Hakimler ve Savcılar Yine ‘Fişlenecek’

Cumhuriyet'ten Alican Uludağ'ın haberine göre, 16 Nisan referandumunun ardından üyeleri değişen Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), Teftiş Kurulu Yönetmeliği’ni sil baştan yeniledi. Yönetmelikle daha önce kaldırılan, hâkim ve savcılar hakkında “hal kâğıdı” ve gizli “fiş” düzenlemesi uygulaması geri döndü. Müfettişler, denetlenen hâkim ve savcıların mesleki bilgi ve çalışmalarının yanı sıra “kişisel ve sosyal özellikleri”ni de araştıracak ve bunları hal kâğıtlarına işleyecek. Her hal kâğıdı hâkim ve savcıların gizli sicil dosyasına eklenecek. Müfettişler ayrıca mahkeme ve savcılıklarda görevli personel hakkında da gizli rapor düzenleyecek. Bu raporda, personelin “Sosyal ve Ahlaki Durumu” da ele alınacak.

9 Nisan 2011 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren HSYK Teftiş Kurulu Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı. 16 Nisan referandumu sonrasında oluşturulan yeni HSK, buna ilişkin yeni Teftiş Kurulu Yönetmeliği çıkardı. Yönetmelikle 2011’de kaldırılan hal kâğıdı uygulaması geri döndü. Hal kâğıdı, yönetmelikte “Denetlenen hâkim ve savcıların denetim dönemi içerisindeki meslekî bilgi ve çalışmaları ile kişisel ve sosyal özelliklerinin değerlendirilmesine yönelik formu” olarak tanımlandı. Müfettişlerin görevleri arasında “hal kâğıdı” ve “3 numaralı fiş” düzenlemek eklendi. Ayrıca, müfettişlere, denetimler sonucunda gerek duymaları halinde cumhuriyet başsavcılığı, mahkemeler ve hâkimliklerde çalışan yazı işleri müdürleri ve diğer personel hakkında gizli rapor doldurabilme yetkisi de verildi. Müfettişler, hâkim ve savcıların durumunu araştırırken personelin de gizli ifadesini alabilecek.

Gözlem, anket, görüşme

Yönetmelikle, “Hâl Kâğıtları hakkındaki genel ilkeler” de belirlendi. Emekli olanlar hariç, meslekten ayrılanlar için de hal kâğıdı düzenlenecek. Hal kâğıdı düzenlenirken yalnızca dosya ve UYAP verileri değil, “gözlem” yöntemi de kullanılacak. Bu kapsamda müfettişin denetim mahallinde yargı hizmetlerinin genel gidişatı, denetlediği kişilerin mesleki nitelikleri ile kişisel ve sosyal özellikleri hakkında bilgi sahibi olmak amacıyla inceleme yapacak. Ayrıca anket, odak grup çalışması, görüşme, soru kâğıdı yoluyla meslektaş ve personel değerlendirmesi gibi yöntemler kullanılacak.

Gizli araştırma yapabilecek

Müfettişler, “Tefahhus” adıyla gizli bir araştırma yöntemi kullanacak. Tefahhus, yönetmelikte, “Müfettişin denetim mahallinde yargı hizmetlerinin genel gidişatı, denetlediği hâkim ve savcıların mesleki nitelikleri hakkında sağlam ve güvenilir kaynaklara dayanarak objektif ölçüler içinde kalıp, gizliliğe özen göstermek suretiyle yaptığı ciddi ve titiz bir inceleme ve araştırmadır” şeklinde tanımlandı.

Hal kâğıdı, denetlenen ve değerlendirmeye tabi hâkim ve savcılar için, kimliği, kişisel ve sosyal özellikleri, mesleki bilgi ve çalışması, gerekiyorsa açıklama, müfettişin kanaati ve sonuç bölümlerinden oluşacak. Hâkim ve savcılar hakkında düzenlenecek 3 numaralı fişin sonuç ve kanaat bölümünde “pekiyi”, “iyi”, “orta” ve “zayıf” şeklindeki dörtlü ölçek sistemine göre değerlendirme yapılacak. Adli ve idari yargıdan istinaflara kadar tüm hâkim ve savcılar hakkında hal kâğıdı düzenlecek. Ancak Yargıtay başkan ve üyeliklerinden atanan bölge adliye mahkemesi başkanı, daire başkanı, başsavcısı hakkında hal kâğıdı tanzim edilemeyecek.