GIDA ALERJENLERİNE DİKKAT!..

İnsan sağlığı için yeterli ve dengeli beslenmesinin önemi kadar gıda alerjenlerin insan sağlığı üzerine olumsuz etkilerinin önemini bilmek tüketicinin en doğal hakkıdır.

Gıda alerjisi dediğimiz zaman ‘Bir gıdaya  maruz kalma durumunda tekrarlanabilir şekilde ortaya çıkan bağışıklık sistemi tepkisidir’. Gıdayla aldığımız bu maddeler bağışıklık sisteminin hedefi haline dönüşür insan vücudunda alerjik reaksiyonların ortaya çıkmasına neden olur. Alerjik reaksiyon semptomların çoğu ciltte kızarıklık, kaşıntı, kabarma, kusma, ishal, nefes almakta zorlanma ve anaflaktik şok olarak söyleyebiliriz. Dünya’da günden günde artan gıda alerjisi, hem çocukları hem de erişkinleri olumsuz etkileyen önemli bir sağlık problemi haline geldiğini bilmenizi isterim.



Peki Gıda Alerjenleri nelerdir?

Gluten içeren tahıllar ( buğday, çavdar, arpa, yulaf vb.)

Deniz kabukluları ve yumuşakçaları

Yumurta ve Yumurta ürünleri

Balık ve balık ürünleri

Yer fıstığı ve yer fıstığı ürünleri

Soya fasülyesi ve soya fasülyesi ürünleri

Süt ve süt ürünleri

Sert kabuklu meyveler (badem, fındık, ceviz, kaju, antep fıstığı)

Kereviz ve kereviz ürünleri

Hardal ve hardal ürünleri

Susam tohumu ve susam tohumu ürünleri

Kükürt dioksit ve sülfitler

Acı bakla ve acı bakla ürünleri olarak sıralayabiliriz.

Gıda alerjenleri, kontrolü ve tespiti Tüm Dünya da EFSA, FDA başta olmak üzere ülkemizde de benzer olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından kontrol edilmektedir. Yasal düzenleme olarak da Türk Gıda Kodeksinin Gıda Maddelerin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Kuralları Tebliği’nde yer almaktadır. Bu bileşenler son gıda ürününde farklı bir formda olsalar bile etikette açıkça belirtilmelidir. Ancak gıda maddesinin ismi, ilgili bileşeni içeriyorsa  ayrıca bir ifadeye gerek yoktur. Alerjenler analiz yöntemleriyle anlaşılsa da tüketici her zaman üründe bunu anlayamayabilir. Bu nedenle ürün etiketlerinde ve toplu tüketim yerlerinde, kantin ve restoranlarda alerjenleri bildirmek bizleri oluşabilecek sağlık problemlerinden koruyacaktır.

Alerjen bildirimleri nasıl yapıldığıyla ilgili örnek vermek gerekirse;

Etiketlerde içindekiler listesinde yukarıda bahsetmiş olduğum gıda alerjen gruplarından bir veya birden fazlası var ise diğer yazılardan farklı yazı dizgisiyle vurgulanmalıdır. Yine etikette örneğin ‘süt ürünleri içerir’ ibaresi etikette görünecek şekilde yazılmalıdır. Ayrıca alerjen ürünler  diğer ürünlerle aynı üretim hatlarında üretildiğinde de etiketlerde ‘eser miktarda içerebilir’ beyanı etikette okunabilir şekilde yapılmalıdır.

      

Yeni düzenlemeyle de zorunluluk haline getirilen kafe, restoran, toplu tüketim yerlerinde gıda alerjen beyanları ile ilgili yapılması gerekenler hakkında bilgi vermek gerekirse;

Öncelikle işletme sahipleri ve çalışanlar (özellikle mutfak ekibi aşçılar) gıda alerjenleri  ve sebep olduğu sağlık problemleri ile ilgili bilgilendirilmelidir. Gıda alerjen grupları iyi bilinmelidir ki menü hazırlanırken ürün içeriklerinde olan gıda alerjenleri yazılabilsin. Servis elemanlarının tüketiciyle birebir  iletişimde olan garson ve satış elemanlarının bu konu da bilgi sahibi olması tüketiciyi de rahatlatacak ve ürünü güvenerek tüketebilecektir. Bunun yanı sıra mutfakta gıda ürünleri hazırlanırken alerjen içeren ürünle diğer ürünlerin bulaşması riskinin önüne geçmek için farklı alanlarda farklı ekipmanlar kullanılarak alerjen madde kontaminasyonu engellenecektir.

Mevcut üretim tesislerinde gıda alerjenleriyle yapılan ürünler farklı hatlarda üretilmekte ve analizler yapılarak sürekli kontrol altında tutulmaktadır. Sürekli kontrollerle izlenebilirlik sağlanmakta  ve etikette beyan edilerek tüketicilere bilgi verilmektedir. Yeni başlayacak olan 01 Ocak 2020 itibariyle restoran, kafe ve toplu tüketim yerlerinde yapılacak yeni düzenleme yerinde ve doğru bir karar olduğunu düşünmekteyim. Tabi ki burada işletme sahiplerine ve çalışanlara büyük görev düşmektedir. Sonuç olarak; hizmet ve üretim sektöründe çalışan tüm personellere bu konuyla ilgili belirli aralıklarda eğitimler verilmesi, devlet kurumları tarafından denetim ve kontrol altında tutulması, yazılı ve görsel basında da eğitim ve bilgilendirmeler yapılması üreticiden tüketiciye her aşama da oluşabilecek tüm riskleri ortadan kaldıracaktır.