SON TÜKETİM TARİHİ VE TAVSİYE EDİLEN TÜKETİM TARİHİ TÜKETİCİ TARAFINDAN DOĞRU BİLİNİYOR MU? 

Alışverişe çıktığınızda gıda etiketlerini okur musunuz? Okuyorsanız en çok dikkatinizi çeken neler olur? Son Tüketim Tarihi (STT) ve Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT) sizin için ne ifade eder? Gıda ürünlerinde etikette olmazsa olmaz bu iki unsur hakkında ve gıda israfına etkisi konusunda bilgi vermek istiyorum.

Son Tüketim Tarihi (STT) Neyi İfade Eder?
Son Tüketim Tarihi; mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu nedenle insan sağlığı açısından kısa süre içerisinde tehlike oluşturması muhtemel olan gıdaların tüketilebileceği son tarihi ifade etmektedir (Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği).

Son Tüketim Tarihi gıdanın güvenliği hakkında tüketiciye fikir verir. Yoğurt, süt, taze et, taze balık, pastörize edilmemiş meyve suları gibi taze, yenmeye hazır ve soğutulmuş yiyecekler için "Son Tüketim" tarihi kullanılır. Doğru şekilde saklanmış, iyi görünümde ve kokusu iyi olsa da son tüketim tarihi geçmiş ürünü tüketmek güvensiz ve risklidir. Çünkü ürünün bozulmuş olması durumunda gıda zehirlenmesi riskiyle karşı karşıya kalabiliriz.

     
Aldığınız ürünü kısa sürede tüketecekseniz eğer son kullanma tarihi yaklaşan ürünleri alabilirsiniz. Fakat çoğu tüketici son tüketim tarihi (STT) yaklaşan ürünlerin yerine daha uzun tarihi olanı tercih etmektedir. Bu durum farketmeden gıda israfına neden olmaktadır. Kısa süre de tüketeceğimiz sütü veya eti alırken tüketim tarihi yakın ürünü almanın zararı değil gıda israfının azalmasına katkıda bulunacağını bilmenizi isterim. 

 Peki Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi Nedir?

Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT); uygun şekilde muhafaza edildiğinde, gıdanın kendine has özelliklerini koruduğu süreyi gösteren tarihtir (Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği). Etiket bilgilerinde yazan muhafaza koşullarını sağladığımızda ürünün renginde, görünüşünde, kokusunda veya tadında herhangi bir değişiklik yoksa tavsiye edilen tüketim tarihinden sonra da bu ürünler tüketilebilmektedir. Sağlık açısından herhangi bir sorun oluşturmamaktadır.
Tavsiye edilen tüketim tarihi güvenlikle değil kalite ile ilgilidir. Kurutulmuş ve kuru gıdalar, dondurulmuş ve konserve yiyecekler gıda ambalajları üzerindeki talimatlara göre saklanırsa, tavsiye edilen tüketim tarihinden sonra da tüketilebilir. Burada dikkat etmeniz gereken ise etikette bildirilen saklama koşullarına uymak olduğunu bilmenizi isterim. 

Kısacası; Gıda etiketlerinde mikrobiyolojik açıdan kolay bozulabilen ve bu yüzden kısa bir süre sonra insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel olan gıdalarda son tüketim tarihi, diğer gıdalarda ise tavsiye edilen tüketim tarihi yazılmaktadır.

Tabi ki burada üreticilere de görev düşmektedir. Etikette okunabilirlik son derece önemlidir. Yapılan bilgilendirmenin ve tarih bilgisinin; punto büyüklüğü, yazı rengi, yazı karakteri, malzemenin yüzeyi ve baskının kalıcı olması ve silinmemesi, okunabilir olması gibi çeşitli unsurlar tüketicinin ürünü anlaması açısından çok önemlidir. 

 

Bilmenizi isterim ki; gıdaların 3’te biri çöpe gitmekte ve maalesef israf olmaktadır. Son Tüketim Tarihi ve Tavsiye Edilen Tüketim Tarihini doğru anlamak, satın aldığınız ürünün etiket bilgilerini kontrol etmek ve ne anlama geldiğini bilmek, fazla ve stoklu alımlar yerine ihtiyacınız kadar satın almak, gıda ürünlerini saklama koşullarını doğru bilmek, uygulamak ve ona göre tüketmek gıda israfını azaltmamıza katkı sağlayacağı kanaatindeyim. Böylelikle etiket okuryazarlığı ile bilinçli tüketiciler olacağız, hem sağlığımızı hem de mutfak bütçemizi koruyacak ve gıda israfını azaltmada fayda sağlayacağız.