Sosyal politika uygulamaları meclise taşındı: Kaynaklar, her kesime eşit ulaşıyor mu?

DEM Parti Şırnak Milletvekili Nevroz Uysal Aslan, sosyal politika alanlarında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın uygulamalarını denetlemek amacıyla 11 ayrı soru önergesi sundu. Aslan, önergelerin kamu kaynaklarının nasıl kullanıldığının ve sosyal hizmetlerin toplumun her kesimine eşit şekilde ulaşıp ulaşmadığının şeffaf bir biçimde ortaya çıkmasını hedeflediğini kaydetti.

Aslan, önergelere ilişkin yaptığı açıklamada, kadınlar, çocuklar, engelli bireyler, yaşlılar ve LGBTİ bireyler gibi toplumun en kırılgan kesimlerinin yaşadığı sorunların giderek derinleştiğini belirtti. “Kadınların ekonomik bağımsızlığından çocuk işçiliğine, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemeden kayyım politikalarının yaratığı tahribata kadar birçok alanda sorunlar var. Bu soruların yanıtlanması, kamu kaynaklarının şeffaf kullanımı açısından hayati önem taşımaktadır” dedi.

Aslan’ın sunduğu önergelerin başlıkları arasında, kadınların ekonomik bağımsızlığı ve nafaka politikaları, çocuk işçiliği, toplumsal cinsiyet eşitliği için ayrılan bütçeler, kayyım politikalarının yaratığı etkiler, LGBTİ bireylerin sosyal hizmetlere erişimindeki ayrımcılık ve bakım hizmetlerinin kamusal sorumluluğu yer aldı.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın yanıtlaması istemiyle şu başlıkta önergeleri sundu:

• Kadınların Ekonomik Bağımsızlığı ve Nafaka Politikaları
• Sosyal Devlet, Sosyal Güvenlik ve Emeklilik Sistemindeki Eşitsizlikler
• Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme ve 2025 "Aile Yılı" Politikaları
• İşçileştirilmiş çocuklar, MESEM Ölümleri ve Çocuk Hakları İhlalleri
• Çocuk Yoksulluğu, Beslenme Krizi ve Eğitimde Eşitsizlik
• Engelli, Yaşlı ve Mülteci Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmetlerdeki Eşitsizlikler
• Kadın İstihdamı, Kayıt Dışı Çalışma ve Sosyal Güvence Sorunları
• Kadına Yönelik Şiddet, Koruma Mekanizmaları ve Bakanlığın Sorumluluğu
• Kayyım Politikalarının Kadın, Çocuk ve Sosyal Hizmetler Üzerindeki Yıkıcı Etkileri
• LGBTİ+ Bireylerin Sosyal Hizmetlere Erişiminde Ayrımcılık ve Hak İhlalleri
• Bakım Hizmetleri, Kamusal Sorumluluk ve Kadın Emeği

Uysal, “Bu soruların yanıtlanması; sosyal devletin gereklilikleri açısından, kadınların, çocukların, yaşlıların, engelli ve mülteci bireylerin hakları açısından ve kamu kaynaklarının şeffaf kullanımı açısından hayati önem taşımaktadır” dedi. Önergelerde öne çıkan sorular ise şöyle:

1. Bakanlığınız, LGBTİ+ bireylerin sosyal hizmet, psikolojik destek veya danışmanlık merkezlerine erişimi konusunda özel bir birim veya program yürütmekte midir?
2. Türkiye’de ortalama yoksulluk nafakası miktarının 2.000–3.000 TL arasında olduğu ve çoğunun da tahsil edilmediği dikkate alındığında, Bakanlığınız kadınların geçiminde nasıl bir politika belirlemiştir?
3. Bakanlık, sosyal devlet ilkesi gereği sağlık hizmetine erişimde yaşanan eşitsizlikleri azaltmak için hangi politika ve önlemleri devreye almayı öngörmektedir?
4. 2011 yılında Maliye Bakanlığı tarafından kamuoyuna duyurulan “toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme” çalışmalarının durdurulmasının gerekçesi nedir?
5. Bakım hizmetlerinin giderek özel sektöre ve kadın emeğine devredilmesi sonucu kamusal sorumluluğun kadınlara yüklendiği eleştirileri karşısında, kamusal bakım hizmetlerinin ücretsiz, nitelikli ve erişilebilir biçimde sağlanması için hangi önlemleri almayı planlamaktadır?
6. Türkiye’de 6,7 milyon çocuğun günde bir öğün bile protein içeren besin tüketemediği TÜİK verileriyle ortaya konmuşken, ücretsiz okul yemeği programı neden 2026 bütçesinde planlanmamıştır?
7. Engelli ve mülteci çocuklara yönelik hizmetlerde yerel yönetimlerle iş birliği artırılacak mıdır? Engelli çocukların eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerine erişimi konusunda bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi için Bakanlığınız ne tür adımlar atmaktadır?
8. Bakanlığınız, kadınların kayıt dışı istihdamını azaltmak için hangi programları veya teşvik mekanizmalarını yürütmektedir?
9. “Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele V. Ulusal Eylem Planı” hazırlanırken kadın örgütleri, feministler ve LGBTİ+lar sürece dâhil edilmiş midir? Eğer edilmemişse, bu dışlamanın gerekçesi nedir?
10. Kayyım atanan belediyelerde kaç kadın danışma merkezi, şiddetle mücadele birimi veya sığınak kapatılmıştır? İl ve yıl bazında paylaşılacak mıdır?
11. 2024 yılı itibarıyla 970 bin çocuğun kayıtlı olarak, 3–4 milyon çocuğun ise kayıt dışı biçimde çalıştığı raporlanmaktadır. Bakanlığınız bu tablo karşısında çocuk işçiliğiyle mücadelede hangi somut tedbirleri almıştır?