Farklı enflasyon verileri: "TÜİK düşük oran mı hesaplıyor?"

Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayımladığı veriler uzun süredir tartışılıyor. Ekonomim gazetesi yazarı Alaattin Aktaş da bu tartışmaya ek olabilecek bir yazı kaleme aldı. Bugünkü yazısında İstanbul Ticaret Odası’nın verileriyle TÜİK verileri arasındaki farkı yazan Aktaş, “İTO’nun hesapladığı oran, fiyatlar İstanbul’da daha hızlı artıyor da o yüzden mi yüksek çıkıyor?

Yoksa TÜİK mi daha düşük oran hesaplıyor?” diye sordu.

Aktaş’ın yazısında öne çıkanlar şöyle:

“İstanbul Ticaret Odası 2024 yılı başından itibaren tüketici fiyat endeksi hesaplamaya başladı. Bu endeks tabii ki yalnızca İstanbul’daki durumu yansıtıyor, tabii ki TÜİK’in TÜFE’si ile kapsam ve ağırlıklar itibarıyla bire bir aynı değil. Ama İTO’nun bu yeni endeksi TÜİK’in hesapladığı TÜFE’nin bir anlamda “tartıya çıkarılmasını” kolaylaştırdı.

Biraz önce de belirttiğim gibi bu endeksler madde kapsam ve ağırlıklarının belli ölçülerde farklı olması yüzünden her ay aynı sonucu vermeyebilir, vermiyor da zaten. Ama orta vadedeki eğilimin aynı olması, arada kayda değer bir makas oluşmaması beklenir.

YÜZDE 75’E YÜZDE 90!

İTO’nun endeksi Ocak 2024’ten itibaren açıklanmaya başlandı. Bu yılın eylül ayındaki yüzde 3,19’luk artışı şimdilik bir kenara koyup Ocak 2024’ten Ağustos 2025’e kadar geçen döneme bakalım.

Bu yirmi aylık dönemde İTO’nun TÜFE’sinde toplam yüzde 90’lık artış kaydedildi.

Ama bu dönemde TÜİK’in TÜFE’sindeki artış yüzde 75’te kaldı.

Arada 15 puanlık fark var. Bu fark nereden kaynaklandı?

Eylül ayındaki yüzde 3,19 artışla birlikte İTO’nun endeksinde Ocak 2024’ten bu yana oluşan toplam artış (yirmi bir aydaki artış) yüzde 96’ya ulaştı.

TÜİK yarın yüzde 2,5 dolayında bir oran açıkladığı takdirde iki endeksin ortaya koyduğu yirmi bir aylık artışlar arasındaki makas daha da açılacak.

Peki yine soralım; bu fark nereden kaynaklanıyor?

İTO’nun hesapladığı oran, fiyatlar İstanbul’da daha hızlı artıyor da o yüzden mi yüksek çıkıyor?

Yoksa TÜİK mi daha düşük oran hesaplıyor?”