Güçlü süper bilgisayar ezber bozdu: Kovid-19’da şiddetli semptomlara ne neden oluyor?

Dünyanın en güçlü ikinci bilgisayarıyla 7 gün boyunca koronavirüsü inceleyen bilim insanları, konuyla ilgili önemli bir soruyu cevaplamaya çok yaklaştı.

Koronavirüsün kalp hastalıklarından koku kaybına ve deri lezyonlarına, birçok farklı belirtiyi nasıl ortaya çıkardığı, hala gizemini koruyan, önemli sorulardan biri.

Pandeminin ilk zamanlarında bazı uzmanlar, bu farklı belirtilere “sitokin fırtınası” adı verilen bir sürecin neden olduğunu öne sürmüştü. Bu sürecin, bağışıklık sisteminin virüse aşırı tepki vererek vücuda zarar vermesiyle oluştuğu belirtilmişti.

İnsan vücudu, sitokin moleküllerini bir virüse ya da başka bir istilacıya tepki vermek için üretiyor. Normalde tehdit ortadan kalktığında bu moleküllerin üretiminin durması gerekiyor. Ancak bir sitokin fırtınasında bağışıklık sistemi onları üretmeye devam ediyor ve moleküller, aslında korumaları gereken organlara saldırmaya başlıyor.

Öte yandan daha yeni araştırmalar, bu farklı belirtilerden, yine savunma için üretilen diğer moleküllerden birinin, yani bradikininin sorumlu olduğunu öne sürüyor. İlk kez Temmuz ayında eLife dergisinde ortaya atılan bu fikir, “bradikinin hipotezi” diye adlandırılıyor ve giderek daha popüler hale geliyor.

Yeni çalışmada ise hesaplama sistemleri uzmanı Dan Jacobson liderliğindeki bir ekip, Summit (Zirve) isimli süper bilgisayarı kullanarak, 9 Kovid-19 hastasının akciğer hücrelerinden elde edilen milyarlarca genetik veriyi analiz etti.

Bunun sonucunda söz konusu verilerde bradikinin üretimini tetikleyebilecek bol miktarda enzim ve onları parçalayabilecek az sayıda enzim bulunduğu görüldü. Araştırmacılar söz konusu koşulların akciğerlerin etrafında sıvı birikmesi ve bir bradikinin fırtınası oluşması için “mükemmel koşullar” diye niteledi.

Bradikininler, hapşırma, öksürük, burun tıkanıklığı ve diğer tipik soğuk algınlığı belirtilerinden ve kan damarlarının genişleyip gözenekli hale gelmesinden sorumlu.

Summit'in analiz sonuçlarını değerlendiren bilim insanları verilerini eLife dergisinde yayımladı. Söz konusu makalede Kovid-19 nedeniyle yüksek düzeyde bradikinin ortaya çıktığı ve vasküler sistemde bozukluğa neden olduğu ifadeleri yer aldı. Bunun sonucunda da damarlarda sızıntı yaşandığı belirtildi.

Jacobson’a göre Kovid-19 hastaların yaşadığı komplikasyonlardan bradikinin fırtınaları sorumluysa hastaları tedavi etmek için mevcut en az 10 ilaç, yeniden tasarlanabilir.