçası. Meclis Genel
Kurulu’nda paketin tümüyle birlikte bu düzenlemeye de itiraz edeceğiz.”

BDP: Yardım
temsiliyete göre yapılmalı

BDP ve CHP ise Hazine yardımının siyasi partilerin aldığı oy
oranına göre eşit dağıtılmasını istiyor. Al Jazeera’ye konuşan BDP Batman
Milletvekili, Anayasa Komisyonu üyesi Bengi Yıldız, yüzde 3 şartının
kaldırılmasını istedi:

“Biz en az yüzde 1 oy alan siyasi parti de Hazine yardımı
alsın istiyoruz. Yüzde 3 şartı kaldırılsın. Ayrıca herkes aldığı oy oranında,
yani temsiliyeti oranında Hazine yardımından pay alsın. Yüzde 3’ü geçen partiye
yapılacak yardımın en az devlet yardımı alan partiye göre hesaplanması da doğru
değil. Biz bunun fark yarattığı söyledik, onlar yaratmaz diyor.”

CHP: Bize yardım
düşse bile denge olmalı

Anayasa Komisyonu üyesi, CHP’li Süheyl Batum da hesaplamanın
adil olmadığı görüşünde:

“Aldıkları rakamlara bakıldığınızda partilere devlet yardımı
şunun için yapılır; yeni yapılacak seçimlerde oy alabilmek için belirli
faaliyetlerde bulunmaları. Bunların tamamı da kendilerinin ülkeyi en iyi
yönettiğine halkı inandırmak için faaliyette bulunurlar. Bunun için miting
yapılacak, bayrak alınacak, salon tutulacak. Biz herkesin temsiliyeti oranında
oy almasını öneriyoruz. Bize yapılan yardım azalsa bile oylar arasındaki
dengenin korunarak dağılım yapılmasını istiyoruz.“

Batum Maliye’nin barajı geçen oy oranları üzerinden hesap
yapmasını da eleştiriyor.

AKP: Siyasi partiler
lehine

AK Partili Anayasa Komisyonu üyesi Sivas Milletvekili Hilmi
Bilgin'e göreyse bu, siyasi partilerin lehine bir uygulama:

"Yüzde 3 toplumda karşılığı olan bir oy oranı. Mecliste
grubu olan partiler bunun üzerinde oy almıştır. Bu noktada biz siyasetin
güçlendirilmesi için bunun siyasi partiler lehine bir düzenleme olduğunu
düşünüyoruz."

BDP baraj düşerse
yardım alabilecek

Son genel seçimlerde yüzde 3 oy oranını geçen tek parti BDP.
Ama BDP de halen yüzde 10 olarak korunan seçim barajına takıldığı için seçime
bağımsız adaylarla giriyor. BDP başka bir yöntem geliştirmezse, Hazine
yardımını ancak seçim barajının düşürülmesi durumunda alabilecek.