İzmir Kalkınma Ajansı kafasına göre yönetiliyor: Kamu desteğine rağmen birçok proje atıl kaldı!

Begüm Burçak GÜNAY- GERÇEK HABERCİ - 2006 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Türkiye’deki ilk iki pilot ajanstan biri olarak kurulan İzmir Kalkınma Ajansı’nın, Sayıştay’ın yaptığı denetimde adeta kafasına göre yönetildiği gözler önüne serildi.

Sayıştay raporunda, İzmir Kalkınma Ajansı nezdinde yapılan denetimler neticesinde, Ajans tarafından uygulanan bazı düzenleyici işlemlerin Yönetim Kurulu Kararı ile değil Genel Sekreter oluru ile yürürlüğe konulduğu belirtildi. İzmir Kalkınma Ajansı nezdinde yapılan denetimlerde ajans tarafından uygulanan bazı düzenleyici işlemlerin Yönetim Kurulu kararı ile bazılarının ise Yönetim Kurulu kararı olmaksızın yürürlüğe sokulduğu anlaşıldı.  Bu nedenle, bu nitelikli düzenleyici işlemlerin usule uygun şekilde ve Yönetim Kurulu kararı ile yürürlüğe konulması gerektiği belirtildi. Ayrıca İzmir Kalkınma Ajansı’ndaki birim başkanı belirlemelerinin ajansın karar organı olan Yönetim Kurulu kararı ile yapılmadığı belirtildi. Yönetim kuruluna verilen yetkilerin devredilmesi hukuken uygun olmadığı belirtilen raporda, Yönetim Kurulunun devredemeyeceği iş ve işlemlere ilişkin yetkilerin Genel Sekretere devredilmesi yaklaşımından vazgeçilmesi uyarasında bulunuldu.

AJANS TARAFINDAN DESTEK VERİLEN PROJELER ATIL KALDI!

Raporda, İzmir Kalkınma Ajansı tarafından desteklenmiş olan bazı projelerin başarılı olarak hayata geçmesi için gerekli ön şartlar ve risklerin yeterince araştırılmadığı, bu nedenle projelerin başarıya ulaşamadığı ve kamu kaynaklarının atıl kaldığı görüldü.

Ege Soğutma Sanayicileri ve İş Adamları Derneğinin başvuru sahibi, 4 kuruluşun ( Ege Bölgesi Sanayi Odası, Ege Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İklimlendirme Sanayii İhracatçıları Birliği) ortağı olduğu 4 milyon 669 bin 199-TL bütçeli “Endüstriyel Havalandırma, İklimlendirme ve Soğutma Amaçlı Akredite Test ve Analiz Laboratuvarı Projesi”nin 2 yıllık proje süresine, 12 aylık süre uzatımı verilmesine rağmen proje tamamlanamadığı belirtildi.

Ajans tarafından bu proje için 1 milyon 191 bin 398 TL destek ödemesi gerçekleştirildiği  ve yerinde yapılan denetimlerde, proje sürecinin içinde inşaat alanının orman arazisi olduğu anlaşılmış ve gelinen aşamaya rağmen inşaat durdurulmuş ve proje fiilen sürdürülemez noktaya geldiği ortaya çıktı. Proje hayata geçmesi için temel gereklilik olan inşaat izinlerinin alınamama riski önceden görülüp gerekli kontroller yapılmadığından, kamu kaynağının yarım kalarak adeta çürümeye terkedildiği belirtildi.

Dokuz Eylül Üniversitesinin başvuru sahibi olduğu 9 milyon 240 bin TL bütçeli “İzmir Sağlık Teknolojileri Geliştirici ve Hızlandırıcısı (Bioİzmir) Projesi” ise  sözleşme gereğince, 2 Mart 2015 tarihinde projeye başlanmış ve verilen 6 aylık süre uzatımı ile proje 2 Eylül 2017 tarihinde bitirildi. Ajans tarafından bu proje için 4 milyon 871 bin 150 TL destek ödemesi gerçekleştirildi. Proje kapsamında bina inşaatı tamamlanmış, çeşitli tıbbi makine ve ekipmanlar alınmış ve gerekli tefrişat yapılmıştır. Ancak proje sürecinde yaşanan aksaklıklar sebebiyle bina içerisinde yer alacak olan Pilot Üretim Merkezi proje süresinde kurulamamış, kurum bu merkezi daha sonra da kendi imkanları ile tamamlamayı taahhüt ettiği ancak gelinen süreçte bir ilerleme sağlanmadığı raporda yer aldı. Projenin uygulamaya geçirilememesinin en önemli nedeni, proje bitmesine rağmen projenin hayata geçmesi için gerekli eksikliklerin yararlanıcı konumundaki Dokuz Eylül Üniversitesi tarafından giderilmemesi olduğu raporda yer aldı.

Projenin uygulanmasında temel gereklilik olan unsurların temin edilememe riski Ajans tarafından önceden görülerek gerekli tedbirler alınamaması da projenin hayata geçememesinin nedenlerinden birisi olduğu belirtildi. Atıl durumdaki bu proje için bu güne kadar 10 milyon 693 bin 130-TL ödeme yapıldığı,  ödemenin 4 milyon 871 bin 150 TL’si Ajans tarafından, kalan 5 milyon 821 bin 980-TL’nin ise üniversite tarafından yapıldığı belirtildi. Merkezin personel ve sabit gider masrafının yıllık yaklaşık 625 bin TL (593 bin TL personel, 32 bin TL elektrik, su benzeri giderler) olduğu göz önünde bulundurulduğunda, projenin biran önce hayata geçirilmesi için gerekli adımların atılmasının kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı açısından gerekli olduğu değerlendirildi.

İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ AJANS DESTEKLERİNDEN YARARLANAMIYOR

Öte yandan raporda, İzmir Büyükşehir Belediyesi ajansa yatıracağı katkı payı tutarını hesaplarken borçlarını düşerek pay tutarına ulaşırken, İzmir Kalkınma Ajansı, Bakanlık görüşü doğrultusunda borçlanma tutarını düşmeden pay tutarını tahakkuk ettirdiği belirtildi.  Dolayısıyla bu uygulama içinde İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ilgili ajansa borç miktarı ile ajansın belediyeden pay alacak miktarı farklılaşıyor. 2017-2018 yıllarına ait bildirimlerde ise gelir kesin hesapları Ajansa iletilmediğinden gerçek pay alacağı sağlıklı hesaplanamadığı ve mevcut haliyle uyuşmazlığa konu olan tutar 13 milyon 79 bin 990TL olduğu ortaya çıktı. Bu durum, destek mevzuatı gereği borçlu bulunan belediyenin ajans desteklerinden yararlanamaması sonucunu doğurduğu belirtildi.