• Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
Anasayfa
  • İZMİR
  • GÜNDEM
  • SİYASET
  • ASAYİŞ
  • SPOR
  • EKONOMİ
  • VİDEO HABER
  • Köşe Yazarları
  • SAĞLIK KÜLTÜR-SANAT EĞİTİM MAGAZİN
  • Ara
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. Pınar ÇORUHLU
  3. BİREYLERİN GIDA İSRAFINA YÖNELİK FARKINDALIK DÜZEYLERİ
Yayınlanma: 12 Nisan 2023 - 19:10

BİREYLERİN GIDA İSRAFINA YÖNELİK FARKINDALIK DÜZEYLERİ

12 Nisan 2023 - 19:10
Yorumlar
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
BİREYLERİN GIDA İSRAFINA YÖNELİK FARKINDALIK DÜZEYLERİ
Pınar ÇORUHLU

Dünya ve Türkiye’ de gıda israfı ve kaybı ekonomik ve sosyal bir problemdir. Gıda israfını azaltmak, sürdürülebilir ve önlenebilir çözümler üretebilmek için gıda atığı oluşumunun iyi bir şekilde anlaşılması gerekmektedir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü insan tüketimi için üretilen tüm yenilebilir yiyeceklerin yaklaşık üçte birinin israf edildiğini ifade etmektedir. Bu miktar üç milyar kişinin beslenmesine yetecek düzeyde ve bunun yıllık maliyeti ise 940 milyar Ş’dır. Bu sorun son yıllarda dünya da merak edilen ve önlenmesi için çaba harcanan konular arasına girmiştir. Bu amaçla Birleşmiş Milletler ‘Sıfır Açlık’ kampanyası oluşturmuştur. 2015 yılında düzenlenen G20 Tarım Bakanları Toplantısında ‘Sürdürülebilir Gıda sistemlerinin Tesisi Kapsamında Gıda İsrafı ve Kayıpları’ ana tema olarak belirlenmiş ve sonuç bildirgesinde gıda sistemlerinin etkinliğinin iyileştirilmesi, israfın azaltılmasında alınacak önlemler için ekonomik ve fiziksel olarak gıda israfının belirlenmesi ve etkilerinin ortaya konulması için ortak anlayışın benimsenmesi kararı yer almıştır. UN-FAO gıda atıklarının azaltılması koalisyonu kurulmuş ve 30 ülke bu koalisyona katılmıştır. Koalisyon 2030’a kadar israfın %50 azaltılması hedeflemiştir.

Gıda israfı ve kaybı orta ve yüksek ülkelerde düşük gelirli ülkelere göre daha fazla kayıplar oluşmaktadır. Orta ve yüksek gelirli ülkelerde, imalat sanayi ve tüketim aşamasındaki uygulamalardan kaynaklanırken, düşük gelirli ülkelerde ise finansal nedenlerden ötürü gıda kaybı ve israfı oluşmaktadır.

Gıda zincirinde tarla ve çiftliklerde üretim sürecinde ürünün toplanması veya harmanlanmasında yaralanan meyve sebzeler, ani fiyat düşüşleri nedeniyle tarlada kalan tahıllar, avlama sırasında zarar gören balıklar gıda kaybına neden olmaktadır. Hasat edilen ürünlerin depolama sürecinde ise zararlıların (haşere) ürünü yemesi, meyve sebzelerde hastalık ve zararlılar nedeniyle ürünlerin bozulması, deniz ürünlerinde soğuk zincirin oluşturulmaması nedeniyle bozulan balıklar gıda kaybına sebep olmaktadır. Dağıtım kanalında ise satılmayan ürünlerin son kullanma tarihlerinin geçmesi, uygun depolama koşullarının sağlanmaması nedeniyle ürünlerin bozulması gıda israfına neden olmaktadır.

Dünyada her 3 tabaktan birinin çöpe gittiği ve her 1 dakikada 3 çocuğun açlıktan öldüğü ve israf edilen gıdanın yüzde 60’ının yeniden kazanılabileceği düşünüldüğünde durumun ciddiyeti daha çok kendini göstermektedir.

Bu çalışmanın temel amacı, İzmir ilinde yaşayan tüketicilerin gıda israfına ilişkin farkındalıkları ile gıda israfının önlenmesine yönelik tutum ve davranışlarını ortaya koymaktır. İzmir ili genelinde 155 tüketici ile anket yapıldı ve verilen cevaplara göre tüketicilerin tutum ve davranışlarını, israf konusunda bilgi düzeylerini belirlemeye çalışıldı.

Yapılan çalışma da tüketicilerin cinsiyetlerine bakıldığında  77’si kadın ve 78’ i erkektir. Tüketicilerin eğitim durumları incelendiğinde; 155 kişiden %3.2 si okuryazar, %4.5 ilkokul, %23.9 lise, %68.4 ‘ü ise üniversite mezunudur. Katılımcıların yarısından fazlası yüksekokul mezunudur.

Buna göre ‘Gıda israfı yaptığımda kendimi kötü hissederim’ cümlesine %67,7‘si ‘kesinlikte katılıyorum’ cevabını vermiştir. Ankete katılan tüketiciler israfın kendilerinde kötü his oluşturduğunda hem fikirdirler.

 ‘Gıdaların israf edilmemesi için yeterli bilgi ve değerlendirme becerisine sahibim’ ifadesine ise katılımcıların %48,4’ ü katılıyorum cevabını vermiştir. ‘İsraf yapmamak adına artan kalan gıdaları kullanırım’ ifadesine %48,4’ ü katılıyorum cevabını vermiştir. Bir diğer soru ise ‘Artan yemekleri çöpe atarım’ ifadesidir. Yaklaşık tüketicilerin %34.2’si artan yemekleri çöpe atmaktadır.

‘Yakın zamanda tüketeceksem son kullanma tarihi yaklaşan gıda ürünlerini satın alırım’ ifadesine tüketicilerin %30,3 ‘ü katılmıyorum cevabını vermiştir. ‘Ambalajlı bir gıdanın tavsiye edilen tüketim tarihi yakın zamanda geçmiş olsa da kullanılabilir durumda ise bu gıda ürününü tüketirim’ ifadesine %23,9’u katılıyorum cevabını vermiştir. ‘Son kullanma tarihi ve tavsiye edilen tüketim tarihi arasındaki fark konusunda bilgiliyim’ ifadesine %41,3’ ü kesinlikle katılıyorum cevabını vermiştir. ‘İsrafı önlemek için meyve ve sebzeleri alırken miktarına dikkat ederim’ ifadesine %51’i kesinlikle katılıyorum cevabını vermiştir. ‘İnsanlar çevreye karşı duyarsız’ ifadesine %63,2’si kesinlikle katılıyorum cevabı vermiştir.

Tüketicilere ‘Haftalık aldığınız ürünlerin ne kadarını israf ediyorsunuz?’ sorusunu ürün bazında anket formunda tüketicilere soruldu. Verilen cevaplara göre ekmek ve unlu mamullerin, meyve sebze ürünlerinin, pişmiş yemeklerin ve bakliyatın en fazla israf edildiği belirtilmiştir.

Ankete katılan tüketicilere ‘Tüketemeyeceğiniz Ürünleri Nasıl Değerlendirirsiniz?’ sorusu sorulmuştur. Buna göre en çok değerlendirme yöntemi olarak sokak hayvanlarına verdiğini,  derin dondurucuda sakladığını, farklı yemekler içerisinde kullandığını belirtmiştir.

Ayrıca ankete katılan tüketicilere ‘Gıda İsrafı Etme Sebepleriniz Çoğunlukla Aşağıdakilerden Hangileridir?’ sorusu sorulmuştur. Verilen cevaplarda tüketicilerin en çok son kullanma tarihi geçtiği için, küflendiği için ve çok uzun süre dolapta kaldığı için israf ettiklerini belirtmişlerdir.

Tüketiciler gıda ürünü satın alırken farklı yargılar içerisindedirler. Sahip oldukları yargılar doğrultusunda gıda ürünü hakkında değerlendirme yapmaktadırlar. Fakat söylemler satın alma davranışlarına yansımamaktadır. Bunun sonucunda satın alınan gıda maddeleri tüketilememekte ve israf edilmektedir. İnsanlar etkilerini ya da sonuçlarını kısa vadede görmedikleri eylemlerden çok fazla etkilenmemektedirler. İsraf edilen her bir gıda ürünü için kullanılan kaynakların ve harcanan emeklerin göz önüne alınması gerekmektedir. Her ne sebep ile yapılıyor olursa olsun israfta rol oynayan en önemli faktör insan faktörüdür.

Bunun için;

İhtiyacınız olanı kadar satın alın. Yemeklerinizi planlayın. Bir alışveriş listesi yapın ve ani satın alımlardan kaçının. Daha az yiyecek israf etmekle kalmaz, aynı zamanda paradan da tasarruf edersiniz!

Yiyecekleri görünüşüne göre yargılamayın! Garip şekilli veya zedelenmiş meyve ve sebzeler, tüketiciler görsel standartları karşılamadıkları için genellikle almaz ve bu ürünler çöpe atılır. Merak etmeyin, tadı aynıdır.

Yiyecekleri akıllıca saklayın. Eski ürünleri dolabınızın veya buzdolabınızın önüne, yenilerini arkaya taşıyın. Buzdolabında açık yiyecekleri taze tutmak için hava geçirmez kaplar kullanın ve böceklerin içeri girmesini önlemek için paketlerin kapalı olduğundan emin olun. Gıda etiketlemesini anlayın. "Son kullanma tarihi" ni kontrol etme alışkanlığı edinin.

Küçük başlayın. Evde daha küçük porsiyonlar hazırlayın veya restoranlarda büyük yemekleri paylaşın. Artıklarınızı sevin. Yaptığınız her şeyi yemiyorsanız, daha sonrası için dondurun veya artıkları başka bir öğünde malzeme olarak kullanın.

Yiyecek atıklarınızı kullanın. Yiyecek atıklarınızı atmak yerine kompostlayın. Bu şekilde besinleri toprağa geri veriyorsunuz.

Daha az su kullanın. Susuz yiyecek üretemeyiz!

Yanlış bilgi ve inanışları düzeltecek, son kullanım tarihi, tavsiye edilen tüketim tarihi ve mutlaka ... tarihinden önce tüketilmeli gibi uyarıların ne demek olduğunu, artan malzemelerle neler yapılabileceğiyle ilgili yeni tarifler gibi konularda yazılı ve görsel basından da destek alınarak gıda üretiminin tarladan sofraya kadar olan her aşaması için bilgilendirici eğitimler verilmeli ve düzenli olarak tekrarlanmalıdır.

Özetle, daha az israf etmek, ölçüsünde yemek yemek ve sürdürülebilir bir yaşam tarzı benimsemek, açlıktan uzak bir dünya inşa etmek için inanın zaman ayırmaya değer. Günlük alışkanlıklarımızdaki küçük değişiklikler, büyük bir küresel etki yaratabilir. Harekete geçelim, yiyecek kaybını ve israfını hep birlikte durduralım.

***29 Eylül Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü' olarak kutlanmaktadır.

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x
Ali Kamışdere
4 ay önce

İçerik olarak önemli bir konuya değinmişsin ancak anlatım bozuklukları, dil hataları ve etkisiz sunumu nedeniyle okuyucuda beklenen etkiyi yaratamıyorsun. Benim haricimde gerçek bie okuyucu kitlen yok gibi bir şey.Yeniden yazılması ve profesyonel bir redaksiyondan geçmesi şart yazının.

Cevapla
Beğen (0)
Beğenme (0)
ESEN
2 yıl önce

Tebrik ederim çok Bilgilendirici bir yazı olmuş

Cevapla
Beğen (0)
Beğenme (2)
Abdurrahim Özbayrak
2 yıl önce

Bravo Pınar Hanım başarılarınızın devamını diliyorum, ağzınıza sağlık

Cevapla
Beğen (0)
Beğenme (1)

Yazarın Diğer Yazıları

  • KRALİÇE ARININ BALLI DÜNYASI - 18 Aralık 2021
  • DÜNYA' DA TARIM ARAZİLERİNDEKİ PESTİSİT KİRLİLİĞİ RİSKİ GÜN GEÇTİKÇE ARTIYOR - 04 Nisan 2021
  • SON TÜKETİM TARİHİ VE TAVSİYE EDİLEN TÜKETİM TARİHİ TÜKETİCİ TARAFINDAN DOĞRU BİLİNİYOR MU?  - 27 Şubat 2021
  • YENİ AKILLI GIDA GÜVENLİĞİ ÇAĞI - 06 Şubat 2021
  • 'SIFIR ATIK, SIFIR AÇLIK' İÇİN GIDA İSRAFINA SON!  - 20 Aralık 2020
  • SÜRDÜRÜLEBİLİR TARIM DA EKİM NÖBETİNİN ÖNEMİ VE TARIMSAL DESTEKLEMELER - 12 Temmuz 2020
  • AŞK ELMASI: DOMATES' İN BAŞARI ÖYKÜSÜ - 23 Mayıs 2020
  • COVİD-19 VE GIDA GÜVENLİĞİ - 10 Mayıs 2020
  • GIDA HİLELERİ HER DAİM GÜNDEMDE.. - 19 Nisan 2020
  • ALTERNATİF GEÇİM KAYNAĞI: DENİZ PATLICANI - 16 Ocak 2020
  • GIDA ALERJENLERİNE DİKKAT!.. - 06 Ocak 2020
  • GIDA ZEHİRLENMESİ - 11 Kasım 2019
  • SAHTE ALKOL TÜKETİMİ VE METİL ALKOL ZEHİRLENMESİ - 07 Temmuz 2019
  • SOFRALIK BUZ DA MERDİVENALTI ÜRETİM MAALESEF DEVAM EDİYOR…  - 28 Mayıs 2019
  • KÖTÜLEMEK YANLIŞ SADECE HERŞEYİN FAZLASI ZARAR - 24 Mayıs 2019
  • GIDA ÜRÜNLERİNDE TAKLİT VE TAĞŞİŞ TARTIŞMALARI HER DAİM GÜNDEMDE - 20 Mayıs 2019
  • MEYVE Mİ, SEBZE Mİ, PESTİSİT Mİ? - 14 Mayıs 2019
  • KÜRESEL GIDA FİYATLARI 10 AYIN EN YÜKSEK SEVİYESİNDE  - 12 Mayıs 2019
    Köşe Yazarları
    BAŞKAN VE BAŞKAN
    Sgül Ç
    BAŞKAN VE BAŞKAN
    MESELE SADECE SEÇİM REKABETİ DEĞİL
    Selma NALBANTOĞLU
    MESELE SADECE SEÇİM REKABETİ DEĞİL
    Cem Şeker
    Cem Şeker
    Emekli Kooperatifi
    Gülcan Pandora
    Gülcan Pandora
    Deprem Felaketinin Gölgesinde: Fırsatçılık ve Vurdumduymazlık
    Adem NAKÇI
    Adem NAKÇI
    CHP'nin "Hal-i pür melali"
    Acil İlçe Başkanı Aranıyor!..
    Delinin Zoru
    Acil İlçe Başkanı Aranıyor!..
    Ayıbını hüner sanan Başkan(!)
    İZMİR KAZANI
    Ayıbını hüner sanan Başkan(!)
    'Profesyonel Başkanlık' dönemi
    12. Katın Gözcüsü
    'Profesyonel Başkanlık' dönemi
    HADİ UTANMADAN  KUTLAYALIM  ÇOCUK HAKLARI GÜNÜNÜ
    Filiz BAHÇIVAN
    HADİ UTANMADAN  KUTLAYALIM  ÇOCUK HAKLARI GÜNÜNÜ
    OMG: OH MY GOD! 2
    Nüans
    OMG: OH MY GOD! 2
    Işıldamak Gerek…
    Ayşegül Tezcan
    Işıldamak Gerek…
    SONUÇ ASLINDA NE OLDU ?
    Kemal ERİM
    SONUÇ ASLINDA NE OLDU ?
    Çok Okunan Haberler
    Demirören’den 7 yılda 890 milyon dolar tahsil etti
    Demirören’den 7 yılda 890 milyon dolar tahsil etti
    AK Parti’de fırtına öncesi sessizlik: Kabine yeniden şekilleniyor: 'Son 48 saatin bombaları'
    AK Parti’de fırtına öncesi sessizlik: Kabine yeniden şekilleniyor:...
    AK Parti Sözcüsü Çelik'ten 'tarihî konuşma' açıklaması: Silah bırakmanın gerçekleşmesi halinde Cumhurbaşkanımız kapsamlı ve derinlikli bir konuşma yapacak
    AK Parti Sözcüsü Çelik'ten 'tarihî konuşma' açıklaması: Silah...
    Ana Sayfa
    İZMİR
    GÜNDEM
    SİYASET
    ASAYİŞ
    SPOR
    EKONOMİ
    VİDEO HABER
    SAĞLIK
    KÜLTÜR-SANAT
    EĞİTİM
    MAGAZİN
    Köşe Yazarları
    Köşe Yazarları
    Foto Galeri
    Video Galeri
    Üye Paneli
    Günün Haberleri
    Anketler
    Hava Durumu
    Gazete Manşetleri
    Nöbetci Eczaneler
    • ASAYİŞ
    • EĞİTİM
    • EKONOMİ
    • GÜNDEM
    • İZMİR
    • KÜLTÜR-SANAT
    • MAGAZİN
    • Röportaj
    • SAĞLIK
    • SİYASET
    • SPOR
    • Teknoloji
    • VİDEO HABER
    • Foto Galeri
    • Video Galeri
    • Köşe Yazarları
    • Üye Paneli
    • Günün Haberleri
    • Anketler
    • Hava Durumu
    • Gazete Manşetleri
    • Nöbetci Eczaneler

    • Rss
    • Künye
    • İletişim
    • Çerez Politikası
    • Gizlilik İlkeleri

    Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
    İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.

    Yazılım