• Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri
Anasayfa
  • İZMİR
  • GÜNDEM
  • SİYASET
  • ASAYİŞ
  • SPOR
  • EKONOMİ
  • VİDEO HABER
  • Köşe Yazarları
  • SAĞLIK KÜLTÜR-SANAT EĞİTİM MAGAZİN
  • Ara
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. Selma NALBANTOĞLU
  3. BORÇ ALAN KESESİNDEN (BAĞIMSIZLIĞINDAN, REFAHINDAN, İTİBARINDAN) YER
Yayınlanma: 12 Ekim 2023 - 11:34

BORÇ ALAN KESESİNDEN (BAĞIMSIZLIĞINDAN, REFAHINDAN, İTİBARINDAN) YER

12 Ekim 2023 - 11:34
Yorumlar
TAKİP ETTAKİP ET
Yazdır
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
BORÇ ALAN KESESİNDEN (BAĞIMSIZLIĞINDAN, REFAHINDAN, İTİBARINDAN) YER
Selma NALBANTOĞLU

Bir ülke ekonomisi, bizimki gibi, “sıcak para”ya muhtaç durumda ise vay haline.

1993 Kasım’ında, (ekonomi profesörü) Başbakan Tansu Çiller’in, faizi, sıcak paracıların beklentisinin altına düşürme teşebbüsü sonunda 5 Nisan 1994 kararları hazırlanmış oldu. Büyük bir devalüasyon, dolayısıyla yoğun bir işsizlik ve halkın daha da yoksullaşmasıyla test etmiştik ki ekonomisi bizim gibi olan ülkelerde “sıcak para” ile aşık atılmaz.

Sıcak parayla son güncel imtihan, Erdoğan’ın 23 Eylül 2021’de “faiz sebep, enflasyon sonuç” denemesiyle başlayıp 23 Şubat 2023’te faizi “tek hane”ye, yüzde 8,5’e indirmesiyle biten 18 aylık süreçte yaşandı.

Bilinçli olarak “biten” diyorum, zira Şimşek-Erkan ikilisinin geçtiğimiz 22 Haziran’da faizi yüzde 8,5’ten 15’e çıkarmasıyla başlayıp 21 Eylül’de -şimdilik- yüzde 30’a vardırdığı 3 aylık hızlı süreç “piyasalar” diye de anılan sıcak paracılara beyaz bayrak çekilerek, gerçekten bittiğinin bir göstergesi.

Bu bitişi, merkez bankasının Erdoğan vesayetinden kurtularak artık bağımsız olduğuna hamletmek de saflık. Faizi yerli para otoritesi belirliyormuş gibi görünse de, aslında Şimşek de Erkan da sıcak paranın beklentilerine yüzde yüz bağımlı. Erdoğan da!

Erdoğan’ın, faiz artırımı başlamadan bir hafta önceki bir konuşmasına bakın: “.. bazı arkadaşlar ‘Cumhurbaşkanı faiz politikalarında ciddi bir değişime mi gidiyor?’ gibi bir yanılgının içine düşmesin. Ben burada aynıyım. Ama Hazine ve Maliye Bakanımızın şu andaki düşüncesi noktasında, biz tabii kendisine burada atacağı adımları süratle, rahatlıkla Merkez Bankası’yla beraber atmasını kabullendik” (14 Haziran 2023, indyturk.com)

İlk iki cümle yurt içine karşı, karizmayı korumaya çalışma; “ama”dan sonraki son cümle de Citi’nin, Londra’nın sıcak paracılarına “tamam kabullendim” mesajı gibi gelmiyor mu?

* * *

Erdoğan’ın faiz-döviz-enflasyon sarmalındaki denemeleriyle ülkenin, halkın hayatında yarattığı hasara dair, ben de dahil, pek çok yazı yazıldı; halk zaten yaşıyor.

Yurt içinde vatandaşlarının yaşam şartlarını, anayasal düşünce açıklama haklarını, hukukunu hoyratça kırıp geçiren iktidarın; yurt dışındaki güçlü alacaklıları tarafından maruz kaldığı hoyratça izolasyon teşebbüsleri karşısındaki çaresizliğinde onlara borçluluğun etkisi çok.

* * *

Meselâ Avrupa Parlamentosunun (AP) 13 Eylül’deki raporu ve bu rapora Erdoğan diplomasisinin klâsik tepkisi ne ima ediyor?

AB, bağımsızlığına saygısız küstah bir tavırla “ayıplıyor” Türkiye’yi.

“İki egemen ülke arasında ilişkiden bana ne!” demiyor. “Türkiye, Rus sermaye ve yatırımları için bir sığınak haline gelmekten kaçınmalı” diyerek parmak sallıyor.

İktidar da şöyle açıktan bir “sana ne!” cevabını veremiyor.

* * *

Rapor’un Kıbrıs konusundaki tavrı da bir parmak sallama.

Alman Dışişleri Bakanı’nın, Türkiye’ye inat, bu yılın başında dile getirdiği “Kıbrıs için iki devletli çözüm söz konusu bile olamaz” politikası bu raporda da yansıyor. KKTC Dışişleri Bakanlığının ifadesiyle “federasyon modelinde ısrar” ediliyor. Kıbrıslı Türklere azınlık statüsü dayatılıyor yani.

Buna karşılık, yurt içindeki tribünlere karşı “yok hükmünde”(!) saymaktan daha etkili bir politika geliştiremiyor iktidar.

Çünkü Bakan Şimşek, o raporun müellifi olan AB’nin kalbinde, Almanya’da, Alman firmalarından yatırım ve mali yardım almak için çırpınıyorken; hükümet AB’ye nasıl kafa tutabilsin ki?

* * *

BM Genel Kurul açılışı için ABD’ye giden Erdoğan’a resmi görüşme vakti ayırmayan ABD Başkanı, meselâ başka Türki cumhuriyetlerle hayli ilgiliydi. Biden’ın 5 Türki Cumhuriyeti temsilcisiyle resmi görüşmesi, Rusya ve Çin’e karşı ilişkiler inşa etme hamlesiydi.

Ama AB Raporunda Rusya ile ilişkilerinden yakınılan Türkiye’nin (ve Azerbaycan’ın) bu görüşmeye dahil edilmemesi, bir izolasyon mesajı değil mi?

ABD, Türkiye’ye karşı bu dışlamayı nasıl göze alabiliyor?

Çünkü biliyor ki Türk ekonomisi, ABD merkez bankasının bastığı dolara fena halde bağımlı. Onun için, kibirli ve küstah ABD devlet aklı, meselâ Çin’e karşı konuşurken yutmak zorunda kaldığı “sert çocuk olma, senin ekonomini mahvederim” türünden sözleri bize karşı, hiç düşünmeden sarf edebiliyor.

* * *

BM Genel Kurulu açılışından az önceki G20 Zirvesinde de yaşandı benzer bir izolasyon teşebbüsü.

AKP yönetimi tam Basra’dan Mersin’e oradan da Avrupa’ya açılan “Kalkınma Yolu” projesi önermek isterken Avrupa ve ABD bambaşka tellerden çaldı.

İtalya, Fransa, Almanya, AB ve ABD, Hindistan, BAE ve S. Arabistan, “Baharat Yolu” adıyla başka bir ticaret yolu projesini ortak protokole bağladı. Mumbai (Hindistan) limanından, Ürdün-İsrail Hayfa-Kıbrıs-Yunanistan ve oradan ver elini Avrupa..

Bu güzergâhta ve protokolde neresi yok? Türkiye..

Erdoğan, G20 dönüşü uçakta gazetecilerine, biraz kızgınlık, biraz da sitemle, “.. Türkiyesiz bir koridor olmaz. .. Doğudan batıya trafik için en uygun hat Türkiye üzerinden geçmek durumunda” dese de maalesef durum bu. (11 Eylül 2023, aa.com.tr)

Sorun şu ki, Batı-ABD, Türkiye’ye vermek istediği şu ya da bu jeopolitik mesajları verirken giderek daha pervasız olabiliyor. Çünkü Türk ekonomisinin nefes yolları onlara bağımlı.

Çünkü bizim onlara karşı caydırıcılığımızdan çok daha etkili bir caydırıcılık kapasitesini Türk ekonomisi kendiliğinden sunuyor onlara: Sanayi üretim ve rekabet gücü zayıf ve onlardan dolar ve avro kredi (yani borç) almadan çarklarını döndüremeyen bir ekonomi..

İki para-maliye “otoritemiz” (Erkan ve Şimşek) onların şirketlerinin, bankalarının kapılarını aşındırıp dururken, o bankaların siyasi otoritelerine(ABD ve AB) karşı caydırıcılık kolay mı?

Güney sınırlarımızda YPG-PKK terör unsurlarına karşı son harekâtımızda bir SİHA’mızı düşüren ABD’ye karşı düşülen duruma bakın.

Siz terör tehdidine karşı meşru bir hareket düzenliyorsunuz, ama Suriye’deki varlığı gayri meşru olan ABD, Türk SİHA’sını “meşru müdafaa gereği vurduk üzgünüz” demek pişkinliği gösteriyor. Ve Türk yönetimi bir nota bile veremiyor! Neden?

Bunun boğazına kadar mali bağımlılık batağına batmış olmaktan başka bir makul izahı var mı?

* * *

Güçlünün güçsüze parmak salladığı, istiskal ettiği şu jeo-politika sarmalında ekonomisi bununla baş edecek kadar sağlam olmayan ülkelerin hiçbirinin işi kolay değil.

Erdoğan’ın meşhur “faiz sebep enflasyon netice” teorisi gibi, insanın, “milli paranın alım gücü sebep, uluslararası ilişkilerde itibar netice” diyesi geliyor.

Para değeri ile itibar arasındaki korelasyon kuracak kadar “ekonomist” değilim.

Ama sürekli dış borç üreten, çarkları yabancı para bulmadan işleyemeyen bir ekonominin maliye bakanlarının, sıcak para uğruna Paris, Londra, Newyork, Berlin vb. gibi el kapılarını Şimşek gibi aşındırmasının sık sık kaçınılmaz olduğu ve olacağı da besbelli.

CHP Programının teşhisi, böyle bir ekonomide “.. ihracat ve üretim arttıkça ara mal ve yatırım malları ithalatının ve cari açığın çok daha hızlı artması..” gibi bir paradoksun kaçınılmaz olduğu yolunda. (s. 189)

Faiz-döviz-enflasyon girdabı bir sonuç; bu derin iltihabın dışa vuran bir sonucu.

“Sanayi üretiminin ağırlıklı olarak ithal kaynaklı ara ve yatırım mallarına dayandırılması politikasına son..” verecek bir siyasi irade (s. 197) yoksa, dışarıdan döviz girişinin sorunsuz olduğu dönemleri daima şimdiki gibi fellik fellik sıcak para arama dönemlerinin takip etmesi ve dış politikanızın dahi sıcak paraya bağımlı olarak teklemesi kaçınılmaz olacaktır.

Son Söz: Cumhuriyetimizin 2.Yüzyılında Atatürk’ün planlı sanayileşme devrimciliği gibi bir ekonomik bağımsızlık iradesini ülkemin göstermesi beklentisiyle;

Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun.

 

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x
ERTAN SAYAN
1 yıl önce

Kaleminize Saglik

Cevapla
Beğen (4)
Beğenme (0)
Hasan Eyibilir.
1 yıl önce

Güzel bir değerlendirme.Teşekkürler

Cevapla
Beğen (3)
Beğenme (0)

Yazarın Diğer Yazıları

  • MESELE SADECE SEÇİM REKABETİ DEĞİL - 04 Haziran 2025
  • "İKNA GÜCÜ" DÜŞERKEN ÖFKE YÜKSELİYOR - 11 Nisan 2025
  • DIŞTA KISILDIKÇA İÇTE YÜKSELEN DESİBEL - 04 Kasım 2024
  • SURİYE ÇIKMAZINDA ".. MIŞ GİBİ" YAPMAK - 08 Ağustos 2024
  • CHP'NİN GELECEK TASARIMI ÜZERİNE-2 - 13 Mayıs 2024
  • AKP'NİN KENDİNİ KANDIRMASI VE CHP'NİN GELECEK TASARIMI ÜZERİNE - 29 Nisan 2024
  • İÇİ KOF SÖYLEMLERİN ARDINDAKİ ACİZLİK - 14 Mart 2024
  • DEPREM FELÂKETİNİN BİRİNCİ YILINDA ARSA RANTI ÜZERİNE - 05 Şubat 2024
  • ENDİŞELİ "MUKTEDİRLER" - 31 Aralık 2023
  • ATATÜRK VE CUMHURİYET DÜŞMANLIĞI ÜZERİNE - 10 Kasım 2023
  • DEĞİŞİM? EVET, AMA NASIL? - 11 Haziran 2023
  • 23 Nisan ve çocuklarımızın geleceği - 23 Nisan 2023
  • SÖZLER DE KALBİN AYNASIDIR - 04 Nisan 2023
  • "YEPYENİ BİR DÜZENİ GETİRMEK" - 10 Mart 2023
  • DIŞ AÇIK, DÖRDÜNCÜ PLAN VE 24 OCAK'A DAİR - 24 Ocak 2023
  • PARMAK HAREKETLERİ ÜZERİNE-2 - 25 Aralık 2022
  • PARMAK HAREKETLERİ ÜZERİNE-1 - 24 Aralık 2022
  • "İKİNCİ YÜZYIL"A GİRERKEN BİR SİYASAL-SOSYAL HAFIZA TAZELEME DENEMESİ - 09 Kasım 2022
  • DEZENFORMASYON-2 - 18 Ekim 2022
  • "DİREKSİYON HAKİMİYETİ" VE U-DÖNÜŞLERİ - 03 Eylül 2022
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Köşe Yazarları
BAŞKAN VE BAŞKAN
Sgül Ç
BAŞKAN VE BAŞKAN
MESELE SADECE SEÇİM REKABETİ DEĞİL
Selma NALBANTOĞLU
MESELE SADECE SEÇİM REKABETİ DEĞİL
Cem Şeker
Cem Şeker
Emekli Kooperatifi
Gülcan Pandora
Gülcan Pandora
Deprem Felaketinin Gölgesinde: Fırsatçılık ve Vurdumduymazlık
Adem NAKÇI
Adem NAKÇI
CHP'nin "Hal-i pür melali"
Acil İlçe Başkanı Aranıyor!..
Delinin Zoru
Acil İlçe Başkanı Aranıyor!..
Ayıbını hüner sanan Başkan(!)
İZMİR KAZANI
Ayıbını hüner sanan Başkan(!)
'Profesyonel Başkanlık' dönemi
12. Katın Gözcüsü
'Profesyonel Başkanlık' dönemi
HADİ UTANMADAN  KUTLAYALIM  ÇOCUK HAKLARI GÜNÜNÜ
Filiz BAHÇIVAN
HADİ UTANMADAN  KUTLAYALIM  ÇOCUK HAKLARI GÜNÜNÜ
OMG: OH MY GOD! 2
Nüans
OMG: OH MY GOD! 2
Işıldamak Gerek…
Ayşegül Tezcan
Işıldamak Gerek…
SONUÇ ASLINDA NE OLDU ?
Kemal ERİM
SONUÇ ASLINDA NE OLDU ?
Çok Okunan Haberler
Ali Koç 'Türkiye'nin en iyisi' demişti: Fenerbahçe'de sürpriz ayrılık!
Ali Koç 'Türkiye'nin en iyisi' demişti: Fenerbahçe'de sürpriz ayrılık!
Yiğit Bulut'un hastaneye kaldırıldığı ortaya çıktı: 'Durumu ağır'
Yiğit Bulut'un hastaneye kaldırıldığı ortaya çıktı: 'Durumu ağır'
Çeşme'de Yürek Yakan Tahribat: Orman Yangını Ardında Kül Olmuş Bir Doğa Bıraktı
Çeşme'de Yürek Yakan Tahribat: Orman Yangını Ardında Kül Olmuş...
Ana Sayfa
İZMİR
GÜNDEM
SİYASET
ASAYİŞ
SPOR
EKONOMİ
VİDEO HABER
SAĞLIK
KÜLTÜR-SANAT
EĞİTİM
MAGAZİN
Köşe Yazarları
Köşe Yazarları
Foto Galeri
Video Galeri
Üye Paneli
Günün Haberleri
Anketler
Hava Durumu
Gazete Manşetleri
  • ASAYİŞ
  • EĞİTİM
  • EKONOMİ
  • GÜNDEM
  • İZMİR
  • KÜLTÜR-SANAT
  • MAGAZİN
  • Röportaj
  • SAĞLIK
  • SİYASET
  • SPOR
  • Teknoloji
  • VİDEO HABER
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Üye Paneli
  • Günün Haberleri
  • Anketler
  • Hava Durumu
  • Gazete Manşetleri

  • Rss
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.

Yazılım