Körfez’e “4’lü markaj”

“Yüzülebilir Körfez” hedefiyle başlattığı Büyük Körfez
Projesi’ne ilişkin hazırlıklarını sürdüren İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2009
yılından bu yana İzmir Körfezi’nde devam eden çalışmalarında yeni bir aşamaya
geldi. Üç yıl önce Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi
Enstitüsü ile protokol imzalayarak Körfez’in dip yapısını ve akıntı haritasını
belirleyen Belediye, şimdi de hava akımlarının yarattığı değişimleri ölçmeye başladı.

İZSU ile Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve
Teknolojisi Enstitüsü arasında 2011 yılında imzalanan “İzmir Körfezinde Gerçek
Zamanlı Gözlem Sistemli Sayısal ve Sediment Taşınımı Modelleme Projesi”
sözleşmesi kapsamında, İzmir Körfezi için bir meteo-oşinografik gözlem ve
modelleme sistemi kuruldu. Sistem sayesinde akıntıların zaman ve mekan içinde
değişimleri gözleniyor, olağan dışı durumlar belirleniyor, ayrıca derelerden gelen
çökeltilerin taşınım özellikleri sayısal olarak ortaya konuluyor.

Çalışma kapsamında Körfez’in tamamından veri sağlanabilmesi
için Foça, Karaburun, Güzelbahçe ve Pasaport olmak üzere 4 noktaya Akustik
Doppler Akıntı Ölçüm Cihazı ile Karaburun hariç diğer 3 noktaya da Otomatik
Meteoroloji İstasyonu kuruldu. Bu istasyonlar, Körfez’deki akıntı ve seviyenin
yanı sıra, havadaki basınç, yağmur miktarı, ısı gibi verileri de anında kaydediyor.
Yapılan gözlem ve modelleme sistemi, su kalitesinin izlenilebilirliği açısından
Türkiye’de kurulan ilk sistem olma özelliğini taşıyor.



Akıntı modelleniyor

İZSU ile Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve
Teknolojisi Enstitüsü arasında imzalanan sözleşme gereği harekete geçen İZSU
Genel Müdürlüğü, Meteo-Oşinografik Gözlem İstasyonu’ndan başlayarak Güzelbahçe,
Karaburun ve Foça’daki istasyonların kurulumunu gerçekleştirdi. Güneş panelleri
sayesinde “yenilenebilir güvenli enerji” kullanan sistem,  6 metre yüksekliğindeki bir direk üzerine görevleri
farklı olan çeşitli sensörlerin bir araya getirilerek çalışmasından oluşuyor. Kurulan
sistemle rüzgarın hızı ve yönü, güneş ışığındaki radyasyon miktarı, görüş
uzaklığı, havadaki nem ve sıcaklık, hava basıncı, deniz suyunun tuzluluk,
sıcaklık ve seviyesi ile Körfez’in akıntı profili ölçülebiliyor.

Körfez’in yaklaşık 500 metre açığında, 40 – 50 metre derinlikteki
deniz tabanına konulan “akustik akıntı ölçüm cihazları” ile su seviyesi, dalga
yüksekliği ve akıntı ölçümü yapılarak akıntının profili ortaya çıkarılacak.
Akıntıların zaman ve mekan içinde incelenmesi ve değişimlerinin belirlenmesi de
yine bu araştırmayla tespit edilecek. Ayrıca Körfez’e dere kaynaklarından katı
madde taşınım özellikleri ve miktarları da yine bu çalışmayla belirlenecek.



Anında veri aktarılıyor

Sistemin en önemli özelliklerinden birisi, kaydettiği
bilgileri istasyonun içinde yer alan GPRS sistemi aracılığıyla, kablosuz olarak
hem İZSU hem de Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi
Enstitüsü’nde kurulan bilgisayarlara anında aktarıyor olması. Sistemi kullanan
uzmanlar, bilgisayar ortamında, uzaktan sensörleri kontrol etme şansına sahipler.
Tüm bu çalışmalar, Körfez’deki sirkülasyon kanalının açılması, Körfez’deki derinleştirme
çalışmaları ve kıyı tasarımı ile mühendislik uygulamalarında temel oluşturacak.