Serbest tüketici çöktü

Elektrik piyasasını liberalleştirmek, tüketicinin daha uygun şartlarla elektrik kullanmasını sağlamak iddiasıyla yürürlüğe konan ve belli tüketimin üstündeki tüketiciye dağıtıcısını seçme hakkı getiren “serbest tüketici” uygulamasında büyük sorunlar yaşanıyor. Kasım 2017’de 4 milyon 760 bin 862’ye kadar çıkan serbest tüketici sayısı, bu yıl kasım ayı itibarıyla 180 bin 223 kişiye (sayaç) düştü. 

Serbest tüketicilere hizmet veren dağıtım şirketleri yurttaşla olan sözleşmeleri iptal ederken, sektör temsilcilerine göre belirlenen satış tarifelerinin maliyetlerin altında kalması nedeniyle bu tür bir sonuç ortaya çıktı.

Aylık 70 lira

Türkiye’de serbest tüketici kavramı ilk kez 2001’de mevzuata girdi ve 2002’de uygulanmaya başlandı. 2002’de yıllık 9 milyon kilovatsaat (kWh) olan serbest tüketici limiti 2012’de 25 bin ve 2018’de 2 bin kWh’e düşürüldü. Normalde bu limitin 2015’te sıfırlanması gerekiyordu ama daha çok ana dağıtım şirketlerinin erteleme talepleriyle bu henüz sağlanamadı.

2018 yılıyla ilgili limite göre aylık ortalama elektrik faturası 70 lira olan tüketiciler serbest tüketici olabiliyor. EPDK verilerine göre Türkiye’de 35.3 milyonu mesken 43.4 milyon elek-trik abonesi var. Serbest tüketici kapsamında elek-trik ticareti yapmak için lisans alan şirket sayısı ise 210. Bu şirketlere tüketicilere normal tarife üzerinden yüzde 15’e varan indirimler vaat ediyordu.

Maliyet getirecek

Serbest tüketicideki hızlı düşüşü değerlendiren Enerji Ticareti Derneği (ETD) Başkanı Tamer Çalışır, artan enerji maliyetlerinin bir süredir serbest tüketici tarifelerini karşılamadığını vurguladı. Buna, 2019 yılı için toplamda 40-42 kuruş olarak belirlenen serbest tüketici tarifesini örnek olarak gösteren Çalışır, şöyle devam etti: “Buna karşın maliyetler 45 kuruş seviyesinde. Serbest tüketiciye hizmet vermek isteyen şirketler bu maliyetlere takılıp kalıyor. Bu maliyetleri karşılayacak bir tarife yapısı gerekiyor. Çünkü 40 dolardan 70 dolar seviyesine çıkan petrol nedeniyle bir gün bu maliyetler karşılanmak zorunda kalınacak. Fatura gelmeden tasarruf yapmalı ve verimliliği öğrenmeliyiz.”