• Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
Anasayfa
  • İZMİR
  • GÜNDEM
  • SİYASET
  • ASAYİŞ
  • SPOR
  • EKONOMİ
  • VİDEO HABER
  • Köşe Yazarları
  • SAĞLIK KÜLTÜR-SANAT EĞİTİM MAGAZİN
  • Ara
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. Selma NALBANTOĞLU
  3. UKRAYNA'NIN "STRATEJİK ÖNEM" BAHTSIZLIĞI
Yayınlanma: 27 Nisan 2022 - 21:37

UKRAYNA'NIN "STRATEJİK ÖNEM" BAHTSIZLIĞI

27 Nisan 2022 - 21:37
Yorumlar
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
UKRAYNA'NIN "STRATEJİK ÖNEM" BAHTSIZLIĞI
Selma NALBANTOĞLU

Parada, siyasette, dış politikada sıkışıldığında, zaman zaman kendini aldatma babında bir umut sesi olur; “bizim stratejik önemimiz var”! “Kredimiz var!” umudu pompalanır.
Şimdi Ukrayna’nın başına gelenlere bakınca ABD, Rusya, Çin, Almanya gibi büyük güçler tarafından başka ülkelere “stratejik önem” atfedilmesinin, onlar için pek de öyle olmayabileceğinin somut bir örneğini görüyoruz sanki.
ABD neokon ideolojinin dünyayı algılayış kodları çerçevesinde Ukrayna nasıl algılanıyor?
Bir de buradan bakalım.
Amerikan hegemonizminin en şahinlerinden Z.Brzezinski, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra oluşan hegemonya boşluğunu ABD için tek hegemon güç olma şansı olarak yorumlar “Büyük Satranç Tahtası” (BST) kitabında.  
Z.Brzezinski bu kitabında, ülkeler arasında bir sınıflandırma yapıyor:
1) “Etkin jeostratejik oyuncular” ve
2) “Jeopolitik mihverler”
Birinciler; “mevcut jeopolitik durumu .. değiştirmek amacıyla sınırlarının ötesine güç uygulama .. yeteneğine ve ulusal iradesine sahip olan devletler ..”
İkinciler; “önemleri güç ve motivasyonlarından değil, .. hassas konumlarından ve potansiyel olarak saldırıya açık durumlarının jeostratejik oyuncuların tavırları için doğuracağı sonuçlardan kaynaklanan devletler..” (s. 40)
Birinciler avcı, ikinciler av!
Av; rakip “jeostratejik oyuncular”dan biri kendisine iştahlanırken diğerinin de iştahını kabartan devletler!  (“jeostratejik oyuncuların tavırları” yüzünden “potansiyel olarak saldırıya açık” olan devletler)
“Etkin jeostratejik oyuncuların” bunlara “stratejik önem” atfetmeleri işte tam da bu.
Z.Brzezinski’nin bu kitabını yazdığı 1997’den önceki “jeopolitik mihverler”in; Saddam Irakı’nın, Serebrenitska’da 10 bine yakın Boşnak’ın katline tanık olunan Bosna-Hersek’in vb. gibi “jeopolitik mihver”lerin acıklı öyküleri bir yazıya sığmaz.
En güncel “jeopolitik mihver” bugün Ukrayna.
Brzezinski, bundan çeyrek yüzyıl önce mimliyor avı: “Avrasya satranç tahtasında yeni ve önemli bir alan olan Ukrayna, Rusya’yı dönüştürmekte yardımcı bağımsız bir ülke olma özelliğiyle bir jeopolitik mihverdir”(s.45)
* * *
ABD’nin neokon devlet aklı Ukrayna’ya “stratejik önem” atfediyor.
Ukrayna’yı dert ettiği fikri gülünç.
Besbelli ki, “jeopolitik mihver” Ukrayna, ABD’nin hasımı bir “jeostratejik oyuncu” olan Rusya’yı “dönüştürmekte yardımcı”!
“Oltadaki balık Ukrayna” yani. (Bu vesileyle, “Oltadaki Balık Türkiye” kitabının değerli yazarı M. Emin Değer’i de rahmetle analım)
Rusya, oltayı mı yutacak, yoksa oltayı tuttuğu düşünülen ABD-NATO’yu denizin dibine mi çekecek? Bunu yakın bir gelecekte anlayacağız gibi görünüyor.
Buradan bakınca, ABD-NATO’nun Ukrayna halkının bağımsızlığını önemsediği fikri ne kadar gülünçse, Rusya’nın da ABD’ye karşı “antiemperyalist” bir savaş yürüttüğü fikri de o kadar gülünç bir yanılsama olur.
Şimdi yadsınamaz kesin gerçek şu ki, iki rakip emperyal süper güç tarafından kendisine “stratejik önem” atfedilen Ukrayna halkının yaşamı füzelerle cehenneme dönmüş vaziyette..
* * *
M. Emin Değer, yukarıda anılan kitabının adını, Rockefeller’in ABD Başkanı Eisenhower’a yazdığı mektupta, Türkiye örneği ile kullandığı metaforik bir ifadeden alır: “Olta’nın Ucundaki Balık”!
Bugün ne ABD ve “Dolar”, 1956’daki kadar hakim ve güçlü, ne de Rusya SSCB’nin çöküş günlerindeki kadar güçsüz.
ABD’nin Rusya nüfuz alanlarını kaşıdığı Gürcistan meselâ. Bir ABD klasiği olan “eğit-donat” faaliyetiyle yetiştirdiği Rusya karşıtı kadroları 2003’te “Gül Devrimi” ile iktidara taşıdı. Ne oldu?
Beş yıl sonra Rusya, Güney Osetya ve Abhazya’yı Gürcistan’dan, Gürcistan’ı da NATO’ya girme hayallerinden koparabildi. Gürcistan da ABD ve Rusya için “stratejik önem” arz ediyor.
Meselâ Ukrayna’da 2004 “Turuncu devrim” ve Balkanlarda NATO’nun, BM kararı bile olmadan Kosova bağımsızlığını sağlaması. Bu Rusya için büyük bir travma olmasına rağmen o gelişmeleri izlemekle yetindi.
ABD’nin Ukrayna’da 2014 darbesiyle önlerini açtığı NAZİ sempatizanları ne zamanki Rusça konuşulan bölgelere baskıyı, bir futbol maçında çıkan olay sonrasında Rusya yanlısı 50’ye yakın insanı, sığındıkları sendika binasında yakacak kadar ileri götürdü, Rusya, akabinde Kırım’ı Ukrayna’dan kopardı.
Bu da ABD-Batı için, Kosova’nın rövanşı olacak kadar şiddetli bir travma oldu.
Donbas’ın Donetsk ve Luhansk bölgelerinde özerklik ilanları da cabası oldu.
Sonrası malum; 21 Şubat’ta “Rus imparatorluğunun köklerinin Kiev ile sıkı bağları” mealinde hamasi bir Tarih okumasından üç gün sonra Putin Ukrayna’ya “özel harekât” emrini verdi.
Bir “jeopolitik mihver” daha, iki hasım “etkin jeopolitik oyuncu” tarafından özel bir önem (yani “stratejik önem”) atfedilmesinin kurbanı oluyordu: Ukrayna, ABD ile Rusya’nın bir hesaplaşma alanı oldu.
Ez cümle, “stratejik öneme haiz” olmak, bir ülke için her koşulda güven sağlayan bir faktör olmayabiliyor; tam tersine beka sorunu da olabiliyor demek.
* * *
Bu kıssadan bize düşen hisse ne?
Cumhurbaşkanlığı baş danışmanı bu savaşı, “Gıda ve enerji güvenliğinden, jeopolitik dinamiklere ve bölgesel ittifaklara kadar her alanda yeni dengeler kurulacak..” diye okuyor.
Haklı; bir önceki (26 Mart 2022 günlü) yazıda söylediğim gibi, bu savaş insanlığın, bir küresel düzen değişimi sürecinin eşiğinde olduğunu söylüyor.
Evet “her alanda yeni dengeler” oluşacak gibi görünüyor.
Burası tamam da, biz ülke olarak, oluşmakta olana ne kadar hazırlıklıyız?
İçine sürüklendikleri ve dünyayı da sürükledikleri çatışmalardan nasıl çıkarlarsa çıksınlar, “etkin jeostratejik oyuncular”, Brzezinski’nin “jeopolitik mihverler” dediği klasmandaki ülkelere karşı, giderek daha çok “ya benimlesin ya da hasmımsın!” eğilimi güdüyor. (New York Times’da 25 Nisan’da çıkan bir analizin başlığı “Bizimle misin onlarla mı? Peki Ya Yeni Soğuk Savaşta Ne Sizinle Ne de Onlarla Diyenler!” şeklindeydi-“With Us or With Them? In a New Cold War, How About Neither”)
Bırakın toplumsal refahı reel olarak artırma gücünü, dışarıdan döviz borcu bulmadan çarkını döndürmekte bile zorlanan üretim tarzı ile o koşullara karşı direnme gücü üretilmez. Olsa olsa “bizim stratejik önemimiz var!” avunması üretilir.

  • Sanayi ve tarım girdilerinde ithalata bağımlılıktan kurtulmuş ihtiraslı bir ithal ikame stratejisi temelinde gencine yaşlısına iş-aş-barınma-sağlık-eğitim-bilim-teknolojik atılım imkân ve gücü sunabilen bir ekonomik altyapı..
  • Ve öyle güçlü bir altyapı temelinin öz gücüyle, ordumuzun bize karşı hasmane hesap yapanları daha da caydırıcı teknolojik gücü..
Bu iki unsur hakkıyla varsa, yeni oluşmakta olan dengeler içinde hür manevra alanı da olur.
* * *
24 Ocak 1980 kararlarıyla, devletin üretim alanından çekilmesine evet dedik.
Bugün gelinen durum ortada.
Liberal ekonomicilerin müstehzi bir ağızla küçümsediği ithal ikameci dönemlerimizin KİT’lerinin satılıp soğana çevrilmesine ağıtlar yakıp durmak yerine, o politikaları günümüz koşullarında yeniden canlandırmayı düşünmenin zamanı gelmedi mi?
Yeni dünya koşullarında “etkin jeostratejik oyuncular” arasında mı olacağız? Yoksa Brzezinski sınıflandırmasıyla “jeopolitik mihverler” (veya IMF-DB’nın 90’lardaki moda deyişiyle, bende hep “yolunacak kazlar” anlamı çağrıştıran “emerging marketler”) arasında mı olacağız?
Ukrayna üzerinde ABD-AB ve Rusya-(geri plânda) Çin tepişmesine bir de burdan bakmalı..


 

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x
Gönül Kaya
3 yıl önce

Selma Hanım çok iyi tahlil etmişsiniz . Tüm değerlendirmelerine katılıyorum . Kaleminize sağlık

Cevapla
Beğen (0)
Beğenme (0)

Yazarın Diğer Yazıları

  • MESELE SADECE SEÇİM REKABETİ DEĞİL - 04 Haziran 2025
  • "İKNA GÜCÜ" DÜŞERKEN ÖFKE YÜKSELİYOR - 11 Nisan 2025
  • DIŞTA KISILDIKÇA İÇTE YÜKSELEN DESİBEL - 04 Kasım 2024
  • SURİYE ÇIKMAZINDA ".. MIŞ GİBİ" YAPMAK - 08 Ağustos 2024
  • CHP'NİN GELECEK TASARIMI ÜZERİNE-2 - 13 Mayıs 2024
  • AKP'NİN KENDİNİ KANDIRMASI VE CHP'NİN GELECEK TASARIMI ÜZERİNE - 29 Nisan 2024
  • İÇİ KOF SÖYLEMLERİN ARDINDAKİ ACİZLİK - 14 Mart 2024
  • DEPREM FELÂKETİNİN BİRİNCİ YILINDA ARSA RANTI ÜZERİNE - 05 Şubat 2024
  • ENDİŞELİ "MUKTEDİRLER" - 31 Aralık 2023
  • ATATÜRK VE CUMHURİYET DÜŞMANLIĞI ÜZERİNE - 10 Kasım 2023
  • BORÇ ALAN KESESİNDEN (BAĞIMSIZLIĞINDAN, REFAHINDAN, İTİBARINDAN) YER - 12 Ekim 2023
  • DEĞİŞİM? EVET, AMA NASIL? - 11 Haziran 2023
  • 23 Nisan ve çocuklarımızın geleceği - 23 Nisan 2023
  • SÖZLER DE KALBİN AYNASIDIR - 04 Nisan 2023
  • "YEPYENİ BİR DÜZENİ GETİRMEK" - 10 Mart 2023
  • DIŞ AÇIK, DÖRDÜNCÜ PLAN VE 24 OCAK'A DAİR - 24 Ocak 2023
  • PARMAK HAREKETLERİ ÜZERİNE-2 - 25 Aralık 2022
  • PARMAK HAREKETLERİ ÜZERİNE-1 - 24 Aralık 2022
  • "İKİNCİ YÜZYIL"A GİRERKEN BİR SİYASAL-SOSYAL HAFIZA TAZELEME DENEMESİ - 09 Kasım 2022
  • DEZENFORMASYON-2 - 18 Ekim 2022
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Köşe Yazarları
BAŞKAN VE BAŞKAN
Sgül Ç
BAŞKAN VE BAŞKAN
MESELE SADECE SEÇİM REKABETİ DEĞİL
Selma NALBANTOĞLU
MESELE SADECE SEÇİM REKABETİ DEĞİL
Cem Şeker
Cem Şeker
Emekli Kooperatifi
Gülcan Pandora
Gülcan Pandora
Deprem Felaketinin Gölgesinde: Fırsatçılık ve Vurdumduymazlık
Adem NAKÇI
Adem NAKÇI
CHP'nin "Hal-i pür melali"
Acil İlçe Başkanı Aranıyor!..
Delinin Zoru
Acil İlçe Başkanı Aranıyor!..
Ayıbını hüner sanan Başkan(!)
İZMİR KAZANI
Ayıbını hüner sanan Başkan(!)
'Profesyonel Başkanlık' dönemi
12. Katın Gözcüsü
'Profesyonel Başkanlık' dönemi
HADİ UTANMADAN  KUTLAYALIM  ÇOCUK HAKLARI GÜNÜNÜ
Filiz BAHÇIVAN
HADİ UTANMADAN  KUTLAYALIM  ÇOCUK HAKLARI GÜNÜNÜ
OMG: OH MY GOD! 2
Nüans
OMG: OH MY GOD! 2
Işıldamak Gerek…
Ayşegül Tezcan
Işıldamak Gerek…
SONUÇ ASLINDA NE OLDU ?
Kemal ERİM
SONUÇ ASLINDA NE OLDU ?
Çok Okunan Haberler
Antalya, Adana ve Adıyaman Belediye Başkanları hakkında gözaltı kararı
Antalya, Adana ve Adıyaman Belediye Başkanları hakkında gözaltı...
Gözaltındaki Timur Soykan'ın ifadesi ortaya çıktı.
Gözaltındaki Timur Soykan'ın ifadesi ortaya çıktı.
Kılıçdaroğlu, dün tutuklanan Tunç Soyer'i ziyaret edecek
Kılıçdaroğlu, dün tutuklanan Tunç Soyer'i ziyaret edecek
Ana Sayfa
İZMİR
GÜNDEM
SİYASET
ASAYİŞ
SPOR
EKONOMİ
VİDEO HABER
SAĞLIK
KÜLTÜR-SANAT
EĞİTİM
MAGAZİN
Köşe Yazarları
Köşe Yazarları
Foto Galeri
Video Galeri
Üye Paneli
Günün Haberleri
Anketler
Hava Durumu
Gazete Manşetleri
  • ASAYİŞ
  • EĞİTİM
  • EKONOMİ
  • GÜNDEM
  • İZMİR
  • KÜLTÜR-SANAT
  • MAGAZİN
  • Röportaj
  • SAĞLIK
  • SİYASET
  • SPOR
  • Teknoloji
  • VİDEO HABER
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Gazete Manşetleri

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.

Yazılım