Bornova’da Levanten Kültürüne Tanıklık Eden Sergi

Bornova Belediyesi Dramalılar Köşkü Kent Arşivi ve Müzesi “Tarihte Levanten İzleri” sergisine ev sahipliği yapıyor. Küratörlüğünü Koleksiyoner Derya Manav’ın yaptığı levanten kültürünü anlatan obje ve resimlerden oluşan sergi 22 Aralık’a kadar açık kalacak. Özellikle İzmir’deki levanten yaşamını serginin açılışına levanten ailelerden Tito, Braggiotti, Aslan, Papi, Romano, Pasgualli, Sponza, Ragusin aileleri ile sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri de katıldı. Açılışta, İzmir Katolik Kilisesi Başpiskoposu Monsenyor Lorenzo Piretto, İzmir Ortodoks Cemaati Yönetim Kurulu Sorumlusu Tina Samoglou, Levantine Heritage Foundation İzmir Temsilcileri Eda Özmutaf ve Ümit Eser, İzmir Levantenleri Derneği Başkanı Peter Papi, Bosna Hersek Fahri Konsolosu Kemal Baysak, İzmir’i Sevenler Platformu Başkanı Sancar Maruflu da yeraldı.

 

Açılış öncesinde Levanten Kültür Vakfı adına Tarihçi Dr. Rinaldo Marmara bir konuşma yaptı. Dr. Marmara, levanten kelimesinin 10. yüzyılda İtalyan kolonileşme süreciyle kullanılmaya başlandığını belirterek, “Venedikliler doğuda ticaret yapanlara levanten diyorlardı. Levantenlerin altın çağı tanzimat fermanının yayınlandığı 1839 yılından Cumhuriyet’e kadardır. Bütün kiliseler bu süre içinde kuruldu. Levantenlerin verebileceği bir mesaj olması lazım. Bence Osmanlı Avrupa’nın öncüsüdür. Osmanlı toprakları içinde değişik yabancı cemaatlerden milletler vardı. Her birinin kendi okulları, kiliseleri, sinemaları, okulları, tiyatroları vardı. Osmanlı beraber yaşamanın sırrını çözmüştü” diye konuştu.

 

Bornova Belediye Başkanı Olgun Atila Dramalılar Köşkü Kent Arşivi ve Müzesi’nde önemli bir sergiye ev sahipliği yapmanın mutluluğunu yaşadıklarını belirterek, “Türkiye’de ilk futbol, ilk tenis Bornova’da oynandı. İlk bisiklet yarışı Bornova’da yapıldı. Bunun gibi pek çok ilki biz Levanten dostlarımız sayesinde yaşadık” dedi. Bornova’nın kültür, tarih, turizm ve eğitim kenti kimliklerini taşıdığını belirterek, “Bu serginin Bornova’da açılması da bu açıdan çok önemli. Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” dedi.

 

Tarihte Levanten İzleri Sergisi’nin küratörlüğünü yapan Koleksiyoner Derya Manav, “Bu güzel köşkün kapılarını bize açtığı için Bornova Belediye Başkanı Olgun Atila’ya çok teşekkür ediyorum” dedi. Levantenlerin İzmir’in zengin kültürünün bir parçası olduklarının yadsınamaz bir gerçek olduğunu söyleyen Manav, “Sanattan spora, mimariden ticari hayatlarını ve aile yaşantılarını tanıtmak amacıyla oluşturduğum koleksiyonda objeler, evraklar ve resimler bulunuyor. Bu serginin İzmir’de bir ilk olması onur kaynağımdır” diye konuştu.

Levantenler Kimdir

Güneşin doğduğu yer, Doğu Akdeniz anlamına gelen Levant kelimesinden türeyen levanten terimi Bizans ve Osmanlı döneminde yerli ahaliden çok buralara yerleşen İtalyan, Katalan, Fransız gibi Batı Akdenizliler için kullanılmış, 18. ve 19. yy.da Orta ve Kuzey Avrupa'dan gelip kente yerleşen yabancıları da kapsayan ve betimleyen bir terim olmuştur. Bugün Türkiye’de yaşamayı tercih eden pek çok Levanten için göç ettiği batı Avrupa ülkesi bir ana vatan olmaktan çok zaman zaman gidilip ziyaret edilen bir yer. Levantenler herhangi bir milli kimlik geliştirmek veya bir öze dönüş arayışına girmek yerine kozmopolit bir hayat tarzını seçmeyi yeğlemiştir. 

Levantenler yerleşmek için ticarete uygun olan Doğu Akdeniz'in liman şehirlerini tercih etmiştir. 17. ve 18. yüzyılda hız kazanan yerleşimlerle Alsancak'ta bir Frenk Caddesi doğmuş, Bornova, Buca ve Seydiköy'de ve Karşıyaka'da çeşitli Levanten köşkleri görülmeye başlanmıştır. Bornova’daki Levanten Köşklerinin en karakteristik özelliği bahçeleridir.