İzmir üvey evlat mı?

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Bütçesi görüşmelerinde konuşan Türeli Bakanlığın ulaştırma türleri arasında dengeli bir yapının oluşturulmasını istemesine rağmen niçin karayollarına daha fazla kaynak aktarıldığını sordu. İzmir'de Bakanlığı ilgilendiren yatırımlar hakkında da bilgi isteyen CHP'li Vekil, Kuzey Ege Limanı'ndan İzmir'in metro çalışmalarına, Kemalpaşa Lojistik Merkezinden Menemen-Aliağa çift hatlı demir yolu inşaatına kadar pek çok konuyu gündeme getirdi ve bu konulara ilişkin olarak Bakan Yıldırım'dan cevap istedi. Türeli, "Ankara ve İstanbul metrolarının yapımı Bakanlık tarafından üstlenilirken, İzmir metrosunun yapımı neden üstlenilmemiştir? İzmir üvey evlat mıdır?" sorusuyla da tepkisini dile getirdi.
Konuşmasının
başında ulaştırma sektörünün önemine yönelik değerlendirmelerde bulunan Rahmi
Aşkın Türeli, ulaştırma sektörünün tarım, sanayi ve diğer hizmet sektörleriyle
yakın ilişkisine dikkat çekti ve ulaştırma sektörünün ekonomik kalkınmanın
olmazsa olmaz ana sektörlerinden birini oluşturduğunu söyledi.
Ulaştırma
yatırımlarında düşüş var
Ulaştırma,
denizcilik ve haberleşme sektörlerindeki yatırımları yıllara göre masaya yatıran
ve bu çerçevede 2011-2013 döneminde yatırımlarda gerilemenin gözlendiğine dikkat
çeken Türeli konuşmasına şöyle devam etti: "Kamu kesiminin ulaştırma yatırımları
2011 yılında yüzde 7,7 oranında gerilerken, 2012 ve 2013 yıllarında da sırasıyla
yüzde 0,9 ve yüzde 14,3 oranlarında gerileme bekleniyor. Ayrıca, kamu ulaştırma
yatırımlarını toplam kamu yatırımları ortalamasıyla kıyasladığımız zaman da
ulaştırma yatırımlarındaki performansın, özellikle son yıllarda, Türkiye'nin
toplam kamu yatırımları performansının gerisinde kaldığını görüyoruz. Kamu
yatırımlarının yanı sıra özel sektör yatırımlarını da hesaba katarak
baktığımızda toplam yatırımların 2012 yılında yüzde 1,7 oranında gerilediğini,
2013 yılında da hiçbir artışın olmadığını görmekteyiz. Bakanın sunuşunda da
gördüğümüz üzere, ulaştırma, denizcilik ve haberleşme sektörlerinde bu kadar
iddialı hedefler ortaya konulmasına karşın, yatırımlardaki gelişme hükümetin
hedeflerini doğrulamıyor. Bunun nedenlerinin açıklanması gerekir"
Dengeli
bir ulaşım sistemi oluşturulamadı
Hükümetin
9.Kalkınma Planı, Orta Vadeli Programlar ve Yıllık Programlarda yer alan temel
amaç ve hedeflerini de değerlendiren Rahmi Aşkın Türeli, temel amaç ve
hedeflerde ciddi bir başarıya ulaşılamadığına dikkat çekerek, hem yolcu
taşımacılığında hem de yük taşımacılığında kara yollarının payının çok yüksek,
demir yollarının ve deniz yollarının da payının ise çok düşük kalmaya devam
ettiğini vurguladı. Türeli şöyle konuştu: AKP döneminde hem 2007-2013 yılları
kapsayan 9. Kalkınma Planı, hem üçer yıllık hazırlanan Orta Vadeli Programlar,
hem de yıllık programlarda ulaştırma sektöründe karayolları lehine olan dengesiz
yapının düzeltileceği ve karayolları, demiryolları, denizyolları ve havayolları
arasındaki dengeli bir yapının kurulacağı ifade edilmesine rağmen bu alanda
hiçbir başarı kaydedilemedi. Gerek yolcu taşımacılığında gerek yük
taşımacılığında karayollarının payı çok yüksek. Türkiye'de şehirlerarası yolcu
taşımacılığının yüzde 95,1'i, yük taşımacılığının ise yüzde 88,5'i karayoluyla
gerçekleştiriliyor. Bu oranlar AB ülkelerinde sırasıyla yüzde 83,2 ve yüzde 47,3
düzeylerinde. O açıdan da baktığımızda, ne yazık ki bu stratejik amacın kâğıt
üzerinde kaldığı, gerçekleşmediği gözüküyor. Demiryolu ve denizyolu fiziki
altyapısının artan ulaşım talebine uygun olarak zamanında gerçekleştirilmemesi
hem yük hem de yolcu taşımacılığında ağırlıklı olarak karayolunun ön plana
çıkmasına ve karayolu ağına yüklenilmesine yol açıyor. Bu durum, fiziki
standartlar ve ağ yoğunluğu açısından zaten yetersiz olan karayolu altyapısının
hızlı bir biçimde yıpranmasına ve verimsiz bir ulaşım sisteminin oluşmasına
neden olmaktadır."
Denizcilik
alanındaki hedefler gerçekleştirildi mi
CHP'li Vekil
denizcilik alanında hükümetin plan ve programlarında yer alan temel amaç ve
hedeflerin gerçekleşmesi konusunu da gündeme getirdi. Türeli “Limanların
yükleme, boşaltma yapılan noktalar olmalarının yanı sıra kombine taşımacılık
yapılabilen birer lojistik merkezi hâline getirilmesi hedefi doğrultusunda tüm
ana limanların kara yolu ve demir yolu bağlantıları tamamlanacaktır denilmişti.
Bu konuda gelinen nokta nedir? Tamamlanma oranları nedir?
Ayrıca,
'gemilerin Türk tersanelerinde yüksek yerli katkı oranıyla üretileceği ortamın
yaratılması ve Türk deniz ticaret filosunun, özellikle koster filosunun
yenilenme hedefleri doğrultusunda yeni tersane alanları tesis edilecektir'
denilmişti. Bu konuya ilişkin gelişmeler nelerdir? Yeni tersaneler yapıldı mı?
Gemicilik sektöründe yerli katkı oranı arttı mı?” diye konuştu.
Çandarlı
limanı ne zaman tamamlanacak
Konuşmasının
önemli bir bölümünü İzmir'in ulaştırma yatırımlarına ayıran Türeli, İzmir'e
ilişkin Bakanlık çalışmalarını hatırlattı ve gelişmeler hakkında bilgi istedi.
Kuzey Ege (Çandarlı) Limanı'na devlet tarafından yaptırılan mendireğin 2013
yılında bitirilip bitirilmeyeceğini ve sonrasında yapılacak diğer altyapı ve
üstyapı yatırımları için ve limanın kullanılır ve işler hâle gelmesi için nasıl
bir takvim öngörüldüğünü Bakan Yıldırım'a soran Türeli, ayrıca Kuzey Ege
Limanı'nın kara yolu ve demir yolu bağlantılarının ne durumda olduğu ve buna
yönelik neler yapıldığı konularında da Bakan'ın aydınlatıcı bilgiler vermesini
istedi.
İzmir
metrosunu neden Bakanlık üstlenmedi
Konuşmasında
İzmir metrosuna da değinen Rahmi Aşkın Türeli şöyle konuştu: "Ulaştırma,
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığına Ankara ve İstanbul Büyükşehir
belediyelerinin yürütmekte olduğu bazı metro projelerini devralma yetkisi
verildi. Bu çerçevede siz de Ankara Büyükşehir Belediyesinin yürüttüğü metro
projelerini devraldınız. İstanbul'la ilgili olarak da devirle ilgili işlemlerin
devam ettiğini söylediniz. Peki, İzmir'deki durum nedir? İzmir metrosu neden
Bakanlık tarafından üstlenilmemiştir? İzmir üvey evlat mıdır?"
Kemalpaşa
Lojistik Merkezinde hangi aşamadayız
Türeli
konuşmasında ayrıca Bakan Yıldırım'a İç Ege'nin lojistik merkezi olması
planlanan Kemalpaşa Lojistik Merkezinde gelinen durumu ve kamu yatırım
programına göre 2013 yılında tamamlanması planlanan Menemen-Aliağa çift hatlı
demir yolu inşaatı için 2012 yılında neden hiçbir kaynak aktarılmadığını ve
projenin 2013 yılında tamamlanıp tamamlanmayacağını sorularını yöneltti.