Yaz sıcakları ile birlikte, depremzede vatandaşların konutlarını tekrar yaptırma isteği alevlendi. İZKENDER aracılığı ile bilgilendirme ve destek çalışmalarımız devam ediyor. 19 Ay önce sunduğumuz çözüm alternatifi, “Kooperatif-Elbirliği ile Proje Yön etimi” vatandaşlarca kabul görmeye başladı. Bayraklı Belediyesi ve İzmir Büyük Şehir Belediyesi bu konuda çalışmalar başlattı. İZDEDA da bu çalışmalara ortak olmak için destek veriyor.
19 Ay önce “Kooperatif” kelimesini ettiğimizde insanlar dinlemek bile istemiyordu. Bizlerin tecrübesi ve konu hakkındaki çalışmalarımız doğru kabul edilse de acabalar daha baskın çıkmaktaydı. Bizim yaptığımız tüm tahminler bire bir gerçekleşti. Biz falcı ya da müneccim değiliz! Sadece önce yaşanmış tecrübelere vakıfız ve o problemlerin geçmişten beri içinde çözüm arayan kişilerdeniz.
Kooperatif denilince, birçok ailenin bu konuda olumsuz hikayeleri var. Başarı hikayeleri ise hep görmezden geliniyor. Klasik bir yaklaşımla kooperatifin başarılı olması zaten bu ortamda çok zor. Yapım, işleyişi ve yönetimi konusunda tecrübeli bir ekip nezaretinde yapılacak bir kooperatif ancak başarıya ulaşabilir. Her ortamda; “şeffaf-denetlenebilir-hesap verebilir” bir sistemle çalışmak şart. İşin içine belediyeler ve STK’lar girdiğinde, iş tadın dan yenmez bir hal alır.
Birkaç site özelinde yaptığımız değerlendirmelerde, kooperatif sistemi ile yapımın avantajlarını rakamsal olaraktan hesaplamak mümkün. Müteahhitler %20-%30 emsal artışlarını alıyor ve üzerine 600-900 bin bandında ücret talebinde bulunuyor. Firmalar alacağı parayı; peşin ya da belli bir değer üzerinden, artışı olacak şekilde istemekte. Bu da insanlarda tedirginliğe neden olmakta. İstenen miktar, binayı yapmak için gereken ücrete yakın bir rakama denk gelmekte. Çıkan emsal de direkt olarak kar anlamı taşımakta. Bundan iki yıl önce Manavkuyu-Mansuroğlu Mahallelerinde, müteahhitler %30-40 gibi oranlar alarak binaları rahatlıkla yapabilmekteydiler. Bu dalgalı fiyatların olduğu bir ortamda kimse ciddi bir kar olmadan bu işlere yaklaşmaya cesaret etmiyor.
Demirin tonu 18.500 TL civarından 12.750 TL civarına geriledi. Bu düşüş bile genel maliyeti %5 indirmeye yetiyor. Para konusunda uzmanların genel tespiti, inşaat malzeme fiyatlarının dolar bazında %200’e varan artışlar göstermesi, hiçte sürdürülebilir değil. Bu fiyatlarla inşaat malzemesine talep ciddi oranda azaldı, bu durum resesif bir etkinin oluşmasını kaçınılmaz yapacaktır. Bu da demir haricinde cam-MDF-seramik-PVC gibi malzemelerde de bir ucuzlama beklentisi olduğuna işarettir. Doların afaki artışına rağmen demirin ve bazı inşaat malzemelerinin düşmesi bu durumun öncü işaretleri olarak anlaşılabilir. Oluşacak bir indirim sizlere yansıtılmayacağı gibi enflasyon oranında sizlere bir artış yansıtılacaktır. Kooperatif bu durumu ortadan kaldıracaktır.
Menfaat ve çıkar peşinde koşan bazı insanlar, alternatif yöntemler ve yeni fikirler duyduğunda çirkinleşiyor. Bazen gözlemci olarak gittiğim site ve binaların bazı maliklerince, toplum içinde ağır ithamlara maruz kalıyorum. İnsanların yardım taleplerine tepkisiz kalmamak adına, işimi ve çocuklarımı bir kenara bırakıp; “onlara bir yardımım dokunur” düşüncesi ile zaman harcıyorum. “Kişi kendinden bilir işi” derler büyüklerimiz. Sonrasında araştırdığımda bu tepki verenlerin, ikili çirkin pazarlıkları çıkıyor ortaya. Kooperatif yöntemi ile ilgili onlarca yazım ve yüzlerce toplantım oldu. Şimdi birileri kooperatif ile ilgili çalışmalar yapıyor ve “biz bulduk” diyerek ahkam kesiyor. Kooperatif sistemi yıllardır bu ülkede uygulanmakta. Kimsenin yeni icat ettiği bir durum da değil üstelik. Eleştiri ve yeni yaklaşımlar bence her zaman dinlenmeli. “Benim yaptığım en iyisi” yada “Sen nereden çıktın?” gibi yaklaşımlar depremzedelere zarar verir!
Depremzedelerin menfaati ve iyiliği için yola çıktığını iddia edenler! Öncelikle sakin olmalı ve çözümü uzmanlara bırakmalı. Onlara düşen destek ve insanları ikna etmektir. Maalesef, menfaat ve çıkarının kölesi olmuş bir toplum olma yolunda ilerlemekteyiz. Herkesi hırsız ve herkesi menfaat peşinde koşar sanıyoruz. Bilgi çağındayız insanları çok kısa sürede araştırıp sorgulayabiliriz.