“Yeni Evim Konut Finansman Programı” toplumda büyük beklentiler oluşturdu. Vatandaş %0,69 faiz oranlı klasik bir kredi gibi algılasa da bu bir teşvik programı. Öncelikle bu krediden faydalanabilmeniz için alacağınız konutu üreten müteahhit firmanın, bu programa girmiş olması gerekmektedir. İzmir 2. Bölgede bu sistemde tanımlanmış ve 3 milyon liraya kadar kredi alınabilmekte.
Müteahhit firmanın bu sisteme girmesi de ciddi maliyetler oluşturmakta. Önceden üretilmiş olan bir yapının bu siteme girdiğinde gerçek değerinde gösterilmesi gerekmekte. Yani SPK konut değerleme uzmanının belirlediği rakamdan az olmama şartı istenmekte. Örneğin 2 yıl önce başlayan bir inşaat İzmir’de 160 TL ye bir metreküp hazır beton alabilmekteydi. Şimdi Bir metreküp hazır beton 1.600 TL ’ye satılmakta. Birçok inşaat malzemesinde de fiyatlar en az 5 katına çıkmış durumda. Müteahhit firma haliyle fatura girişini bu düşük rakamlardan yapmış oluyor. Örneğin şimdi 2 milyona mal olacak bir daire o zaman 400-500 bin TL civarı maliyetli olduğundan 1.500.000 TL kar görünmekte. Bu da aşağı yukarı %30 gelir vergisi ile müteahhitti karşı karşıya bırakacaktır. Yani 450.000 TL bir vergi ödemesi demek olacaktır. Bu sisteme giren müteahhit daire alana katkı olsun diye 2 milyon TL’nin %5 kadar peşin bir ödeme yapacak. Bu da 100.000 TL gibi bir maliyet çıkaracak. Bunun Yanında tapu alım-satım için de alan-satan toplam %4 ödeyecek, bu da 80.000 TL bir tutar doğuracak. Bunun yanında banka ekspertiz v.b masraflarda cabası olacak. 2 milyon TL satış bedeli olan dairede 1.340.000 TL bir para müteahhitte net kalacaktır. Yani müteahhit firma şimdiki maliyet değerinden bile konutu satsa %33 bir sermaye kaybına uğreyacaktır.
Bu durumlar da göz önüne alındığında, bu maliyetleri firmalar konut değeri üzerine koyarak emlak fiyatlarını yükseltmekte. Yani 2 milyon TL olan bir konut 3 milyon TL ye satıldığında müteahhit ancak 2 milyon TL bir gelir elde edecektir. Burada bu maliyetler direk tüketicinin sırtına vurulacak.
Bu yazdıklarımız olayın müteahhit boyutu ile ilgili durum. Diğer yandan kredi ödeme ve maliyetleri de anlatılan ve algılanan gibi değil.
-Programdan yararlanabilmek için hane halkı toplam gelirini dikkate alınacak. (Azami gelir oranları 1’inci bölgede 80 bin lira, 2’nci bölgede 60 bin lira ve 3’üncü bölgede 45 bin lira)
-18 yaş altı gençler, anne-babaları üzerine konut olması halinde projeye başvuramıyor.
-18 yaşını doldurmuş gençler de bu projeye başvurabilecek. (18 yaşını doldurmuş, SGK kaydı bulunan çocuklar bankadan kredi alabilecek şartları taşıyorsa ev sahibi olabilecek)
-Hanedeki eşlerin üstünde konut olmayacak.
-5 yıl boyunca satılamayacak(ölüm boşanma gibi mücbir sebepler dışında).
-Son 1 yıl içinde konut satmamış olacak.
-Başvuracağı ilde 1 yıl ikamet şartı olacak. (1’inci (İstanbul) ve 2’nci bölgelerdeki (Ankara, İzmir, Antalya, Bursa, Mersin, Muğla) illerde konut almak isteyenlerden son 1 yılda bu illerde ikamet etmiş olması şartı aranacak. 3’üncü bölgedeki illerde ikamet şartı aranmayacak. Yani İstanbul’da yaşayan biri Kastamonu’dan ev alabilir)
-Ev hanımına eşi kefil olabilecek, çalışan eş diğerine kefil olup alabilir.
-Aile içinde ev olmaması gerekiyor.
-Arsa ve veraset üzerinden hissesi olan vatandaşlar varsa, bu hisse 50'den fazla değilse başvurabiliyor. -Yabancılar kampanyadan faydalanamayacak.
Haine destekli 1 milyon ödeme ilk yıl 4.410 TL, ikinci yıl 5.400 TL, üçüncü yıl 6.480 TL, sonrasında 4 yıl yıl 9.719 TL kalan miktarda 11.846 TL sabit fiyattan ödenecek. Artan fiyatlı bu ödeme enflasyonist sistem de büyük kolaylık sağlasa da maliyetler ve konan farklar bu krediyi cazip kılmamakta.
Müteahhit firmalara, Çevre Şehircilik Bakanlığı fiyat endeksine göre maliyet güncelleme şansı verilirse konut fiyatlarında ciddi düşüşler. Bu da naçizane bir öneri olarak bir kenarda dursun.
